Vì sao da mặt nhiều nếp nhăn và lão hóa?

Da mặt nhiều nếp nhăn sẽ xuất hiện khi da chúng ta lão hoá. Điều này có thể khiến bạn cảm thấy buồn phiền và mất tự tin trong cuộc sống và giao tiếp hằng ngày. Cùng tìm hiểu vì xem vì sao da nhiều nếp nhăn khi lão hoá qua bài viết sau đây.

1. Vì sao da mặt nhiều nếp nhăn và lão hóa?

Nếp nhăn phát triển như một phần bình thường của quá trình lão hóa khi da trở nên mỏng hơn, khô hơn, chậm tự tái tạo và phục hồi hơn, và bị kéo xuống dưới do lực hấp dẫn. Các nguyên nhân khiến da mặt có nếp nhăn bao gồm:

1.1 Sự lão hóa

Theo tuổi tác, làn da trải qua nhiều thay đổi góp phần hình thành nếp nhăn:

• Các tế bào da phân chia chậm hơn và lớp giữa của da, lớp hạ bì , trở nên mỏng hơn.
• Collagen và elastin, các sợi protein trong lớp hạ bì tạo nên độ đàn hồi và hình dạng của da, bị lỏng lẻo và đứt ra, gây ra nếp nhăn trên bề mặt da.
• Chất béo giảm đi ở mô dưới da, tạo nên các lớp sâu hơn của da khiến da mặt có nếp nhăn.
• Da kém khả năng hấp thụ và duy trì độ ẩm, tuyến bã nhờn sản xuất ít bã nhờn và dầu hơn, khiến da khô hơn và làm nếp nhăn xuất hiện nhiều hơn.
• Các rãnh lưới, phần mở rộng của mô nối lớp hạ bì và lớp biểu bì của da, bị phẳng ra, khiến da mỏng manh và dễ bị tổn thương và xuất hiện nếp nhăn.
• Mạch máu bị hẹp sẽ ngăn cản dòng máu và oxy chảy đến các tế bào da, làm cản trở quá trình phục hồi bình thường của da.
• Theo thời gian, lực hấp dẫn làm da mất độ đàn hồi, chảy xệ và làm nổi bật các nếp nhăn.
• Ở phụ nữ, sự suy giảm estrogen xảy ra khi mãn kinh thường đi kèm với sự suy giảm collagen tới 30% khiến da mặt có nếp nhăn.

1.2 Chuyển động khuôn mặt

Các chuyển động lặp đi lặp lại trên khuôn mặt, chẳng hạn như cau mày, nheo mắt và mỉm cười khiến các cơ nhỏ trên khuôn mặt co lại. Theo thời gian, các cơ vùng mặt co lại mà ít giãn ra kết hợp với lực hấp dẫn khiến da nhiều nếp nhăn. Chúng thay đổi từ các đường nhỏ kéo dài theo chiều dọc từ môi trên đến các khe sâu giữa hai mắt (nếp nhăn cau mày) đến các nếp gấp mũi má, kéo dài từ bên mũi đến khóe miệng (nếp nhăn cười).

1.3 Một số yếu tố khác

Một số yếu tố góp phần khiến da mặt nhiều nếp nhăn bao gồm:

Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời

• Tiếp xúc với tia cực tím (UV) của mặt trời sẽ thúc đẩy tình trạng lão hoá da, sạm da, tàn nhang, đồi mồi, nếp nhăn và nếp chân chim. Thời gian tiếp xúc với ánh nắng mặt trời nhiều hay ít và màu da của bạn có thể đánh giá được mức độ tổn thương của da khi tiếp xúc với tia UV.. Da của một người càng sẫm màu thì khả năng bảo vệ tự nhiên khỏi tác động của bức xạ càng cao.
• Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời ảnh hưởng đến các lớp da theo nhiều cách khác nhau. Nó làm hỏng các sợi collagen trong lớp hạ bì và các sợi elastin bắt đầu tích tụ ở mức độ bất thường. Sự tích tụ này khiến các enzyme gọi là metalloproteinase được sản xuất với số lượng lớn. Thông thường, metalloproteinase phục hồi da bằng cách sản xuất collagen, nhưng tổn thương do ánh nắng mặt trời khiến metalloproteinase hoạt động không bình thường khiến collagen của da bị phá vỡ. Khi da lặp lại quá trình tái tạo không hoàn hảo này nhiều lần, nếp nhăn sẽ phát triển.

Gốc tự do

• Gốc tự do gây ra nếp nhăn và tổn thương da bằng cách kích hoạt metalloproteinase phá vỡ collagen. Chúng là là các phân tử oxy không ổn định làm thay đổi gen của tế bào. Sự tổn thương collagen của da có thể tăng lên khi chúng ta tiếp xúc nhiều tia UV, ô nhiễm không khí hoặc hút thuốc lá. 

Hút thuốc

• Người hút thuốc có xu hướng bị nhăn sớm và da của họ thường trông già hơn đáng kể so với những người cùng độ tuổi không hút thuốc. Các hóa chất độc hại trong thuốc lá gây tổn hại cho da theo nhiều cách, ảnh hưởng đến độ đàn hồi, kết cấu, màu sắc và thành phần hóa học. Một trong số đó là sản xuất quá nhiều metalloproteinase.
• Ngoài ra, nicotine trong thuốc lá làm hẹp các mạch máu ở lớp ngoài cùng của da, hạn chế lượng máu, oxy và chất dinh dưỡng, chẳng hạn như vitamin A đến và nuôi dưỡng da. Các tế bào da của người hút thuốc cũng chậm tái tạo hơn.

2. Phải làm gì khi da bắt đầu xuất hiện nếp nhăn?

Khi da nhiều nếp nhăn sẽ khiến bạn cảm thấy ngại giao tiếp với những người xung quanh và mất đi sự tự tin vốn có. Vì vậy, việc điều trị khi da mặt có nếp nhăn là điều cần thiết. Hiện nay có các cách điều trị nếp nhăn bao gồm:

2.1 Thuốc

Retinoids là dẫn xuất của vitamin A được dùng khá phổ biến trong da liễu và thẩm mỹ. Chúng tăng sản xuất collagen trong da, giảm nếp nhăn, tăng sắc tố và độ nhám của da. Tuy nhiên, sử dụng retinoids có thể khiến da bị bỏng khi tiếp xúc với ánh nắng nên việc bảo vệ da khi sử dụng retinoids là điều cần thiết. Triệu chứng ngứa, khô da, cảm giác nóng rát là các tác dụng phụ có thể gặp khi sử dụng retinoids.

2.2 Phương pháp Dermabrasion

Dermabrasion nhằm mục đích loại bỏ các nếp nhăn, nốt ruồi, hình xăm, sẹo mụn và các loại sẹo khác. Quy trình này có thể gây bong vảy, sưng tấy và thay đổi màu da. Những triệu chứng này thường mờ dần sau 2 tuần, nhưng một số dấu hiệu có thể tồn tại trong vài tháng. Bạn phải cần vài tháng để thấy được hiệu quả của phương pháp này.

Microdermabrasion là một thủ tục ít xâm lấn hơn. Nó liên quan đến việc phun các vi tinh thể oxit nhôm trên bề mặt da. Sau đó sử dụng thiết bị cầm tay có tinh thể kim cương mịn và máy hút mạnh để loại bỏ các hạt khi chúng lướt qua da.

Loại điều trị này nhằm mục đích mang lại vẻ tươi trẻ và mịn màng hơn cho làn da, đồng thời cải thiện tình trạng lỗ chân lông to, các nếp nhăn, nếp chân chim, sạm da và tổn thương da. Kết quả chỉ là tạm thời và mọi người có thể cần điều trị nhiều lần.

2.3 Phương pháp điều trị bằng laser và nguồn sáng

Các tia laser không xâm lấn, thiết bị tần số vô tuyến (RF) và nguồn ánh sáng xung không làm tổn thương lớp biểu bì được dùng để phá hủy lớp ngoài của da giúp giảm nếp nhăn.

Phương pháp điều trị bằng tần số vô tuyến (RF) làm nóng lớp hạ bì bên dưới và kích thích sự phát triển của các sợi collagen mới. Điều này làm săn chắc da và giảm nếp nhăn. Có thể mất vài tháng trước khi một người nhận thấy sự giảm nếp nhăn sau khi điều trị bằng RF. 

Khi vết thương lành lại sau phẫu thuật bằng laser hoặc ánh sáng, làn da mới sẽ mịn màng và săn chắc hơn. Sau khi sử dụng phương pháp tái tạo bề mặt bằng laser xâm lấn, da bạn cần mất vài tháng để lành hoàn toàn.

2.4 Botox

Độc tố Botulinum loại A, hay Botox, ngăn chặn các tín hiệu hóa học khiến cơ co lại. Các bác sĩ sử dụng nó để điều trị một số bệnh trạng.

Chuyên gia thẩm mỹ sẽ sử dụng nó để giảm nếp nhăn bằng cách tiêm một lượng nhỏ Botox vào các cơ mục tiêu. Nếu các cơ không thể căng được nữa, da sẽ xẹp xuống, trông bớt nhăn nheo và mịn màng hơn.

Botox có thể làm giảm nếp nhăn và các nếp chân chim, cải thiện tình trạng lão hoá của da. Bạn sẽ mất vài ngày đến một tuần để thấy được hiệu quả của phương pháp này. Những thay đổi thường kéo dài trong 3–4 tháng nên nhiều người phải tiêm lại.

2.5 Peel da

Lột da bằng hóa chất bao gồm việc bôi dung dịch hóa học lên những vùng da mong muốn, khiến da chết bong ra và cuối cùng bong ra. Da tái sinh có xu hướng sáng mịn màng hơn da cũ.

2.6 Căng da mặt

Phẫu thuật căng da mặt hay phẫu thuật cắt bỏ nếp nhăn là một loại phẫu thuật thẩm mỹ nhằm mục đích làm cho mọi người trông trẻ trung hơn. Nó thường liên quan đến việc loại bỏ mỡ thừa vùng mặt và có thể đi kèm làm căng các mô bên dưới.

Một nghiên cứu về Phẫu thuật Tạo hình và Tạo hình cho thấy rằng một số thành phần của quy trình căng da mặt sẽ kéo dài khoảng 5 năm rưỡi, nhưng nó có thể mất một số tác dụng quanh cổ.

Thời gian lành vết thương có thể kéo dài và người bệnh sẽ bị bầm tím và sưng tấy trong vài tuần sau phẫu thuật.

2.7 Tiêm filler

Collagen, axit hyaluronic hoặc chất béo là các chất làm đầy được dùng trong tiêm filler. Chuyên gia thẩm mỹ sẽ tiêm chất làm đầy vào các nếp nhăn sâu hơn trên khuôn mặt, làm đầy và làm mịn chúng để mang lại làn da căng mọng hơn. Đôi khi mọi người có thể bị sưng và bầm tím ở vùng bị ảnh hưởng trong một thời gian ngắn.

3. Cách chăm sóc da mặt nhiều nếp nhăn

Khi da nhiều nếp nhăn, việc chăm sóc da có vai trò rất quan trọng để cải thiện nếp nhăn của bạn. Các cách chăm sóc da mặt nhiều nếp nhăn bạn cần lưu ý bao gồm:

3.1 Bảo vệ làn da của bạn khỏi những tác hại của ánh nắng mặt trời 

Tránh tắm nắng trong nhà và hạn chế thời gian bạn ở ngoài nắng, đặc biệt là vào buổi trưa. Hãy sử dụng các vật dụng chống nắng như kính râm, áo chống nắng, găng tay và mũ rộng vành khi bạn đi ra ngoài. Ngoài ra, hãy sử dụng kem chống nắng mỗi ngày quanh năm. Chọn kem chống nắng phổ rộng có SPF ít nhất là 30, ngay cả trong những ngày nhiều mây. Thoa kem chống nắng thật nhiều để đảm bảo hiệu quả bảo vệ da, hãy thoa kem chống nắng mỗi 2h một lần.

3.2 Rửa mặt và dưỡng ẩm

Da khô làm teo các tế bào da căng mọng, có thể dẫn đến nếp nhăn và vết chân chim. Hãy tạo thói quen rửa mặt nhẹ nhàng và dưỡng ẩm mỗi ngày. Việc dưỡng ẩm đủ sẽ giúp da đủ độ ẩm, mịn màng tránh khô da.
Kem dưỡng ẩm thường có thành phần hoạt tính có tác dụng làm giảm nếp nhăn và vết chân chim. Các sản phẩm dưỡng ẩm chứa retinol, niacinamide và vitamin C có thể hỗ trợ bạn cải thiện tình trạng nếp nhăn. Các sản phẩm có retinol hoặc retinoid không được sử dụng khi mang thai.
Một lựa chọn khác mà bạn có thể mua mà không cần đơn thuốc là adapalene (Differin). Đây là sản phẩm có nguồn gốc từ vitamin A có thể giúp ngăn ngừa nếp nhăn và vết chân chim.

3.3 Không hút thuốc

Ngay cả khi bạn đã hút thuốc nhiều năm hoặc hút thuốc rất nhiều, bạn vẫn có thể cải thiện làn da và ngăn ngừa nếp nhăn bằng cách bỏ thuốc lá.

3.4 Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh

Việc bổ sung nhiều vitamin và khoáng chất có trong rau củ trái cây sẽ giúp bạn cải thiện làn da của mình. Vì vậy, hãy tăng cường bổ sung nhiều rau xanh, củ quả và trái cây.

Bạn có thể cảm thấy buồn phiền và mất tự tin khi da mặt nhiều nếp nhăn do lão hoá và nhiều nguyên nhân khác. Việc thực hiện các cách điều trị da nhiều nếp nhăn và các cách phòng ngừa trước khi da mặt có nếp nhăn là điều quan trọng giúp là da bạn mịn màng và khỏe mạnh hơn, tự tin hơn trong cuộc sống hàng ngày.

Tài liệu tham khảo: mayoclinic.org/, medicalnewstoday.com, verywellhealth.com