Vì sao người già hay bị mệt mỏi và dễ cáu gắt?

Vấn đề người già hay bị mệt mỏi và dễ cáu gắt là một hiện tượng phổ biến, gây ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống của họ. Nguyên nhân của tình trạng này có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau như sự thay đổi sinh lý, tâm lý và môi trường sống. Hãy cùng tìm hiểu vì sao nhiều người dễ cáu gắt và mệt mỏi khi về già?

1. Lý do nhiều người dễ cáu gắt và mệt mỏi khi về già

Tình trạng người già mệt mỏi và cáu gắt có lẽ không còn lạ lẫm đối với nhiều người. Tuy nhiên, lý do dễ cáu gắt và mệt mỏi khi về già là gì hay nguyên nhân nào khiến người già hay mệt mỏi và cáu gắt.

Khi con người già đi, họ trải qua những thay đổi về sinh lý và tâm lý khác nhau có thể góp phần gây ra cảm giác mệt mỏi và khó chịu. Những thay đổi này là hậu quả tự nhiên của quá trình lão hóa và có thể ảnh hưởng đến các cá nhân theo những cách khác nhau. Dưới đây là lời giải thích chi tiết về lý do tại sao người già hay mệt mỏi và cáu gắt:

• Mức năng lượng giảm dần: Khi chúng ta già đi, quá trình trao đổi chất sẽ chậm lại, dẫn đến việc sản xuất năng lượng từ các tế bào trong cơ thể giảm đi. Ty thể cũng trở nên kém hiệu quả hơn theo thời gian. Ngoài ra, quá trình lão hóa có thể làm giảm mức độ của một số hormone nhất định, chẳng hạn như hormone tăng trưởng và testosterone, những hormone này có vai trò duy trì mức năng lượng và khối lượng cơ bắp.

• Những thay đổi về kiểu ngủ: Bệnh mất ngủ ở người già là nguyên nhân thường gặp gây mệt mỏi và cáu gắt. Chất lượng và thời lượng giấc ngủ thường giảm theo tuổi tác do nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm thay đổi nội tiết tố, tình trạng bệnh lý và thay đổi nhịp sinh học (đồng hồ bên trong cơ thể). Bệnh mất ngủ ở người già hay xu hướng giấc ngủ bị gián đoạn hơn, thường xuyên thức giấc vào ban đêm, điều này có thể dẫn đến tình trạng thiếu ngủ mãn tính và mệt mỏi vào ban ngày. Các tình trạng như ngưng thở khi ngủ, hội chứng chân không yên và mất ngủ trở nên phổ biến hơn ở người lớn tuổi, làm gián đoạn giấc ngủ hơn nữa.

• Tình trạng sức khỏe mãn tính: Khi mọi người già đi, họ có nhiều khả năng mắc các bệnh mãn tính như bệnh tim, tiểu đường, viêm khớp và các bệnh về hô hấp. Những tình trạng này, cùng với các loại thuốc dùng để điều trị, có thể góp phần gây ra cảm giác mệt mỏi và thờ ơ. Đau mãn tính, một vấn đề phổ biến ở người lớn tuổi, cũng có thể dẫn đến giấc ngủ bị gián đoạn và tăng sự khó chịu.

• Thiếu hụt dinh dưỡng: Người lớn tuổi có thể chán ăn hoặc khó hấp thụ một số chất dinh dưỡng nhất định, dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng. Sự thiếu hụt các vitamin và khoáng chất thiết yếu như sắt, vitamin B12 và vitamin D có thể gây ra mệt mỏi, suy nhược và khó chịu. 

• Những thay đổi sinh lý trong não: Khi chúng ta già đi, có những thay đổi về mức độ dẫn truyền thần kinh như dopamine và serotonin, những chất này có liên quan đến việc điều chỉnh tâm trạng và phản ứng cảm xúc. Những thay đổi này có thể khiến người lớn tuổi dễ bị thay đổi tâm trạng, khó chịu và trầm cảm hơn. Ngoài ra, sự suy giảm nhận thức và các tình trạng như chứng mất trí cũng góp phần làm tăng sự thất vọng và khó chịu.

• Yếu tố xã hội và cảm xúc: Người lớn tuổi có thể trải qua những thay đổi đáng kể trong cuộc sống, chẳng hạn như nghỉ hưu, mất người thân hoặc sự cô lập với xã hội, điều này có thể dẫn đến căng thẳng, lo lắng và biến động về cảm xúc. Những thử thách cảm xúc này làm trầm trọng thêm cảm giác mệt mỏi và khó chịu. 

Việc nhận biết sớm và quản lý những vấn đề này thông qua điều chỉnh lối sống, can thiệp y tế và hỗ trợ xã hội có thể giúp người lớn tuổi duy trì chất lượng cuộc sống và giảm cảm giác mệt mỏi và khó chịu.

2. Cách chăm sóc và các giải pháp y tế tốt giúp cải thiện sức khỏe và đời sống tinh thần cho người già

Việc chăm sóc đúng cách và các giải pháp y tế phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe tổng thể của người cao tuổi. Bằng cách thực hiện các chiến lược toàn diện, chúng ta có thể nâng cao đáng kể chất lượng cuộc sống của họ, giảm mệt mỏi và giảm bớt sự khó chịu.

Giải quyết vấn đề sức khỏe thể chất và chống mệt mỏi

• Khám sức khỏe định kỳ: Khám sức khỏe định kỳ có thể giúp xác định và quản lý các tình trạng tiềm ẩn có thể gây ra mệt mỏi, chẳng hạn như thiếu máu, rối loạn tuyến giáp hoặc các bệnh mãn tính.
• Quản lý thuốc: Việc xem xét và điều chỉnh thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ có thể giảm thiểu tác dụng phụ có thể gây mệt mỏi hoặc thờ ơ.
• Tập thể dục và vật lý trị liệu: Các chương trình tập thể dục và vật lý trị liệu phù hợp có thể cải thiện sức khỏe tim mạch, tăng sức mạnh và sức bền cơ bắp, đồng thời tăng mức năng lượng.
• Dinh dưỡng hợp lý: Đảm bảo chế độ ăn uống cân bằng, giàu chất dinh dưỡng thiết yếu, bao gồm protein, vitamin và khoáng chất, có thể chống lại sự thiếu hụt dinh dưỡng và hỗ trợ sản xuất năng lượng tổng thể.
• Quản lý giấc ngủ: Giải quyết các vấn đề liên quan đến giấc ngủ thông qua điều chỉnh lối sống, liệu pháp nhận thức hành vi hoặc dùng thuốc (nếu cần) có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm mệt mỏi vào ban ngày.

Hỗ trợ sức khỏe tinh thần và giảm bớt sự cáu kỉnh

• Đánh giá nhận thức và tâm lý: Đánh giá thường xuyên có thể xác định tình trạng suy giảm nhận thức, trầm cảm, lo lắng hoặc các vấn đề sức khỏe tâm thần khác có thể góp phần gây khó chịu.
• Tư vấn và trị liệu: Cung cấp khả năng tiếp cận các dịch vụ tư vấn, chẳng hạn như liệu pháp nhận thức-hành vi hoặc liệu pháp hồi tưởng, giúp người lớn tuổi đối phó với những thách thức về cảm xúc và phát triển các chiến lược đối phó.
• Sự tham gia xã hội: Khuyến khích các hoạt động xã hội, chương trình cộng đồng và cơ hội kết nối có ý nghĩa có thể làm giảm bớt cảm giác cô đơn và cô lập, thường liên quan đến việc tăng tính cáu kỉnh.
• Kỹ thuật quản lý căng thẳng: Giới thiệu các kỹ thuật thư giãn như thở sâu, thiền hoặc yoga giúp người lớn tuổi kiểm soát căng thẳng và lo lắng, từ đó giảm bớt sự khó chịu.

Hỗ trợ và giáo dục của người chăm sóc

• Đào tạo cho người chăm sóc: Cung cấp cho người chăm sóc đào tạo về chiến lược giao tiếp hiệu quả, quản lý các hành vi thách thức và hiểu nhu cầu riêng của người lớn tuổi có thể cải thiện chất lượng chăm sóc và giảm bớt sự thất vọng cho cả hai bên.
• Nhóm hỗ trợ: Kết nối người chăm sóc với các nhóm hỗ trợ hoặc dịch vụ tư vấn giúp họ đối phó với những thách thức về mặt cảm xúc và thực tế trong việc chăm sóc, từ đó cải thiện việc chăm sóc cho những người thân yêu của họ.

Thay đổi môi trường và lối sống

• Đánh giá môi trường sống: Đánh giá môi trường sống và thực hiện các sửa đổi phù hợp, chẳng hạn như lắp đặt thanh vịn, cải thiện ánh sáng hoặc loại bỏ các nguy cơ vấp ngã, có thể làm giảm nguy cơ té ngã và cải thiện khả năng di chuyển, từ đó giảm mệt mỏi và khó chịu.
• Thiết bị hỗ trợ: Việc kết hợp các thiết bị hỗ trợ như gậy, xe tập đi hoặc xe tay ga di động có thể tạo điều kiện thuận lợi cho sự độc lập và giảm căng thẳng về thể chất, điều này có thể góp phần mang lại mức năng lượng và tâm trạng tốt hơn.
• Kích thích giác quan: Cung cấp sự kích thích giác quan thích hợp thông qua âm nhạc, liệu pháp mùi hương hoặc các hoạt động hấp dẫn có thể thúc đẩy thư giãn và giảm kích động hoặc khó chịu.

3. Các lưu ý khi chăm sóc người già

Chúng ta đã cùng đi tìm câu trả lời cho câu hỏi, vì sao nhiều người hay mệt mỏi khi về già và cũng như cách giúp cải thiện tình trạng nhiều người già mệt mỏi và cáu gắt. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng cần lưu ý khi chăm sóc người già:

• Kiên nhẫn và đồng cảm: Tiếp cận người già bằng sự kiên nhẫn và thấu hiểu. Những thay đổi liên quan đến tuổi tác có thể khiến họ chậm hơn hoặc hay quên, vì vậy hãy thông cảm và tránh thất vọng.
• Giao tiếp: Nói rõ ràng và chậm rãi, duy trì giao tiếp bằng mắt và chăm chú lắng nghe. Hãy tôn trọng và tránh nói chuyện với họ.
• Vệ sinh và chải chuốt: Hỗ trợ các công việc chăm sóc cá nhân, chẳng hạn như tắm rửa, mặc quần áo và chải chuốt, đồng thời duy trì phẩm giá và sự riêng tư của họ.
• Dinh dưỡng: Cung cấp một chế độ ăn uống cân bằng với các loại thực phẩm dễ nhai và khuyến khích bù nước. Hãy lưu ý đến bất kỳ hạn chế hoặc sở thích nào về chế độ ăn uống.
• Quản lý thuốc: Đảm bảo thuốc được dùng theo đúng quy định và theo dõi mọi tác dụng phụ hoặc tương tác.
• Hoạt động thể chất: Khuyến khích các bài tập nhẹ nhàng và các hoạt động vận động để duy trì sức mạnh và sự linh hoạt, phù hợp với tình trạng của họ.
• Tương tác xã hội: Tạo điều kiện kết nối xã hội với gia đình, bạn bè hoặc các nhóm hỗ trợ để chống lại sự cô đơn và cô lập.
• Tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp: Đừng ngần ngại tìm kiếm sự hướng dẫn từ các chuyên gia chăm sóc sức khỏe, nhân viên xã hội hoặc các tổ chức hỗ trợ khi cần.

Hãy nhớ rằng, việc chăm sóc người già đòi hỏi sự kiên nhẫn, lòng trắc ẩn và cách tiếp cận toàn diện nhằm giải quyết các nhu cầu về thể chất, tình cảm và xã hội của họ.

Hiểu rõ nguyên nhân khiến người già hay bị mệt mỏi và dễ cáu gắt là bước quan trọng để cải thiện chất lượng cuộc sống của họ. Bằng cách chú ý đến các yếu tố như chế độ dinh dưỡng, giấc ngủ, và hỗ trợ tâm lý, chúng ta có thể giúp họ cảm thấy thoải mái hơn và giảm bớt những khó chịu hàng ngày. 

Nguồn: webmd.com – greenbrookmedical.com – choosecomforthome.com