Vì sao rối loạn lo âu gây trào ngược dạ dày? Cách nào khắc phục?

Rối loạn lo âu là một tình trạng tâm lý phổ biến, ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của nhiều người. Một trong những tác động điển hình của rối loạn lo âu là việc gây ra tình trạng trào ngược dạ dày, khiến người bệnh phải gánh chịu thêm nhiều phiền toái. Vậy rối loạn lo âu gây trào ngược dạ dày vì sao xảy ra?

1. Mối liên hệ giữa rối loạn lo âu và trào ngược dạ dày

Trào ngược axit hay còn gọi là bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) khi mãn tính, là tình trạng axit dạ dày thường xuyên chảy ngược vào thực quản, gây kích ứng và khó chịu. Các triệu chứng bao gồm ợ chua, trào ngược và đôi khi khó nuốt. Mặt khác, rối loạn lo âu bao gồm một loạt các tình trạng sức khỏe tâm thần được đặc trưng bởi sự lo lắng, sợ hãi và hồi hộp quá mức. Mặc dù có thể không rõ ràng ngay lập tức hai tình trạng dường như khác biệt này có mối liên hệ với nhau như thế nào, nhưng nghiên cứu mới nổi và quan sát lâm sàng cho thấy mối tương tác đáng kể giữa chúng.

Lo lắng ảnh hưởng đến cơ thể theo nhiều cách, chủ yếu thông qua việc kích hoạt phản ứng căng thẳng của cơ thể. Khi một người cảm thấy lo lắng, cơ thể sẽ giải phóng các hormone gây căng thẳng như cortisol và adrenaline. Những hormone này chuẩn bị cho cơ thể phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy”, dẫn đến một loạt thay đổi sinh lý, đặc biệt là tình trạng trào ngược dạ dày.

Rối loạn lo âu và trào ngược dạ dày có một mối liên hệ chặt chẽ với nhau, cụ thể là tình trạng rối loạn lo âu gây trào ngược dạ dày. Khám phá chi tiết về mối liên hệ giữa rối loạn lo âu và trào ngược axit, bao gồm cả việc lo lắng có thể góp phần vào sự phát triển hoặc làm trầm trọng thêm chứng trào ngược axit. Cơ chế cụ thể sẽ được đề cập rõ hơn ở phần sau.

2. Vì sao rối loạn lo âu gây trào ngược dạ dày

Như đã nói ở trên rối loạn lo âu và trào ngược dạ dày có mối liên hệ với nhau. Vậy trào ngược dạ dày do rối loạn lo âu vì sao xảy ra? Dưới đây là chi tiết về cơ chế của tình trạng này:

2.1.Tăng sản xuất axit dạ dày

Trào ngược dạ dày do căng thẳng xuất phát từ việc tăng sản xuất axit. Căng thẳng và lo lắng có thể dẫn đến tăng sản xuất axit dạ dày. Khi cơ thể căng thẳng, não sẽ ra tín hiệu cho dạ dày tiết ra nhiều axit hơn, dẫn đến dư thừa có thể gây trào ngược axit. Việc sản xuất axit tăng lên này có thể lấn át cơ thắt thực quản dưới, khiến axit thoát vào thực quản.

2.2.Trì hoãn việc làm rỗng dạ dày

Lo lắng có thể làm chậm quá trình tiêu hóa. Khi dạ dày mất nhiều thời gian hơn để làm rỗng chất bên trong, axit sẽ có nhiều khả năng tích tụ và trào ngược lên thực quản. Tình trạng này được gọi là liệt dạ dày, có thể trở nên trầm trọng hơn do căng thẳng và lo lắng.

2.3.Nhạy cảm thực quản

Những người bị rối loạn lo âu có thể có độ nhạy cảm cao hơn với các cảm giác thể chất, bao gồm cả những cảm giác ở thực quản. Điều này có nghĩa là ngay cả lượng axit dạ dày bình thường hoặc các đợt trào ngược nhẹ cũng có thể được coi là nghiêm trọng và khó chịu hơn, dẫn đến tăng nhận thức và phàn nàn về các triệu chứng trào ngược axit.

2.4.Yếu tố hành vi

Trào ngược dạ dày do căng thẳng cũng có thể xuất phát từ các rối loạn hành vi. Lo lắng có thể dẫn đến những hành vi làm trầm trọng thêm tình trạng trào ngược axit, chẳng hạn như:

• Thói quen ăn uống: Lo lắng có thể khiến mọi người ăn nhanh, bỏ bữa hoặc chọn những thực phẩm thoải mái có nhiều chất béo và đường, tất cả đều có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm chứng trào ngược axit.
• Hút thuốc và uống rượu: Những thói quen này phổ biến hơn ở những người mắc chứng lo âu và có thể làm suy yếu cơ thắt thực quản dưới, khiến chứng trào ngược dễ xảy ra hơn.
• Thuốc: Một số loại thuốc dùng để điều trị chứng lo âu, chẳng hạn như thuốc benzodiazepin, có thể làm giãn cơ thắt thực quản dưới, làm tăng nguy cơ trào ngược axit.

Mối liên hệ giữa rối loạn lo âu và trào ngược dạ dày rất phức tạp và nhiều mặt. Lo lắng có thể làm tăng sản xuất axit dạ dày, trì hoãn quá trình làm rỗng dạ dày, tăng độ nhạy cảm của thực quản và dẫn đến các hành vi làm trầm trọng thêm tình trạng trào ngược axit. Bằng cách hiểu và giải quyết mối tương tác giữa các tình trạng này, các cá nhân có thể thực hiện các bước để quản lý sức khỏe thể chất và tinh thần của mình một cách hiệu quả. Thông qua sự kết hợp của thay đổi lối sống, can thiệp tâm lý và khi cần thiết, dùng thuốc có thể giảm tác động của lo lắng đối với chứng trào ngược axit và cải thiện chất lượng cuộc sống nói chung.

3. Cách nào giảm trào ngược dạ dày do rối loạn lo âu

Dưới đây là hướng dẫn chuyên sâu về cách giảm chứng trào ngược dạ dày trầm trọng hơn do rối loạn lo âu. Nội dung toàn diện này bao gồm nhiều chiến lược khác nhau, bao gồm sửa đổi lối sống, thay đổi chế độ ăn uống, can thiệp tâm lý và điều trị y tế.

3.1. Sửa đổi lối sống

Thay đổi cách ăn uống

• Ăn các bữa ăn nhỏ hơn, thường xuyên hơn: Các bữa ăn lớn có thể làm tăng áp lực lên cơ thắt thực quản dưới và gây trào ngược. Ăn các bữa ăn nhỏ hơn, thường xuyên hơn có thể giúp ích.
• Xác định và tránh thực phẩm kích hoạt: Thực phẩm kích hoạt phổ biến bao gồm thực phẩm nhiều gia vị, thực phẩm béo, sô cô la, caffeine, hành tây và trái cây họ cam quýt. Ghi nhật ký thực phẩm có thể giúp xác định các tác nhân cụ thể.
• Tránh ăn khuya: Ăn ngay trước khi đi ngủ có thể gây trào ngược. Cố gắng ăn xong ít nhất 2-3 giờ trước khi nằm.
• Đứng thẳng sau bữa ăn: Đứng thẳng ít nhất một giờ sau khi ăn có thể giúp ngăn axit chảy ngược vào thực quản.

Quản lý cân nặng

Cân nặng quá mức, đặc biệt là quanh vùng bụng, có thể làm tăng áp lực lên dạ dày và cơ thắt thực quản dưới, gây trào ngược. Tham gia hoạt động thể chất thường xuyên và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp đạt được và duy trì cân nặng khỏe mạnh.

Nâng đầu giường lên

Nâng đầu giường lên 6-8 inch có thể giúp ngăn axit chảy ngược vào thực quản khi ngủ. Sử dụng gối nêm hoặc giường có thể điều chỉnh có thể hiệu quả hơn việc sử dụng thêm gối.

Bỏ thuốc lá

Hút thuốc làm suy yếu cơ thắt thực quản dưới và giảm sản xuất nước bọt, giúp trung hòa axit dạ dày. Bỏ hút thuốc có thể làm giảm đáng kể các triệu chứng trào ngược.

Hạn chế uống rượu

Rượu có thể làm thư giãn cơ thắt thực quản dưới và tăng sản xuất axit dạ dày. Hạn chế hoặc tránh uống rượu có thể giúp kiểm soát chứng trào ngược.

Giữ đủ nước

Uống nhiều nước có thể giúp làm loãng axit dạ dày và thúc đẩy quá trình tiêu hóa. Tuy nhiên, tránh uống nhiều nước trong bữa ăn vì điều này có thể làm tăng thể tích và áp lực dạ dày.

Nhai kẹo cao su

Nhai kẹo cao su làm tăng tiết nước bọt, có thể giúp trung hòa axit dạ dày và giảm triệu chứng trào ngược.

3.2. Can thiệp tâm lý

Trị liệu hành vi nhận thức (CBT)

CBT là phương pháp điều trị rối loạn lo âu hiệu quả cao. Nó giúp các cá nhân xác định và thay đổi các kiểu suy nghĩ và hành vi tiêu cực góp phần gây ra lo lắng. CBT cũng có thể dạy các chiến lược đối phó nhằm làm giảm tác động sinh lý của sự lo lắng lên cơ thể, bao gồm giảm sản xuất axit dạ dày và cải thiện tiêu hóa.

Kỹ thuật chánh niệm và thư giãn

• Thiền chánh niệm: Thực hành thiền chánh niệm có thể giúp giảm căng thẳng và lo lắng bằng cách thúc đẩy sự thư giãn và tăng cường nhận thức về thời điểm hiện tại.
• Bài tập thở sâu: Hít thở sâu có thể kích hoạt phản ứng thư giãn của cơ thể, giảm tác động của căng thẳng lên hệ tiêu hóa.
• Thư giãn cơ tiến bộ: Kỹ thuật này bao gồm việc căng và sau đó thư giãn các nhóm cơ khác nhau, có thể giúp giảm căng thẳng và lo lắng tổng thể.

Yoga và Thái Cực Quyền

Cả yoga và thái cực quyền đều kết hợp chuyển động thể chất với kiểm soát hơi thở và thiền định, giúp giảm căng thẳng và tăng cường sức khỏe tiêu hóa một cách hiệu quả. Các tư thế và bài tập cụ thể cũng có thể hỗ trợ tiêu hóa và giảm các triệu chứng trào ngược.

3.3. Điều trị y tế

Thuốc trị trào ngược axit

• Thuốc kháng axit: Thuốc kháng axit không kê đơn có thể giúp giảm đau nhanh chóng bằng cách trung hòa axit dạ dày.
• Thuốc chẹn thụ thể H2: Các loại thuốc như ranitidine và famotidine làm giảm sản xuất axit và mang lại hiệu quả giảm đau lâu dài hơn thuốc kháng axit.
• Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Các loại thuốc như omeprazole và esomeprazole có hiệu quả cao trong việc giảm sản xuất axit dạ dày và thường được sử dụng cho bệnh trào ngược dạ dày thực quản mãn tính.

Thuốc trị lo âu

• Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI): Các loại thuốc như sertraline và fluoxetine thường được kê đơn cho chứng rối loạn lo âu và có thể giúp giảm mức độ lo lắng tổng thể.
• Benzodiazepin: Những loại thuốc này, chẳng hạn như diazepam và lorazepam, có thể giúp giảm nhanh các triệu chứng lo âu cấp tính. Tuy nhiên, chúng thường được sử dụng trong thời gian ngắn do nguy cơ phụ thuộc.
• Thuốc chẹn beta: Các loại thuốc như propranolol có thể giúp kiểm soát các triệu chứng lo âu về thể chất, chẳng hạn như nhịp tim nhanh, có thể gián tiếp làm giảm các triệu chứng trào ngược.

3.4. Liệu pháp thay thế

Thuốc thảo dược

• Trà hoa cúc: Được biết đến với đặc tính làm dịu, trà hoa cúc có thể giúp giảm lo lắng và có thể hỗ trợ tiêu hóa.
• Gừng: Gừng có đặc tính chống viêm và có thể giúp làm dịu dạ dày. Nó có thể được tiêu thụ như trà hoặc thêm vào bữa ăn.
• Rễ cam thảo: Cam thảo khử glycyrrhizinate (DGL) có thể giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày và giảm các triệu chứng trào ngược axit.

Châm cứu

Châm cứu là một phương pháp thực hành y học cổ truyền Trung Quốc, bao gồm việc đưa những chiếc kim mỏng vào các điểm cụ thể trên cơ thể. Một số nghiên cứu cho thấy châm cứu có thể giúp giảm lo lắng và cải thiện chức năng tiêu hóa.

Giảm trào ngược dạ dày do rối loạn lo âu đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện nhằm giải quyết cả khía cạnh sinh lý và tâm lý của những tình trạng này. Bằng cách thay đổi lối sống, điều chỉnh chế độ ăn uống, sử dụng các biện pháp can thiệp tâm lý và xem xét các phương pháp điều trị y tế khi cần thiết, các cá nhân có thể kiểm soát các triệu chứng một cách hiệu quả và cải thiện chất lượng cuộc sống nói chung.

Nguồn tham khảo: verywellhealth.com, healthline.com, medicalnewstoday.com, everydayhealth.com