Vì sao phụ nữ dễ bị suy giảm trí nhớ sau sinh con?

Trong quá trình mang thai và sau khi sinh cơ thể phụ nữ sẽ trải qua một loạt những thay đổi về mặt thể chất và tinh thần. Trong đó, suy giảm trí nhớ là vấn đề mà phụ nữ sau sinh thường gặp phải, gây ra nhiều khó khăn trong cuộc sống hàng ngày. Vậy nguyên nhân làm giảm trí nhớ sau sinh là gì và cách khắc phục giảm trí nhớ sau sinh như thế nào?

Vì sao phụ nữ dễ bị suy giảm trí nhớ sau sinh?

Trong quá trình mang thai, cơ thể phụ nữ sẽ trải qua một loạt các thay đổi về thể chất như ốm nghén, ngực phát triển nhanh, khớp lỏng lẻo, kiệt sức, phù nề tay chân, khô mắt, thay đổi về tóc và da. Trong đó, tình trạng suy giảm trí nhớ sau sinh là một triệu chứng thường gặp khiến phụ nữ gặp một số rắc rối trong cuộc sống hàng ngày. Một số biểu hiện của tình trạng suy giảm trí nhớ sau sinh bao gồm làm trước quên sau, hay mất đồ, để quên đồ, khó tập trung và ghi nhớ.

Một nghiên cứu tại Hà Lan đã chỉ ra dấu hiệu suy giảm não bộ ở phụ nữ sau sinh. Các nhà khoa học đã tiến hành phân tích bản quét hình ảnh não của 25 phụ nữ cả lúc trước khi họ mang thai và hai tháng sau khi sinh con. Kết quả cho thấy rằng não của những bà mẹ sau khi sinh đã bị mất đi một số chất xám hay các tế bào não có nhiệm vụ xử lý thông tin. Tình trạng mất chất xám này có thể kéo dài đến hai năm sau khi sinh con. 

Nguyên nhân làm giảm trí nhớ sau sinh được các bác sĩ chỉ ra là do ảnh hưởng của hormone trong thai kỳ khiến não bộ hoạt động trì trệ. Cụ thể là do dự mất cân bằng nồng độ hormone estrogen sau sinh khiến cơ thể phụ nữ chưa kịp thích nghi dẫn đến tình trạng suy giảm trí nhớ sau sinh. Hormone estrogen không chỉ là một hormone có vai trò duy trì sức khỏe sinh sản của phụ nữ mà còn có nhiệm vụ trong việc duy trì khả năng ghi nhớ của não bộ. Estrogen có thể tác động đến tế bào gốc của hệ thần kinh trung ương, tái sinh hồi hải mã và thay đổi hình dáng não bộ.

Sự thay đổi nồng độ hormone oxytocin trong máu cũng là một nguyên nhân làm giảm trí nhớ sau sinh. Nguyên nhân là do hàm lượng hormone oxytocin trong máu sẽ tăng mạnh sau khi sinh để giúp tử cung co bóp trở về kích thước ban đầu và kích thích việc tăng tiết sữa. Sự thay đổi này sẽ ảnh hưởng một phần đến đường dẫn truyền của não gây giảm trí nhớ sau sinh.

Ai dễ bị suy giảm trí nhớ sau sinh?

Tình trạng suy giảm trí nhớ sau sinh sẽ khác nhau tùy thuộc vào tình trạng của từng phụ nữ. Một số phụ nữ có nguy cơ bị suy giảm trí nhớ sau sinh cao hơn những người khác, bao gồm:

Phụ nữ mắc trầm cảm sau sinh

Cuộc sống của người phụ nữ dường như thay đổi hoàn toàn sau khi sinh con. Sau khi sinh, cơ thể người mẹ mệt mỏi nên rất cần được nghỉ ngơi và phục hồi nhưng lúc này họ phải đảm nhiệm thêm việc làm mẹ. Trong giai đoạn này, nếu thiếu đi sự quan tâm và chia sẻ của người thân trong gia đình, đặc biệt là người chồng thì phụ nữ có nguy cơ cao bị trầm cảm sau sinh.

Đồng thời, nhiều phụ nữ sẽ quay trở lại công việc khá sớm sau sinh con khiến phụ nữ kiệt sức và mệt mỏi quá độ do áp lực từ việc làm mẹ, làm vợ và đi làm. Điều này sẽ khiến não bộ mất tập trung do phải phân tán vào quá nhiều nhiệm vụ khiến hệ thần kinh bị ức chế và dẫn đến suy giảm trí nhớ sau sinh.

Chế độ dinh dưỡng không đầy đủ

Quá trình mang thai và sinh nở sẽ khiến cơ thể người phụ nữ trải qua nhiều thay đổi về thể chất như thiếu máu và thiếu canxi. Đặc biệt, đối với những phụ nữ nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ nếu không được bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng thông qua chế độ ăn uống hàng ngày thì có thể gây thiếu chất dinh dưỡng, thiếu sắt và thiếu máu, dẫn đến suy giảm trí nhớ sau sinh.

Thiếu ngủ

Sau khi sinh phụ nữ thường phải thức đêm để cho con bú, thay tã hoặc tỉnh giấc khi bé quấy khóc dẫn đến tình trạng thiếu ngủ trầm trọng. Trong khi đó, giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc tái tạo, sản sinh tế bào thần kinh mới và để não bộ nghỉ ngơi. Do đó, phụ nữ càng thiếu ngủ thì não bộ càng mệt mỏi, không linh hoạt và suy giảm trí nhớ càng trầm trọng.

Cách nào giúp phụ nữ khắc phục tình trạng suy giảm trí nhớ sau sinh?

Một số cách khắc phục giảm trí nhớ sau sinh ở phụ nữ, bao gồm:

Chia sẻ gánh nặng với người thân trong gia đình

Phụ nữ sau sinh khi gặp áp lực và mệt mỏi trong quá trình chăm sóc con không nên chịu đựng một mình mà nên chia sẻ những khó khăn đang gặp phải với chồng và người thân trong gia đình.

Người chồng cần quan tâm nhiều hơn, trò chuyện nhiều hơn và giúp đỡ nhiều hơn để phụ nữ cảm thấy thoải mái về mặt tâm lý. Đặc biệt, người chồng cần hạn chế nói lời tiêu cực, trì triết hoặc to tiếng vì sẽ khiến phụ nữ có nguy cơ cao bị trầm cảm sau sinh. Việc cùng nhau chia sẻ những khó khăn trong giai đoạn này sẽ giúp giảm nguy cơ suy giảm trí nhớ sau sinh và duy trì hạnh phúc gia đình.

Xây dựng chế độ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng

Phụ nữ sau sinh cần chú trọng bổ sung nguồn hormone estrogen tự nhiên thông qua các thực phẩm như đậu nành, đậu phộng, hạt vừng và hạt điều.

Bên cạnh đó, phụ nữ nên bổ sung các thực phẩm giàu sắt, canxi, magie, photpho, omega-3. vitamin A, vitamin B và vitamin C vào chế độ ăn uống hàng hàng để tốt cho cơ thể và não bộ. Một số thực phẩm giàu những chất dinh dưỡng trên bao gồm thịt bò, hải sản, các loại rau xanh, dâu tây, táo và quả óc chó.

Phụ nữ sau sinh cũng nên chia nhỏ bữa ăn, uống đủ nước mỗi ngày và hạn chế các chất kích thích như trà và cà phê khi cho con bú.

Ngủ đủ giấc

Phụ nữ sẽ rất khó để duy trì một giấc ngủ sâu và dài 8 tiếng như trước khi sinh con vì giờ giấc sinh hoạt ngày đêm đảo lộn. Tuy nhiên, việc cho não bộ thời gian nghỉ ngơi đúng và đủ số lượng rất quan trọng trong việc tăng cường khả năng ghi nhớ. Do đó, phụ nữ sau sinh nên duy trì thói quen ngủ trưa giấc ngắn khoảng 20 đến 30 phút hoặc tranh thủ ngủ khi con ngủ để đảm bảo ngủ đủ ít nhất 8 giờ mỗi ngày.

Trước khi đi ngủ bạn không nên sử dụng điện thoại mà hãy nghe nhạc thư giãn để tâm trí thoải mái. Điều này được chứng minh là rất tốt trong việc khắc phục tình trạng suy giảm trí nhớ sau sinh và cải thiện trí nhớ.

Bên cạnh đó, cha mẹ cũng nên tạo thói quen ngủ đúng giờ và phân biệt ngày đêm cho trẻ sơ sinh để cha mẹ có thời gian nghỉ ngơi đầy đủ là một cách khắc phục giảm trí nhớ sau sinh hiệu quả.

Sắp xếp công việc hợp lý

Khi phải làm quá nhiều việc cùng lúc thì bạn có thể ghi chép công việc vào sổ tay, sổ ghi nhớ hoặc điện thoại để sắp xếp công việc hợp lý.

Khi cảm thấy cơ thể mệt mỏi và kiệt sức thì bạn nên dành thời gian để nghỉ ngơi và thư giãn, tránh tình trạng làm quá nhiều việc cùng một lúc.

Một cách khắc phục giảm trí nhớ sau sinh hiệu quả là phụ nữ chỉ nên làm việc khi tâm lý thoải mái và không nên làm việc khi đang căng thẳng hoặc mệt mỏi.

Vận động nhiều hơn

Phụ nữ sau sinh nên tạo thói quen vận động thường xuyên và gặp gỡ bạn bè nhiều hơn để giải tỏa căng thẳng và áp lực.

Bạn có thể bắt đầu tập yoga để vận động cơ thể và rèn luyện khả năng tập trung của não bộ.

Bài viết đã giúp chúng ta biết được nguyên nhân gây ra tình trạng suy giảm trí nhớ sau sinh là do sự mất cân bằng hormone estrogen và oxytocin trong máu. Bên cạnh đó, phụ nữ mắc bệnh trầm cảm sau sinh, thiếu ngủ và chế độ ăn thiếu chất dinh dưỡng sẽ có nguy cơ giảm trí nhớ sau sinh cao hơn. Để khắc phục tình trạng này phụ nữ sau sinh cần đảm bảo chế độ ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, ngủ đủ giấc, vận động thường xuyên và chủ động chia sẻ khó khăn với chồng và người thân xung quanh.

Nguồn tham khảo: nhs.uk, nhsinform.scot, ncbi.nlm.nih.gov,