Bệnh Parkinson có di truyền không? Làm sao để phòng ngừa sớm?

Bệnh Parkinson là một rối loạn thoái hóa thần kinh gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh và gia đình họ. Câu hỏi liệu bệnh Parkinson có di truyền không và làm sao để phòng ngừa sớm là một vấn đề quan trọng được nhiều người quan tâm. Nghiên cứu về yếu tố di truyền và các biện pháp phòng ngừa có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bệnh này và tìm ra những phương pháp hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.

1. Bệnh Parkinson có di truyền không?

Nhiều người thắc mắc rằng, bệnh Parkinson có di truyền không? Bệnh Parkinson (PD) là một rối loạn thoái hóa thần kinh tiến triển, chủ yếu ảnh hưởng đến vận động, dẫn đến run, cứng khớp và khó giữ thăng bằng cũng như phối hợp. Nguyên nhân cơ bản của bệnh Parkinson rất phức tạp và liên quan đến sự kết hợp của các yếu tố di truyền và môi trường. Để hiểu liệu bệnh Parkinson có phải là bệnh di truyền hay không đòi hỏi phải đi sâu vào các khía cạnh di truyền của bệnh, bằng chứng dịch tễ học và vai trò của các tác nhân gây ra môi trường.

Các trường hợp bệnh Parkinson có thể được chia thành hai loại: gia đình và lẻ tẻ. Bệnh Parkinson gia đình hay bệnh Parkinson do di truyền đề cập đến những trường hợp bệnh dường như di truyền trong gia đình, cho thấy yếu tố di truyền mạnh mẽ. Mặt khác, bệnh Parkinson lẻ tẻ xảy ra ở những người không có tiền sử gia đình mắc chứng rối loạn này và phổ biến hơn. Và đột biến gen chính là yếu tố liên quan đến tình trạng bệnh Parkinson do di truyền.

Tóm lại, bệnh Parkinson có nguyên nhân đa yếu tố liên quan đến cả yếu tố di truyền và môi trường. Mặc dù một số đột biến gen nhất định có thể làm tăng đáng kể nguy cơ phát triển bệnh Parkinson nhưng chúng chỉ chiếm một số ít trường hợp. Hầu hết các trường hợp là lẻ tẻ và có thể là kết quả của sự tương tác phức tạp giữa nhiều biến thể di truyền và phơi nhiễm môi trường. 

2. Cách nào phòng ngừa bệnh Parkinson nếu trong gia đình đã có người mắc trước đó?

Ngăn ngừa bệnh Parkinson, đặc biệt nếu có tiền sử gia đình, bao gồm sự kết hợp giữa các chiến lược di truyền, lối sống và môi trường. Bên cạnh đó để phòng ngừa bệnh Parkinson bạn có thể tham khảo một vài cách sau:

Tư vấn và xét nghiệm di truyền

• Tư vấn di truyền: Nếu bệnh Parkinson di truyền trong gia đình, tư vấn di truyền có thể cung cấp những hiểu biết có giá trị. Các nhà tư vấn có thể giúp đánh giá rủi ro dựa trên lịch sử gia đình và hướng dẫn các quyết định liên quan đến xét nghiệm di truyền.
• Xét nghiệm di truyền: Xác định các đột biến gen cụ thể liên quan đến bệnh Parkinson, chẳng hạn như các đột biến ở gen SNCA, LRRK2, PARK2, PINK1 và PARK7, có thể giúp hiểu được mức độ rủi ro của từng cá nhân. Tuy nhiên, điều cần thiết là tiếp cận xét nghiệm di truyền một cách thận trọng, xem xét các tác động tâm lý và đạo đức.

Sửa đổi chế độ ăn hàng ngày

• Thực hiện chế độ ăn Địa Trung Hải: Áp dụng chế độ ăn Địa Trung Hải có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh. Chế độ ăn này chú trọng đến việc sử dụng các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, chẳng hạn như quả mọng, quả hạch, rau lá xanh, cá, hạt lanh và quả óc chó, axit béo omega-3 có thể giúp chống lại stress oxy hóa, có liên quan đến bệnh Parkinson. 

Tập thể dục và hoạt động thể chất

• Tập thể dục thường xuyên: Tham gia hoạt động thể chất thường xuyên là một trong những cách hiệu quả nhất để giảm nguy cơ mắc bệnh Parkinson. Tập thể dục tăng cường sức khỏe não bộ thông qua các bài tập như đi bộ, đạp xe, bơi lội và rèn luyện sức mạnh có thể cải thiện chức năng vận động và trì hoãn sự khởi phát của các triệu chứng Parkinson.

Sức khỏe tâm thần và nhận thức

• Kích thích hoạt động trí não: Tham gia vào các hoạt động kích thích não bộ, chẳng hạn như đọc, giải câu đố và học các kỹ năng mới, có thể giúp duy trì chức năng nhận thức và có khả năng làm giảm nguy cơ mắc bệnh Parkinson. Đồng thời nền chủ động duy trì đời sống xã hội tích cực, tham gia các hoạt động cộng đồng có thể hỗ trợ sức khỏe tâm thần và giảm nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh.

Quản lý giấc ngủ và căng thẳng

• Giấc ngủ chất lượng: Đảm bảo giấc ngủ ngon và đầy đủ là rất quan trọng đối với sức khỏe não bộ. Giấc ngủ kém có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh. Vì thế, hãy duy trì thói quen ngủ đều đặn giúp điều chỉnh đồng hồ sinh học bên trong cơ thể để từ đó giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh một cách hiệu quả nhất.
• Giảm căng thẳng: Căng thẳng mãn tính có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe não bộ. Các kỹ thuật quản lý căng thẳng bao gồm: thực hành thiền chánh niệm giúp làm giảm căng thẳng và thúc đẩy tinh thần sảng khoái. Tham gia các hoạt động như yoga và các bài tập thở sâu có thể giúp giảm mức độ căng thẳng.

Bổ sung các dược chất cải thiện chức năng bộ não

Bổ sung các dược chất tốt cho não bộ như Vitamin,… giúp hỗ trợ cải thiện chức năng não bộ, từ đó hạn chế và phòng ngừa nguy cơ bệnh Parkinson..

Tóm lại, bệnh Parkinson có yếu tố di truyền nhưng không phải ai có tiền sử gia đình mắc bệnh cũng sẽ phát triển bệnh này. Việc hiểu rõ về yếu tố di truyền và áp dụng các biện pháp phòng ngừa như duy trì lối sống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, kiểm tra sức khỏe định kỳ có thể giảm nguy cơ mắc bệnh. Đồng thời những tiến bộ trong nghiên cứu và y học hy vọng sẽ mang lại những phương pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả hơn trong tương lai.

Nguồn: gavinpublishers.com – agelessnad.com.au – ncbi.nlm.nih.gov