Các chất chống oxy hóa não bộ tốt nhất để chống lão hóa não

Các chất chống oxy hóa não bộ giúp cho các tế bào thần kinh tránh được tình trạng stress oxy hóa hoặc viêm não. Cơ thể có khả năng sản xuất chất chống oxy hóa nội sinh, nhưng không đủ để ngăn chặn quá trình oxy hóa của cơ thể. Vì vậy, cần bổ sung các chất chống oxy hoá ngoại sinh bằng cách lựa chọn các thực phẩm có hàm lượng chất chống oxy hóa cao và chất lượng. 

Các chất chống oxy hóa não bộ là gì?

Các chất chống oxy hóa não bộ là những chất từ tự nhiên có chức năng chống lại các yếu tố gây hại ở dạng phân tử là các gốc tự do. Khi một người ngày càng già đi thì các gốc tự do tồn tại và tích tụ ở trong tế bào thần kinh và gây ra các tổn thương tế bào, hệ thần kinh và ảnh hưởng đến sức khỏe não bộ. Những tác động này có thể gây ra bệnh Alzheimer.

Não bộ là cơ quan dễ bị tổn thương trước sự tấn công của các yếu tố, bao gồm cả sự oxy hoá quá mức. Bởi vì thành phần chính của não có hàm lượng lipid khá cao, nhu cầu năng lượng cần cung cấp cung cao nhưng khả năng chống oxy hoá lại yếu. Các phản ứng oxi hóa trong cơ thể sẽ làm tăng tính nhạy với các tổn thương tế bào thần kinh và làm suy giảm chức năng của hệ thống này. 

Tình trạng căng thẳng là một trong những yếu tố được coi là bất lợi cho hoạt động của não bộ. Bởi vì não phải sử dụng các phản ứng đa dạng về mặt hoá học để truyền tín hiệu. Vì vậy, nếu stress kéo dài sẽ ảnh hưởng đến quá trình stress oxy hóa. 

Khi phản ứng oxi hóa vượt quá sự phản kháng của hệ thống chống oxy hoá sẽ làm tổn thương oxy hóa đến protein, lipid và DNA. Do tính nhạy cảm của hệ thần kinh với stress oxy hóa có vai trò quan trọng trong cơ chế bệnh sinh với các bệnh lý liên quan đến não bộ. Nên cần có chiến lược phòng ngừa hoặc bổ sung chất chống oxy hóa nhằm giảm nguy cơ và cải thiện sức khỏe não bộ.

Chất chống oxy hóa trong các loại thực phẩm được nhận định có các hoạt chất ức chế quá trình oxy hoá hoặc giúp sửa chữa tổn thương do quá trình lão hoá của các tế bào. Đồng thời các chất này sẽ ngăn chặn hiệu quả sự gây hại đến các chất dinh dưỡng như lipid, protein và nhiễm sắc thể DNA. 

Tuy nhiên, hoạt động của hệ thống phòng thủ chống oxy hóa thường được thực hiện bằng các chất chống oxy hóa nội sinh được tạo ra từ các phản ứng trao đổi chất trong tế bào. Những chất chống oxy hoá này có thể là acid uric, coenzyme Q10, acid lipoic, glutathione, bilirubin…

Các chất chống oxy hóa não bộ từ thực phẩm cung cấp cho cơ thể là chất chống oxy hoá ngoại sinh, và nó hoạt động động dựa vào quá trình sản xuất bên trong cơ thể. Những chất này được cung cấp thông qua các loại thực phẩm bằng con đường ăn uống. 

Chất chống oxy hóa giúp chống lão hóa não ra sao?

Các nghiên cứu đã chứng minh được việc gia tăng gốc tự do sẽ là yếu tố nguy cơ gia tăng tình trạng viêm nhiễm ở các cơ quan trong cơ thể, trong đó có não bộ. Để chống lại sự gia tăng ngày ngoài chất chống oxy hóa nội sinh thì cần có sự bổ sung cả chất chống oxy hoá ngoại sinh được tạo ra từ thực phẩm mới đủ để chống lại các tác nhân gây ra quá trình oxy hóa. Các chất chống lão hoá não có thể kể tới: 

• Vitamin A, vitamin C và Vitamin E có liên quan đến giảm nguy cơ mắc các bệnh Alzheimer
• Acid lipoic giúp bảo vệ chất dẫn truyền thần kinh thân thiện với trí nhớ như acetylcholine và làm giảm quá trình oxy hoá và viêm não
• Glutathione hoặc N Acetyl Cysteine giúp bảo vệ và cải thiện quá trình methyl hóa và ngăn ngừa chứng mất trí nhớ. 

Hoạt động của chất chống oxy hoá với các nguy cơ mất trí nhớ. Các nghiên cứu thử nghiệm mối liên quan cũng như tương tác của vitamin A, vitamin C và vitamin E trong huyết hay các carotenoid trong huyết thanh, cho thấy có sự tương tác với bệnh Alzheimer cũng như chứng mất trí nhớ. Ngoài ra, trong nghiên cứu này còn cho thấy nồng độ Lutein và zeaxanthin có trong huyết thanh liên quan đến chứng mất trí nhớ. Để cải thiện điều này cần điều chỉnh lối sống. Khi tăng lượng lutein và zeaxanthin có thể liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc trí nhớ khoảng 7%.

Thêm vào đó, các nhà nghiên cứu còn thấy beta cryptoxanthin tăng trong huyết thanh sẽ giúp giảm khoảng 14% nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ ở những người có độ tuổi là 45 tuổi. 

Trong một nghiên cứu khác đánh giá về việc hấp thụ nhiều vitamin E và vitamin C cho thấy xu hướng giảm nguy cơ bệnh Alzheimer xuống khoảng 26%. 

Các nghiên cứu cho thấy, não được tạo thành từ các chất béo phức tạp nhưng lại dễ bị tổn thương bởi các chất oxy hoá. Vì thế, khi bổ sung chất chống oxy hóa cho não sẽ bảo vệ não tránh khỏi những hư hại có thể xảy ra. Các chất chống oxy hóa sẽ vô hiệu chất oxi bằng cách kết hợp nhóm cùng với các chất chống oxy hóa như vitamin A, vitamin E….

 Cách tăng cường các chất chống oxy hóa não bộ

Để tăng cường chất chống oxy hóa não bộ, nên bổ sung các thực phẩm có chứa các hợp chất chống oxy hoá đã được nêu ở phần trên. 

• Omega 3 trong cá biển là chất chống oxy hóa não bộ mang lại nhiều lợi ích nhất. Các chất này không chỉ có tác dụng chống gốc tự do trong tế bào não mà còn xây dựng tế bào não và hệ thần kinh của cơ thể. Omega 3 có nhiều trong các loại cá biển đặc biệt là cá hồi, cá thu, cá trích, cá mòi…
• Bông cải xanh cung cấp cho cơ thể hàm lượng vitamin K khá dồi dào. Vitamin này thuộc nhóm hoà tan trong chất béo và cần thiết cho quá trình hình thành sphingolipid là chất béo có nhiều trong não bộ. Hơn nữa, vitamin K trong bông cải xanh còn có tác dụng kháng viêm, chống oxy hóa giúp bảo vệ não bộ tránh được những tổn thương. 

• Trứng cung cấp nhiều chất dinh dưỡng cho não bộ đặc biệt là vitamin B6, B9, B12 và choline. Đây là những hợp chất quan trọng giúp cơ thể tạo thành acetylcholine giúp dẫn truyền thân kinh não bộ tốt hơn, đồng thời điều chỉnh tâm trạng và trí nhớ. 
• Trà xanh có chứa hợp chất catechins giúp tăng cường sự tập trung và tỉnh táo đồng thời bảo vệ não bộ tránh được tình trạng stress oxy hóa. Ngoài ra trong thành phần của trà xanh còn chứa caffeine và tanin vừa giúp tăng cường sự tỉnh táo, vừa giúp bảo vệ tế bào thần kinh trung ương. Đồng thời duy trì chức năng não, giúp quá trình ghi nhớ của bộ não được lâu hơn và phòng tránh được bệnh mất trí nhớ. 
• Cafe có thành phần chủ yếu là caffeine có nhiều lợi ích cho não bộ. Caffein tác động tích cực đến não bộ giúp tăng cường sự tỉnh táo bằng các ngăn chặn hợp chất gây buồn ngủ adenosine. Và giúp cải thiện trạng thái cân bằng trong một số chất dẫn truyền thần kinh của tế bào não, chẳng hạn như serotonin. 
• Socola đen chứa nhiều flavonoid là chất chống oxy hóa giúp làm trắng lưu lượng máu tới não. Điều này đóng vai trò quan trọng với những người lớn tuổi bởi vì có thể giúp ngăn ngừa tình trạng suy giảm trí nhớ. 
• Quả bơ có chứa nhiều chất béo tốt, giúp thúc đẩy sức khỏe của não bộ. Đồng bơ còn giúp duy trì huyết áp ở ngưỡng khỏe mạnh, từ đó thúc đẩy sức khỏe của não tốt hơn. 

• Quả việt quất có màu đậm với hàm lượng vitamin cao. Đặc biệt trong loại quả này có chứa anthocyanin có tác dụng chống oxy hóa khá tốt đồng thời còn giúp tình trạng viêm nhiễm. Các chất chống oxy hóa trong loại quả này sẽ chống lại quá trình stress oxy hóa và viêm nhiễm. thêm vào đó, nó còn giúp cải thiện tín hiệu của các tế bào thần kinh và tăng cường trí nhớ cho não. 
• Trong quả hạnh và các loại hạt có hàm lượng vitamin E, các chất chống oxy hóa, và omega 3 khá phong phú. Vitamin E giúp chống lại các tác động của gốc tự do làm giảm quá trình suy giảm trí nhớ, đồng thời cải thiện tình trạng nhận thức của não bộ. 
• Củ nghệ có chứa cucumin là chất chống oxy hoá và chống viêm khá hiệu quả cho tế bào thần kinh não bộ. Đồng thời nó còn giúp xoá bỏ những mảng amyloid là nguyên nhân gây bệnh Alzheimer
• Rau màu xanh đậm khá tốt cho sự phát triển của não bộ. Đồng thời giúp não bộ tránh được quá trình lão hoá. Bởi vì trong rau có chứa nhiều vitamin K cần thiết cho quá trình đông máu và hình thành chất béo trong não. Ngoài ra, trong rau xanh đậm có hàm lượng chất chống oxy hóa khá tốt giúp bảo vệ não tránh được tình trạng tổn thương cũng như sự tấn công của các gốc tự do. 

Chất chống oxy hóa não bộ giúp cho não bộ được vận hành hiệu quả. Đồng thời tránh được quá trình stress oxy hóa các tế bào thần kinh. Cơ thể có thể hình thành các chất chống oxy hóa nội sinh. Tuy nhiên, hàm lượng không đủ để chống lại quá trình oxy hóa của não bộ. Vì vậy, cần bổ sung thêm chất chống oxy hóa ngoại sinh bằng cách sử dụng các loại thực phẩm có hàm lượng chất chống oxy hóa phong phú và có lợi. 

Tài liệu tham khảo: Foodforthebrain.org, Ncbi.nlm.nih.gov