Truyền nước đạm có tác dụng gì?

Trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, truyền nước đạm (intravenous protein infusion) là một phương pháp hỗ trợ dinh dưỡng đặc biệt được áp dụng cho nhiều đối tượng, nhất là người già, người bệnh sau phẫu thuật, hoặc người suy kiệt. Vậy truyền nước đạm có tác dụng gì? Đạm truyền cho người già có thật sự cần thiết không? Bài viết dưới đây sẽ giải thích cặn kẽ các khía cạnh khoa học của truyền đạm, từ bản chất sinh học của protein cho đến hiệu quả lâm sàng và rủi ro liên quan.

Đạm (protein) là gì và vai trò sống còn trong cơ thể

Protein, hay còn gọi là đạm, là một đại phân tử sinh học được tạo thành từ các chuỗi amino acid (axit amin) nối với nhau bằng liên kết peptide. Có khoảng 20 loại axit amin khác nhau, trong đó 9 loại là thiết yếu (essential amino acids) – nghĩa là cơ thể không thể tự tổng hợp được và phải lấy từ thực phẩm hoặc truyền dịch.

Theo tài liệu của National Institutes of Health (NIH, 2022), protein đóng vai trò quan trọng trong:

• Xây dựng và duy trì cấu trúc tế bào và cơ bắp
• Tổng hợp enzym, hormone và kháng thể
• Vận chuyển oxy (hemoglobin là một protein)
• Cân bằng pH và dịch thể nội môi

Truyền nước đạm là gì?

Truyền nước đạm là hình thức cung cấp trực tiếp protein dạng thủy phân (đã được phân giải thành các peptide hoặc axit amin) vào tĩnh mạch thông qua dung dịch truyền tĩnh mạch. Dung dịch này có thể bao gồm:

• Axit amin tự do (free amino acids)
• Peptide chuỗi ngắn (short peptides)
• Dung môi nước, có thể đi kèm các chất điện giải
  

Phương pháp này được xếp vào nhóm dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch (parenteral nutrition) – một lựa chọn cần thiết khi đường tiêu hóa không thể hấp thụ đủ lượng dinh dưỡng cần thiết.

Truyền đạm có tác dụng gì?

1. Hồi phục thể trạng nhanh chóng

Theo Mayo Clinic (2023), truyền đạm giúp cải thiện nhanh tình trạng suy dinh dưỡng, nhất là ở bệnh nhân không thể ăn uống bình thường. Khi protein được truyền trực tiếp vào máu, cơ thể có thể hấp thụ gần như ngay lập tức mà không cần tiêu hóa qua đường ruột.

2. Tăng tổng hợp cơ và sửa chữa mô

Nghiên cứu đăng trên Clinical Nutrition (2021) cho thấy truyền nước đạm giúp kích hoạt con đường mTOR – cơ chế sinh học chính giúp tổng hợp protein mới trong tế bào cơ. Điều này đặc biệt quan trọng ở người già có nguy cơ teo cơ (sarcopenia).

3. Cải thiện miễn dịch và hồi phục sau phẫu thuật

Protein là nguyên liệu để tạo kháng thể và các tế bào miễn dịch. Một nghiên cứu của World Health Organization (WHO, 2020) khẳng định: thiếu protein kéo dài làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến người bệnh dễ nhiễm trùng và hồi phục chậm sau phẫu thuật hoặc bệnh nặng.

4. Ổn định chức năng nội tạng

Ở bệnh nhân suy gan, suy thận hoặc bỏng nặng, truyền nước đạm giúp duy trì albumin huyết tương, hỗ trợ cân bằng áp lực keo trong máu và ngăn ngừa phù nề.

Khi nào cần truyền nước đạm?

Truyền nước đạm không nên áp dụng tràn lan. Theo American Society for Parenteral and Enteral Nutrition (ASPEN, 2022), chỉ nên thực hiện trong các trường hợp:

• Người bệnh không thể hấp thụ protein qua đường tiêu hóa
• Bệnh nhân phẫu thuật lớn, bỏng nặng hoặc nhiễm trùng nặng
• Người già suy dinh dưỡng nặng, sụt cân không kiểm soát
• Bệnh nhân ung thư đang xạ trị, hóa trị, có nguy cơ teo cơ và suy nhược

Đạm truyền cho người già: Lợi ích và lưu ý

Tác dụng:

• Hạn chế teo cơ, tăng sức đề kháng
• Hỗ trợ phục hồi nhanh sau bệnh hoặc té ngã
• Cải thiện chất lượng sống
  

Lưu ý: Người già có chức năng gan – thận suy giảm nên việc truyền đạm cần được giám sát chặt chẽ. Một số người có thể gặp:

• Tăng ure máu (do thận chưa kịp chuyển hóa sản phẩm của protein)
• Phù phổi hoặc suy tim nếu truyền quá nhanh
• Phản ứng dị ứng nếu dung dịch không tương thích
  

Nguồn: “Guidelines on Clinical Nutrition in the Elderly” – WHO, 2020.

Truyền đạm có tác dụng phụ không?

Mặc dù có nhiều lợi ích, truyền nước đạm cũng tiềm ẩn nguy cơ nếu không được chỉ định đúng cách. Theo NIH (2023), các tác dụng phụ có thể gồm:

• Rối loạn điện giải (đặc biệt là kali và natri)
• Rối loạn chức năng gan nếu dùng kéo dài
• Tăng nguy cơ nhiễm khuẩn tại vị trí truyền nếu không đảm bảo vô khuẩn
  

Có thể bổ sung đạm bằng cách nào khác?

Ngoài truyền tĩnh mạch, protein có thể được bổ sung bằng:

• Chế độ ăn giàu protein: thịt, cá, trứng, sữa, đậu, hạt
• Sữa dinh dưỡng hoặc thực phẩm bổ sung protein dành riêng cho người già
• Bổ sung đường uống dạng thủy phân protein, nếu hệ tiêu hóa còn hoạt động

Tuy nhiên, khi tiêu hóa gặp vấn đề hoặc hấp thu kém, truyền nước đạm vẫn là giải pháp tối ưu trong ngắn hạn.

Truyền nước đạm có tác dụng hỗ trợ cấp cứu và hồi phục thể trạng trong những trường hợp suy dinh dưỡng nặng, sau phẫu thuật hoặc ở người già có nguy cơ teo cơ và suy giảm miễn dịch. Tuy nhiên, cần chỉ định y khoa cụ thể và theo dõi sát sao để tránh biến chứng.

Trong bối cảnh dân số già hóa nhanh chóng như hiện nay, việc hiểu đúng về truyền đạm có tác dụng gì là điều cần thiết để chăm sóc sức khỏe người cao tuổi một cách hiệu quả và an toàn.

Phòng khám Drip Hydration Việt Nam hiện đang cung cấp dịch vụ truyền bổ sung đạm (protein) cho các khách hàng có nhu cầu/ được chỉ định, với sự tư vấn chuyên môn từ đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm. Liên hệ hotline 0901885088 hoặc đặt lịch hẹn tư vấn ngay hôm nay tại đây:

Tài liệu tham khảo:

• National Institutes of Health (NIH). Protein and Amino Acids. Updated 2022.
• World Health Organization. Guidelines on Clinical Nutrition in the Elderly. 2020.
• Mayo Clinic. Parenteral Nutrition Overview. 2023.
• ASPEN Guidelines. Clinical Nutrition and Metabolic Support in the Hospitalized Patient. 2022.
• Clinical Nutrition Journal. Intravenous amino acid infusion enhances muscle protein synthesis in older adults. Vol 40, Issue 9, 2021.

Đọc thêm:

• Có nên truyền đạm khi mệt mỏi?