Tác hại của trầm cảm lo âu căng thẳng kéo dài

Trầm cảm lo âu căng thẳng là dạng rối loạn tâm thần có thể ảnh hưởng đến sức khỏe theo nhiều cách, đặc biệt khi bệnh kéo dài và không được can thiệp điều trị. Vậy tác hại của trầm cảm căng thẳng lo âu quá mức là gì?

1. Trầm cảm lo âu căng thẳng kéo dài là gì? Mức độ nào thì được coi là “kéo dài”?

Trầm cảm lo âu căng thẳng là một dạng rối loạn tâm thần khá phổ biến với các triệu chứng kết hợp giữa chứng rối loạn lo âu, trầm cảm và căng thẳng, bao gồm thường xuyên mệt mỏi, giấc ngủ bị rối loạn, suy giảm tập trung, tâm trạng dễ cáu gắt, hay lo lắng, dễ xúc động, cảm thấy bi quan, thậm chí là tuyệt vọng vào cuộc sống và có ý nghĩ tự tử. Trong đó những dấu hiệu chủ đạo của căng thẳng lo âu quá mức là cảm giác lo lắng, lo sợ quá mức còn của chứng trầm cảm là suy giảm khí sắc, tâm trạng buồn bã, chán nản và đánh mất hứng thú với tất cả mọi vấn đề xung quanh (bao gồm cả sở thích của bản thân).

Theo các nghiên cứu, hầu hết chúng ta đều sẽ ít nhiều trải qua một giai đoạn lo âu, trầm cảm hoặc căng thẳng trong cuộc đời ở một mức độ nhất định. Trạng thái lo lắng, lo âu bản chất chỉ là một phản ứng sinh lý của cơ thể nhằm đối phó với một tình huống nguy hiểm hoặc khó khăn, qua đó giúp chúng ta có sự đề phòng hoặc cẩn thận hơn. Tuy nhiên khi các biểu hiện trầm cảm căng thẳng lo âu quá mức gây cản trở cuộc sống hàng ngày hoặc khi kéo theo cảm giác buồn bã vẫn tồn tại dù tình huống khó khăn đã qua thì đó không còn là một phản ứng bình thường mà chính là một dạng rối loạn sức khỏe tâm thần.

Trầm cảm lo âu căng thẳng kéo dài có thể biểu hiện cùng lúc nhưng nguyên nhân gây bệnh của mỗi thể bệnh lại khác nhau, tuy nhiên người bị trầm cảm có thể dễ dàng sinh ra lo lắng, sợ hãi và ở chiều người lại thì rối loạn lo âu là một yếu tố nguy cơ cao gây ra trầm cảm. Vậy khi nào trầm cảm lo âu căng thẳng được gọi là “kéo dài”? Theo các chuyên gia, khi các triệu chứng trầm cảm căng thẳng lo âu quá mức, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống và kéo dài trên 6 tháng thì được xác định là chứng rối loạn trầm cảm căng thẳng lo âu kéo dài.

2. Tác hại của trầm cảm lo âu căng thẳng kéo dài là gì?

Theo bác sĩ, trầm cảm lo âu căng thẳng kéo dài không được điều trị có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm cả sức khỏe tinh thần lẫn sức khỏe thể chất. Các nhà khoa học đã thực hiện nhiều nghiên cứu và phát hiện ra cơ chế trầm cảm căng thẳng lo lắng quá mức ảnh hưởng đến cơ thể, bao gồm những tác động khiến sức khỏe trở nên tồi tệ hơn hoặc tạo điều kiện phát triển các vấn đề nghiêm trọng khác.

Sau đây là một số tác hại của chứng trầm cảm lo âu căng thẳng kéo dài:

• Rối loạn tiêu hóa: Đau bụng là một biểu hiện thường gặp ở bệnh nhân trầm cảm lo âu. Nguyên nhân được xác định là do cảm giác lo lắng gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh và thông qua đó khiến bệnh nhân cảm thấy đau bụng hoặc gây ra các bệnh lý liên quan đến đau bụng (như tiêu chảy hoặc táo bón). Căng thẳng lo âu kéo dài còn liên quan đến hội chứng ruột kích thích (IBS), chứng khó tiêu chức năng hoặc bệnh viêm loét dạ dày.
• Bệnh tim mạch: Căng thẳng lo âu quá mức thực sự tạo ra nhiều vấn đề với sức khỏe tim mạch và điều này đã được nhiều nghiên cứu chứng minh với nguy cơ tim mạch cao hơn bình thường. Tác động của trầm cảm lo âu căng thẳng lên chức năng tim mạch bao gồm kích thích nhịp tim nhanh, tăng huyết áp và bệnh lý mạch vành…
• Bệnh hen phế quản và các bệnh lý hô hấp khác: Căng thẳng lo âu quá mức và hen suyễn cũng như các vấn đề về hô hấp khác có mối liên quan khá chặt chẽ. Cụ thể dấu hiệu lo lắng quá mức có thể khiến người bệnh thở nhanh nông, từ đó khiến các vấn đề hô hấp mãn tính khởi phát hay ngược lại tình trạng khò khè, ho kéo dài sẽ khiến bệnh nhân dễ lo âu căng thẳng hơn.
• Suy giảm chức năng miễn dịch: Nghiên cứu cho thấy trầm cảm lo âu căng thẳng hoàn toàn có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và tạo ra phản ứng viêm trong cơ thể. 
• Béo phì: Bệnh nhân trầm cảm lo âu căng thẳng kéo dài dễ tăng cân hơn bình thường, qua đó kéo theo một loạt vấn đề khác như tăng huyết áp, tăng đường huyết, tăng cholesterol máu và tình trạng viêm mãn tính. Hệ quả là kéo theo một loạt nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, đái tháo đường tuýp 2…
• Chứng đau mãn tính: Những tác động đến thể chất của chứng trầm cảm lo âu căng thẳng rất đa dạng và một trong những vấn đề phổ biến nhất của người bệnh chính là chứng đau mãn tính, bao gồm đau đầu, đau nửa đầu, đau lưng, đau khớp và đau cơ xơ hóa. Đau mãn tính được định nghĩa là những cơn đau kéo dài hoặc tái phát kéo dài hơn 3 tháng. Trên thực tế, mối quan hệ giữa trầm cảm lo âu và chứng đau mãn tính là rất chặt chẽ, cụ thể trầm cảm có thể gây đau và làm tăng thêm mức độ đau và ngược lại những cơn đau kéo dài có thể khiến người bệnh không thể tham gia vào các hoạt động yêu thích, từ đó dẫn đến cô lập bản thân và trầm cảm. Các nhà khoa học đưa ra giả thuyết rằng mối liên quan giữa trầm cảm lo âu và chứng đau mãn tính có thể liên quan đến các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin và dopamine của não.
• Mất ngủ: Mất ngủ liên quan chặt chẽ đến chứng trầm cảm lo âu căng thẳng kéo dài cũng như các rối loạn sức khỏe tâm thần khác. Khi bị trầm cảm lo âu không được điều trị, bệnh nhân sẽ trải qua cảm giác buồn bã, vô dụng hoặc tội lỗi, qua đó làm gián đoạn giấc ngủ và gây ra các dạng rối loạn giấc ngủ. 

3. Làm gì để giảm thiểu tác hại căng thẳng lo âu quá mức?

Nếu xuất hiện các triệu chứng trầm cảm căng thẳng lo âu kéo dài, việc thực hiện các bước để kiểm soát có thể mang lại nhiều lợi ích và hạn chế những tác động không tốt đến sức khỏe, bao gồm:

• Tăng cường hoạt động thể chất vào hầu hết các ngày trong tuần.
• Thực hành các kỹ thuật giúp tinh thần thư giãn như tập hít thở sâu, ngồi thiền, tập yoga, thái cực quyền hoặc massage.
• Duy trì một tâm trạng vui vẻ và một cảm giác hài hước.
• Dành nhiều thời gian hơn cho gia đình và bạn bè thân thiết.
• Quan tâm đến các sở thích của bản thân như đọc sách, nghe nhạc hoặc đi dạo.
• Sắp xếp thời gian cho những đam mê.
• Tập viết nhật ký.
• Đảm bảo duy trì giấc ngủ.
• Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng các nhóm chất thiết yếu.
• Nói không với thuốc lá, rượu bia và các chất kích thích bất hợp pháp.

Trong trường hợp bệnh nhân dù đã thực hiện các biện pháp kể trên để quản lý trầm cảm lo âu căng thẳng nhưng các triệu chứng vẫn tiếp diễn thì việc đến gặp bác sĩ là cần thiết nhằm tìm ra các nguyên nhân để có biện pháp điều trị hiệu quả hơn.

Đặc biệt người bệnh trầm cảm căng thẳng lo âu quá mức nên đến bệnh viện ngay lập tức khi xuất hiện các triệu chứng cấp cứu liên quan đến các biến chứng, bao gồm đau ngực, khó thở, đau lưng, vai hoặc cánh tay, vã mồ hôi, chóng mặt hoặc buồn nôn. Đây có thể đơn thuần là những biểu hiện của tình trạng căng thẳng quá mức nhưng đôi khi lại là dấu hiệu cảnh báo cơn đau tim vô cùng nguy hiểm.

Nguồn: mayoclinic.org – advancedpsychiatryassociates.com