Như thế nào được gọi là sống trường thọ?

Sống trường thọ không chỉ là việc kéo dài số năm sống mà còn duy trì sức khỏe, sự minh mẫn và chất lượng cuộc sống tốt trong suốt hành trình ấy. Người sống trường thọ không chỉ vượt qua tuổi già với ít bệnh tật nhất có thể mà còn giữ được khả năng tự lập và tham gia tích cực vào các hoạt động xã hội. Điều này thường liên quan đến lối sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng cân bằng, và những tiến bộ y học hiện đại, giúp cơ thể chống lại quá trình lão hóa. Trường thọ là sự kết hợp hài hòa giữa sức khỏe thể chất, tinh thần và môi trường sống ổn định.

1. Hiểu đầy đủ và đa chiều về “trường thọ”

Trong nghiên cứu nhân khẩu học và dịch tễ về sức khoẻ của con người và lão hóa đã cung cấp một cái nhìn về các khái niệm và lý thuyết liên quan đến trường thọ. Không những thế, bài báo còn phân tích các yếu tố như di truyền, lối sống, và môi trường sống đóng vai trò trong việc kéo dài tuổi thọ. Bên cạnh đó, nghiên cứu còn nêu lên những khó khăn trong việc xác định chính xác tuổi thọ cực đại của con người, đặc biệt là tại các độ tuổi rất cao, do số liệu thống kê thường không chính xác.

Nghiên cứu mới nhất năm 2024 của nhóm tác giả Antonio G Tartiere đã đưa ra được khuôn khổ lý thuyết nhằm giúp hiểu các nguyên nhân chính của lão hoá và các yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ. Kết quả nghiên cứu đã phân tích các dấu hiệu sinh học của quá trình lão hoá, trong đó có sự suy giảm chức năng tế bào, sự tích tụ của các tế bào lão hoá cũng như sự suy giảm khả năng tái tạo mô. Nhóm nghiên cứu cũng nhận định các yếu tố này được nghiên cứu kỹ lưỡng để tìm ra các biện pháp chống lão hóa, như liệu pháp gen hoặc can thiệp dinh dưỡng, giúp kéo dài tuổi thọ và tăng cường sức khỏe​.

Bên cạnh đó vấn đề xã hội cũng thách thức cá nhân thích nghi với cuộc sống kéo dài. Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh tuổi thọ tuổi thọ trung bình đang tăng lên, nhưng để tận dụng tối đa những năm sống thêm, cần có những thay đổi lớn trong cách xã hội quản lý và hỗ trợ người cao tuổi. Các khía cạnh như giáo dục, chăm sóc sức khỏe và cấu trúc gia đình sẽ cần được điều chỉnh để đáp ứng nhu cầu của người sống trên 100 năm​.

Với những quan điểm về tuổi thọ từ những nghiên cứu, có thể định nghĩa trường thọ là khả năng sống lâu và khỏe mạnh, không chỉ tính bằng số năm sống mà còn bao gồm chất lượng cuộc sống trong những năm tháng đó. Định nghĩa này thường bao hàm khái niệm về sự khỏe mạnh, khả năng duy trì sự độc lập, và sự tham gia tích cực vào các hoạt động xã hội.

2. Các yếu tố quyết định sự trường thọ

Khả năng trường thọ của con người phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm di truyền, lối sống, môi trường, và các yếu tố tâm lý – xã hội. Dưới đây là các yếu tố chính và các nghiên cứu phân tích chúng:

• Di truyền học hay gen trường thọ: Nghiên cứu cho thấy một số người có các biến thể gen giúp họ sống lâu hơn và tránh được các bệnh mãn tính. Các gen liên quan đến sự sửa chữa DNA và kiểm soát quá trình lão hóa đã được xác định. Tuy nhiên, di truyền chỉ quyết định khoảng 20-30% tuổi thọ của một người.
• Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Chế độ ăn giàu chất xơ, chất chống oxy hóa, ít đường và chất béo bão hòa có liên quan đến tuổi thọ cao. Các nhóm dân cư trong vùng Blue Zones (như Okinawa, Nhật Bản, và Địa Trung Hải) có chế độ ăn uống lành mạnh giúp họ sống thọ hơn.
• Lối sống lành mạnh:
  • Tập thể dục đều đặn: Hoạt động thể chất giúp duy trì sức khỏe tim mạch và trao đổi chất. Những người sống lâu thường có lối sống năng động và tham gia các hoạt động nhẹ nhàng, thường xuyên.
  • Không hút thuốc và uống rượu điều độ: Các nghiên cứu cho thấy người không hút thuốc và uống rượu điều độ có tuổi thọ cao hơn đáng kể so với những người khác.
• Môi trường sống: Ô nhiễm môi trường và điều kiện sống: Sống trong môi trường ít ô nhiễm, khí hậu dễ chịu, và điều kiện chăm sóc y tế tốt sẽ giúp cải thiện tuổi thọ.
• Tâm lý và xã hội:
  • Mối quan hệ xã hội: Người có mối quan hệ xã hội tốt thường ít bị căng thẳng và có xu hướng sống lâu hơn.
  • Sự cân bằng tâm lý: Những người có tâm lý tích cực, quản lý căng thẳng tốt và có mục tiêu sống rõ ràng cũng sống lâu hơn. Nghiên cứu về tâm lý tích cực cho thấy rằng cảm giác hạnh phúc và mục đích sống có thể ảnh hưởng tích cực đến tuổi thọ.

Trường thọ là kết quả của sự kết hợp giữa di truyền, chế độ ăn uống, lối sống lành mạnh, môi trường sống, và các yếu tố tâm lý – xã hội. Các nghiên cứu gần đây cho thấy rằng trong khi di truyền đóng một vai trò nhất định, những yếu tố như lối sống và môi trường có thể tác động mạnh mẽ hơn đến việc kéo dài tuổi thọ và cải thiện chất lượng cuộc sống.

3. Trường thọ và vai trò của y học hiện đại

Trong vài thập kỷ gần đây, những tiến bộ trong y học hiện đại đã mở ra nhiều hướng đi mới giúp kéo dài tuổi thọ và cải thiện chất lượng sống. Các nghiên cứu và công nghệ mới trong lĩnh vực tế bào gốc, NMN, và NAD+ đang nhận được sự chú ý đặc biệt nhờ tiềm năng lớn trong việc làm chậm quá trình lão hóa và hỗ trợ tái tạo tế bào.

• Tế bào gốc (Stem Cells)

Tế bào gốc là loại tế bào có khả năng phân chia và phát triển thành nhiều loại tế bào khác nhau trong cơ thể. Chúng đóng vai trò quan trọng trong việc sửa chữa mô và tái tạo cơ quan bị tổn thương. Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng liệu pháp tế bào gốc có thể giúp làm chậm quá trình lão hóa và điều trị các bệnh liên quan đến tuổi tác như thoái hóa khớp, bệnh tim và các rối loạn thần kinh.

• NMN (Nicotinamide Mononucleotide)

NMN là một tiền chất của NAD+ (Nicotinamide Adenine Dinucleotide), một coenzyme quan trọng trong quá trình trao đổi chất. Khi chúng ta già đi, mức NAD+ trong cơ thể giảm đi, làm suy yếu khả năng phục hồi của các tế bào. Các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng bổ sung NMN có thể tăng cường mức NAD+ và từ đó cải thiện chức năng tế bào, làm chậm quá trình lão hóa và tăng cường tuổi thọ.

• NAD+ (Nicotinamide Adenine Dinucleotide)

NAD+ là một coenzyme thiết yếu trong nhiều quá trình sinh học, bao gồm việc sửa chữa DNA và sản xuất năng lượng tế bào. Giảm mức NAD+ liên quan chặt chẽ đến quá trình lão hóa và các bệnh liên quan đến tuổi già. Việc bổ sung NAD+ hoặc các tiền chất của nó như NMN và NR (Nicotinamide Riboside) đã được chứng minh là có khả năng kéo dài tuổi thọ và cải thiện chất lượng sống.

• Ứng dụng của y học hiện đại trong kéo dài tuổi thọ

Các công nghệ hiện đại trong y học đang dần tiến tới khả năng không chỉ điều trị bệnh mà còn phòng ngừa quá trình lão hóa. Các phương pháp tiên tiến như liệu pháp gen, sửa chữa DNA, và liệu pháp tế bào gốc giúp tái tạo mô và cải thiện chức năng cơ thể. Trong tương lai gần, sự kết hợp giữa các yếu tố này với trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ tạo ra những bước đột phá lớn, giúp cá nhân hóa các phương pháp điều trị và tối ưu hóa quá trình chăm sóc sức khỏe.

Y học hiện đại, đặc biệt là các nghiên cứu về tế bào gốc, NMN, và NAD+, đang mở ra những con đường mới trong việc kéo dài tuổi thọ. Khi các công nghệ này được phát triển thêm, chúng có tiềm năng thay đổi đáng kể chất lượng sống của con người, không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ mà còn duy trì sức khỏe trong suốt quãng đời dài hơn.