Những điều cần biết về truyền sắt

Trong trường hợp bạn có mức sắt thấp dù đã điều chỉnh chế độ ăn uống hoặc sử dụng thuốc bổ sung, bạn có thể cân nhắc sử dụng phương pháp truyền sắt. Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu về truyền sắt, những lợi ích của nó đối với điều trị bệnh thiếu máu, các tác dụng phụ có thể xảy ra và các phương pháp khác để tăng nồng độ sắt trong cơ thể. Tuy nhiên, trước khi đi sâu vào, hãy cùng nhau tìm hiểu về vai trò quan trọng của sắt đối với sức khỏe của bạn.

1. Sắt là gì?

Sắt là một loại khoáng chất thiết yếu đóng vai trò quan trọng trong nhiều khía cạnh của sức khỏe. Mức độ sắt bình thường giúp cơ thể sản xuất các tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Những tế bào này chịu trách nhiệm sản xuất huyết sắc tố, một loại protein vận chuyển oxy đến các cơ quan khắp cơ thể để duy trì hoạt động bình thường của chúng.

Khi lượng sắt trong máu của bạn giảm, cơ thể sẽ không đủ oxy do thiếu tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Tình trạng này gọi là thiếu máu do thiếu sắt, có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau.

2. Nồng độ sắt bình thường trong cơ thể

Sắt là một khoáng chất cần thiết cho cơ thể, được dự trữ từ 1-3g ở hầu hết người lớn. Như các vitamin và khoáng chất khác, sắt được sử dụng liên tục trong các hoạt động hàng ngày của cơ thể và thường bị mất qua da hoặc niêm mạc tự nhiên. 

Việc duy trì mức sắt thích hợp phụ thuộc vào chế độ ăn uống của mỗi người. Những người thiếu sắt có thể có mức dự trữ dưới 50% so với bình thường. Nhu cầu sắt hàng ngày của mỗi người khác nhau dựa trên tuổi tác, giới tính và mức độ hoạt động. 

Ví dụ, trẻ em nam và nữ cần lượng sắt tương đương nhau, nhưng các thiếu niên nữ thường cần nhiều hơn sau khi có kinh nguyệt. Nhu cầu sắt của nam giới và phụ nữ trưởng thành cũng khác nhau, đặc biệt là trong các giai đoạn như kinh nguyệt, mang thai và cho con bú. Những người vận động viên thường cần nhiều sắt hơn do quá trình luyện tập cường độ cao. Các bệnh nhân và người điều trị y tế đặc biệt cần chú ý đến lượng sắt để duy trì sức khỏe trong quá trình phục hồi từ các bệnh như bệnh celiac hay bệnh Crohn, khiến cho sự hấp thu sắt bị ảnh hưởng.

3. Các triệu chứng của thiếu sắt

Các triệu chứng của thiếu sắt thường bắt đầu chậm và nhẹ, nhưng có thể trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian, làm cho việc nhận biết khó khăn. Thiếu sắt có thể dẫn đến nhiều triệu chứng bao gồm mệt mỏi, hụt hơi, da nhợt nhạt, cảm thấy yếu đuối, tim đập nhanh, đau đầu, chóng mặt hoặc lâng lâng, viêm hoặc đau lưỡi, bàn tay và chân lạnh, móng tay dễ gãy, và ít khi có cảm giác thèm ăn như thèm nước đá hoặc bụi bẩn. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể thể hiện dấu hiệu chán ăn.

Nếu không được điều trị, thiếu sắt là tình trạng phổ biến, ước tính có khoảng 1,6 tỷ người trên thế giới bị ảnh hưởng. Việc thiếu máu do thiếu sắt có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm mệt mỏi trầm trọng, vấn đề về tim do cơ thể phải làm việc cật lực để cung cấp đủ oxy, và các biến chứng nguy hiểm khi mang thai như sinh non và tăng nguy cơ tử vong cho mẹ. Tuy nhiên, vấn đề này có thể được điều chỉnh thông qua thay đổi chế độ ăn uống, bổ sung sắt qua tiêm hoặc uống thuốc, để duy trì sức khỏe và phòng ngừa các biến chứng.

4. Truyền sắt là gì và tại sao cần thực hiện?

Truyền sắt là phương pháp điều trị y tế thông qua truyền tĩnh mạch, không xâm lấn nhiều, trong đó bệnh nhân được tiêm một hỗn hợp chứa nước muối, sắt và các vitamin khác. Khác với việc truyền tĩnh mạch vitamin chỉ mất khoảng một giờ, việc truyền sắt có thể kéo dài từ 3 đến 4 giờ mỗi lần vì tốc độ nhỏ giọt chậm nhằm ngăn ngừa các biến chứng.

Truyền sắt có một số lợi thế so với việc bổ sung bằng đường uống. Nó tránh được các vấn đề tiêu hóa như đau dạ dày và các vấn đề khác, vì sắt được đưa trực tiếp vào máu và có thể sử dụng ngay lập tức. Đối với những người gặp khó khăn khi nuốt, việc truyền sắt cũng giải quyết vấn đề này mà không cần lo lắng về việc uống thuốc hàng ngày hay nhớ thời gian dùng thuốc mới.

Truyền sắt đặc biệt hiệu quả đối với những người khó hấp thu sắt qua ruột vì nhiều lý do khác nhau. Các lý do một người có thể cần truyền sắt để điều chỉnh nồng độ sắt trong máu bao gồm: bị ốm yếu, các điều kiện y tế, sắt trong máu thấp do tác dụng phụ của các phương pháp điều trị khác, không thể hấp thụ đủ sắt từ chế độ ăn uống hoặc bổ sung, không hiệu quả khi bổ sung sắt bằng đường uống, và các trường hợp trước khi phẫu thuật để giảm nhu cầu truyền máu và cải thiện thời gian phục hồi. Ngoài ra, truyền sắt cũng là phương pháp thích hợp cho những người bị bệnh viêm ruột khi các dạng bổ sung qua đường uống không phù hợp.

5. Làm thế nào để biết bạn cần truyền sắt? 

Để biết chính xác liệu cơ thể bạn có cần bổ sung sắt hay không, bạn cần tham khảo chuyên gia y tế để được chẩn đoán. Thông thường, các xét nghiệm máu sẽ được yêu cầu để hỗ trợ việc chẩn đoán.

Nồng độ sắt thấp trong máu có thể gây ra các triệu chứng tương tự như nhiều điều kiện khác, vì vậy việc tư vấn với bác sĩ để xác định nguyên nhân và phương pháp điều trị thích hợp là rất quan trọng.

Mức độ sắt “bình thường” không phải là một con số cố định cho tất cả mọi người. Phạm vi bình thường sẽ thay đổi tuỳ theo tuổi tác, giới tính, mức độ hoạt động và các yếu tố khác như mang thai. Bác sĩ cũng sẽ xem xét các yếu tố này trước khi quyết định liệu bạn cần truyền sắt hay không, ví dụ như loại thiếu máu mà bạn mắc phải và khả năng hấp thụ sắt qua đường uống.

Nếu bạn nhận thấy các triệu chứng của thiếu sắt, nên đi khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

6. Ai không thể truyền sắt? 

Mặc dù nhiều người có thể được truyền sắt an toàn, nhưng không phải ai cũng thích hợp. Những người không thể nhận truyền sắt bao gồm những người có tiền sử phản ứng dị ứng với sắt, không phải do thiếu sắt mà gây ra thiếu máu, quá tải sắt, tiền sử bệnh gan xơ, dị ứng với các thành phần trong dịch truyền sắt, đang mang thai trong ba tháng đầu, bệnh nhân với hen suyễn nặng, chàm hoặc dị ứng khác, đang mắc bệnh nhiễm trùng cấp tính hoặc mãn tính, dùng một số loại thuốc cụ thể, suy thận cấp, dưới 14 tuổi, hoặc đối với bệnh nhân đang bị sốt hoặc nhiễm trùng huyết.

7. Truyền sắt hiệu quả nhanh như thế nào?

Đối với một số người, cảm thấy cải thiện ngay sau lần truyền đầu tiên là điều có thể xảy ra. Tuy nhiên, những người cần truyền nhiều lần để điều chỉnh mức độ thiếu sắt có thể cảm thấy khá hơn sau một tuần hoặc lâu hơn.

Số lần truyền cụ thể cần thiết sẽ phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể của bạn. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng của bạn và lập kế hoạch điều trị để giải quyết vấn đề thiếu máu do thiếu sắt một cách hiệu quả.

8. Chuẩn bị cho việc truyền sắt

Để chuẩn bị tốt cho quá trình truyền sắt, bạn cần dành đủ thời gian cho điều trị này. Quá trình truyền sắt thường mất từ 3 đến 4 giờ, vì vậy hãy chuẩn bị trước một cuốn sách, trò chơi, nhạc, podcast hoặc máy tính để giúp giảm bớt sự nhàm chán.

• Hãy ăn uống như bình thường và tiếp tục dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ trừ khi có hướng dẫn khác.
• Chọn trang phục rộng rãi và thoải mái với tay áo ngắn để dễ dàng cho quá trình truyền sắt vào cánh tay của bạn.
• Nếu bạn dễ bị cảm lạnh, hãy chuẩn bị một cái chăn để giữ ấm.
• Không cần phải nhịn ăn trước khi điều trị trừ khi bác sĩ có chỉ định riêng.
• Sau khi hoàn thành quá trình điều trị, nếu bạn cảm thấy khỏe mạnh đủ để tiếp tục các hoạt động hàng ngày, bạn có thể làm như thường lệ.

9. Quá trình truyền sắt

Quá trình truyền sắt bắt đầu với việc đặt ống thông vào tĩnh mạch của bạn, mà ống này được nối với túi chứa dung dịch truyền sắt và dung dịch muối vô trùng. Túi này sẽ được treo lên để dịch từ từ được truyền vào hệ thống tuần hoàn của bạn dưới tác động của trọng lực.

Sau khi đặt ống thông, y tá sẽ tiêm một liều thử để đảm bảo rằng bạn không có phản ứng dị ứng với bất kỳ thành phần nào trong dung dịch truyền. Trong trường hợp cần thiết, họ sẽ ngừng lại và thực hiện các biện pháp cần thiết để ngăn chặn phản ứng dị ứng.

Đối với hầu hết mọi người, quá trình truyền sắt không gây đau đớn, mặc dù có thể có một số tác dụng phụ như đau đầu hoặc buồn nôn. Y tá sẽ theo dõi bạn kỹ lưỡng để đảm bảo không có vấn đề gì xảy ra.

Liều thử nghiệm sắt

Mục đích của việc tiêm liều thử nghiệm trước khi truyền sắt là để đánh giá xem liệu bạn có phản ứng dị ứng với bất kỳ thành phần nào trong quá trình điều trị hay không. Điều này giúp y tá sẵn sàng và có biện pháp phòng ngừa phản ứng nếu cần thiết.

10. Truyền sắt có đau không?

Quá trình truyền sắt là một thủ tục y tế tối thiểu xâm lấn và thường không gây đau đớn. Tuy nhiên, có thể bạn sẽ cảm thấy một cảm giác nhẹ khi kim đâm vào tĩnh mạch. Các tác dụng phụ như đau đầu và buồn nôn cũng có thể xảy ra nhưng thường tự giảm dần sau vài ngày.

Quá trình truyền sắt thường kéo dài từ 3 đến 4 giờ. Tốc độ truyền chậm giúp giảm thiểu các tác dụng phụ có thể xảy ra và đảm bảo an toàn cho bạn trong suốt quá trình điều trị.

Nguồn: Driphydration.com