Trí nhớ là một trong những chức năng nhận thức quan trọng của não bộ con người. Tuy nhiên, nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ, trong đó có thói quen hút thuốc. Nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy hút thuốc lá suy giảm trí nhớ do có thể gây tổn thương não. Tuy nhiên, vấn đề này vẫn còn nhiều ý kiến tranh luận. Bài viết sẽ tìm câu trả lời xem liệu hút thuốc có làm giảm trí nhớ không dựa trên các nghiên cứu khoa học hiện có.
Thuốc lá tác động thế nào đến trí nhớ?
Hút thuốc, dù là thuốc lá thông thường hay thuốc lá điện tử, đều có thể có tác động tiêu cực đến trí nhớ và chức năng nhận thức. Đây là cách hút thuốc có thể ảnh hưởng đến trí nhớ:
- Giảm lưu lượng máu đến não: Hút các sản phẩm thuốc lá, bao gồm cả thuốc lá thông thường và thuốc lá điện tử, có thể dẫn đến giảm lưu lượng máu đến não do co thắt mạch máu. Lưu lượng máu giảm có thể làm giảm việc cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho các tế bào não, bao gồm cả những tế bào liên quan đến quá trình ghi nhớ.
- Tăng nguy cơ đột quỵ: Hút thuốc là một yếu tố nguy cơ gây đột quỵ, xảy ra khi lưu lượng máu đến não bị chặn hoặc gián đoạn. Đột quỵ có thể gây tổn thương các vùng não chịu trách nhiệm hình thành và phục hồi trí nhớ, dẫn đến các vấn đề về trí nhớ.
- Tác dụng gây độc thần kinh của các thành phần thuốc lá: Khói thuốc lá chứa nhiều hóa chất độc hại, bao gồm nicotin, carbon monoxide và nhiều chất độc hại khác nhau. Những thành phần này có thể gây độc thần kinh lên não, làm tổn thương tế bào thần kinh và phá vỡ các đường dẫn thần kinh liên quan đến chức năng trí nhớ. Đó là lý do vì sao hút thuốc lá suy giảm trí nhớ?
- Nhanh lão hóa não: Hút thuốc có liên quan đến lão hóa não nhanh và suy giảm nhận thức. Hút thuốc mãn tính dẫn đến những thay đổi về cấu trúc và chức năng trong não, bao gồm cả sự co lại của các vùng não liên quan hồi hải mã, vùng não bộ chịu trách nhiệm ghi nhớ. Những thay đổi này có thể góp phần làm suy giảm trí nhớ.
- Độ dẻo của khớp thần kinh bị suy giảm: Nhiều người lo lắng hút thuốc có làm giảm trí nhớ không, không phải là không có cơ sở khi mà các nghiên cứu cho thấy hút thuốc làm phá vỡ độ dẻo của khớp thần kinh, làm suy giảm khả năng hình thành và củng cố ký ức của não một cách hiệu quả.
- Ảnh hưởng của việc nghiện và cai nicotin: Nicotine có trong thuốc lá thông thường và thuốc lá điện tử, có tính gây nghiện cao. Nghiện nicotine có thể dẫn đến các ảnh hưởng về nhận thức, bao gồm cả sự suy giảm khả năng tập trung và trí nhớ. Ngoài ra, các triệu chứng cai nghiện trong thời gian kiêng nicotine có thể tác động tiêu cực đến chức năng nhận thức, bao gồm cả quá trình ghi nhớ.
Người hay hút thuốc có hay quên không? Dấu hiệu nhận biết?
Mặc dù không thể khẳng định rằng tất cả những người hút thuốc thường hay quên, nhưng việc hút thuốc có thể góp phần gây ra các vấn đề về suy giảm trí nhớ và nhận thức. Dưới đây là một số dấu hiệu và kết quả nghiên cứu liên quan đến việc hút thuốc nhiều có giảm trí nhớ không:
- Khó khăn về trí nhớ ngắn hạn: Một số nghiên cứu cho rằng hút thuốc có thể ảnh hưởng đến trí nhớ ngắn hạn, khiến việc ghi nhớ các sự kiện, nhiệm vụ hoặc thông tin gần đây trở nên khó khăn hơn. Điều này có thể biểu hiện bằng chứng hay quên trong cuộc sống hàng ngày, chẳng hạn như quên các cuộc hẹn, tên hoặc nơi đặt đồ vật.
- Xử lý thông tin chậm hơn: Hút thuốc có liên quan đến tốc độ xử lý thông tin chậm hơn, điều này ảnh hưởng đến hiệu suất bộ nhớ. Các cá nhân có thể gặp phải tình trạng chậm trễ trong việc lấy thông tin từ bộ nhớ hoặc gặp khó khăn trong việc xử lý và tích hợp thông tin mới một cách nhanh chóng.
- Trí nhớ nhận dạng bị suy giảm: Một số nghiên cứu cho rằng hút thuốc có thể làm suy giảm trí nhớ nhận dạng, khiến việc ghi nhớ hoặc nhận ra khuôn mặt, đồ vật hoặc sự kiện quen thuộc trở nên khó khăn hơn.
- Tăng nguy cơ suy giảm nhận thức: Không chỉ đơn thuần là vấn đề trí nhớ, sự lo lắng liệu hút thuốc có làm giảm trí nhớ không còn bao gồm cả việc suy giảm nhận thức. Hút thuốc lâu dài có liên quan đến việc tăng nguy cơ suy giảm nhận thức và các tình trạng như chứng mất trí nhớ và bệnh Alzheimer. Những tình trạng này có thể tác động đáng kể đến chức năng bộ nhớ và dẫn đến các vấn đề về trí nhớ nghiêm trọng hơn theo thời gian.
Điều quan trọng cần lưu ý là các vấn đề về trí nhớ và suy giảm nhận thức có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm tuổi tác, sức khỏe tổng thể, lối sống và khuynh hướng di truyền. Hút thuốc cũng là một yếu tố tiềm ẩn có thể góp phần gây ra những vấn đề này và là một nguyên nhân có thể thay đổi được để cải thiện tình trạng trí nhớ của bạn.
Bỏ hút thuốc có thể mang lại lợi ích đáng kể cho trí nhớ và chức năng nhận thức. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người bỏ hút thuốc có thể cải thiện hiệu suất trí nhớ, khả năng nhận thức và sức khỏe tổng thể của não. Bộ não có khả năng vượt trội trong việc chữa lành và phục hồi sau những tác hại của việc hút thuốc khi có cơ hội.
Làm gì để khắc phục tình trạng suy giảm trí nhớ do hút thuốc?
Bỏ hút thuốc lá có thể khá khó khăn nhưng bạn hoàn toàn có thể thực hiện được với những bước đơn giản sau đây:
- Nói chuyện với bác sĩ: Bước đầu tiên là tham khảo ý kiến của những chuyên gia sức khỏe vì việc bỏ hút thuốc thường gây ra nhiều triệu chứng cai thuốc. Bác sĩ có thể làm việc với bạn để lập một kế hoạch khoa học bao gồm các cách giải quyết cơn thèm thuốc và các triệu chứng.
- Liệu pháp thay thế nicotin: Có nhiều loại thuốc và liệu pháp thay thế nicotine có thể hỗ trợ việc bỏ thuốc. Một số sản phẩm không kê đơn bao gồm kẹo cao su nicotin, miếng dán và viên ngậm. Nếu bạn cần hỗ trợ thêm, bác sĩ có thể đề nghị kê đơn thuốc hít nicotin, thuốc xịt mũi nicotin hoặc thuốc giúp ngăn chặn tác dụng của nicotin trong não.
- Sửa đổi lối sống: Tập thể dục thường xuyên, ngủ ngon, dành thời gian cho bạn bè và gia đình cũng như tham gia vào các sở thích có thể giúp bạn tạm quên đi cơn thèm thuốc lá, từ đó giúp việc bỏ thuốc lá được dễ dàng hơn.
Như vậy, hút thuốc lá gây ra những tổn thương cho hệ thần kinh, từ đó ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ của não. Tuy nhiên, mức độ tác hại phụ thuộc vào mỗi cá nhân, tuổi tác bắt đầu hút thuốc, lượng thuốc hấp thụ… Do đó, mỗi người cần cân nhắc kỹ lưỡng về lợi hại trước khi hút thuốc và tốt nhất nên cai thuốc kịp thời để ngăn ngừa các rủi ro sức khỏe. Đồng thời, duy trì lối sống lành mạnh cũng rất quan trọng giúp bảo vệ bộ não.
Nguồn: healthline.com – medicalnewstoday.com
Bài viết của: Nguyễn Thị Thanh Thuý