Mệt mỏi kinh niên, ngủ không sâu giấc – Dấu hiệu nội tiết tố suy giảm

Mệt mỏi kinh niên và giấc ngủ không sâu là hai vấn đề sức khỏe phổ biến, ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống. Một trong những nguyên nhân tiềm ẩn của các triệu chứng này là sự suy giảm nội tiết tố trong cơ thể.

Mệt mỏi kinh niên, ngủ không sâu giấc là các dấu hiệu điển hình cảnh báo nội tiết tố suy giảm

1. Mệt mỏi kinh niên là gì? Thế nào là ngủ không sâu giấc?

Mệt mỏi kinh niên là gì?

Mệt mỏi kinh niên, hay hội chứng mệt mỏi mãn tính (ME/CFS), là tình trạng mệt mỏi kéo dài không giảm dù đã nghỉ ngơi đầy đủ, kèm theo các triệu chứng như giấc ngủ không phục hồi, khó tập trung và đau cơ. Tình trạng này ảnh hưởng đến khoảng 3,3 triệu người tại Hoa Kỳ, gây suy giảm nghiêm trọng khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày.

Biểu hiện của mệt mỏi kinh niên:

• Cảm giác kiệt sức, không có động lực làm việc.
• Đau nhức cơ thể, hay bị đau đầu.
• Khả năng tập trung suy giảm, trí nhớ kém.
• Dễ cáu gắt, căng thẳng kéo dài.

Nguyên nhân của mệt mỏi kinh niên có thể do căng thẳng, thiếu ngủ hoặc chế độ dinh dưỡng kém, đặc biệt là cần lưu ý nguyên nhân do rối loạn nội tiết tố (ở tuổi trung niên).

Thế nào là ngủ không sâu giấc?

Giấc ngủ không sâu là trạng thái giấc ngủ bị gián đoạn, khó duy trì, dẫn đến cảm giác mệt mỏi sau khi thức dậy. Người gặp tình trạng này thường mất nhiều thời gian để đi vào giấc ngủ, dễ thức giấc giữa đêm và cảm thấy giấc ngủ không đủ sâu để phục hồi năng lượng.

Biểu hiện của ngủ không sâu giấc:

• Ngủ nhưng không cảm thấy sảng khoái sau khi thức dậy.
• Dễ bị tỉnh giấc do tiếng ồn nhẹ hoặc không rõ nguyên nhân.
• Cảm giác nặng đầu, mệt mỏi vào buổi sáng.
• Ban ngày thường xuyên buồn ngủ, khó tập trung.

Nguyên nhân có thể do suy giảm nội tiết tố hoặc các nguyên nhân khác như căng thẳng, thói quen sinh hoạt không lành mạnh, các bệnh lý liên quan đến giấc ngủ.

2. Nội tiết tố ảnh hưởng đến giấc ngủ ra sao?

Nội tiết tố (hormone) đóng vai trò quan trọng trong điều hòa giấc ngủ. Một số hormone chính ảnh hưởng đến giấc ngủ:

• Melatonin: Hormone giúp cơ thể dễ dàng chìm vào giấc ngủ và duy trì giấc ngủ sâu.
• Cortisol: Mức cortisol cao vào ban đêm do căng thẳng có thể gây mất ngủ.
• Estrogen và Progesterone: Ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ ở nữ giới, giúp thư giãn và duy trì giấc ngủ ngon.
• Testosterone: Thiếu hụt có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ, gây ngủ không sâu ở nam giới.
• Hormone tăng trưởng (GH): Được tiết ra trong giấc ngủ sâu, giúp phục hồi cơ thể và tăng cường năng lượng.

3. Vì sao suy giảm nội tiết tố gây mệt mỏi kinh niên?

Khi nội tiết tố mất cân bằng, cơ thể không thể duy trì mức năng lượng ổn định, gây ra cảm giác kiệt sức và mất động lực. Một số tác động chính:

• Giảm estrogen và progesterone làm rối loạn chu kỳ ngủ – thức, khiến cơ thể không được phục hồi đúng cách.
• Cortisol tăng cao do căng thẳng kéo dài gây suy giảm sức đề kháng, làm cơ thể dễ bị viêm nhiễm và mệt mỏi.
• Thiếu hụt testosterone ở nam giới làm giảm khối cơ, gây mất sức và suy giảm năng lượng.
• Rối loạn insulin gây dao động đường huyết, khiến cơ thể rơi vào trạng thái mệt mỏi kéo dài.

4. Vì sao suy giảm nội tiết tố gây ngủ không sâu giấc?

Rối loạn hormone làm giảm chất lượng giấc ngủ, gây thức giấc giữa đêm và khó ngủ lại. Cơ chế tác động của suy giảm nội tiết tố khiến ngủ không sâu giấc:

• Giảm estrogen làm tăng nhiệt độ cơ thể, gây các cơn bốc hỏa, hồi hộp, đổ mồ hôi ban đêm, dẫn đến mất ngủ.
• Thiếu progesterone làm giảm khả năng thư giãn, khiến cơ thể dễ bị stress, khó ngủ sâu.
• Cortisol cao vào ban đêm khiến não bộ tỉnh táo, làm giấc ngủ chập chờn.
• Melatonin suy giảm do rối loạn nội tiết làm mất cân bằng nhịp sinh học, gây khó ngủ.

Từ những tác động này, người bị suy giảm nội tiết tố thường ngủ ít, giấc ngủ kém chất lượng và dễ rơi vào tình trạng mất ngủ kéo dài.

Mệt mỏi kinh niên và ngủ không sâu giấc có thể là dấu hiệu điển hình cảnh báo nội tiết tố đang suy giảm. Hiểu rõ mối liên hệ giữa nội tiết tố và giấc ngủ giúp chúng ta có phương pháp điều chỉnh hợp lý. Cần duy trì lối sống lành mạnh, cân bằng dinh dưỡng, bổ sung dưỡng chất thiết yếu, giảm căng thẳng để giữ cho nội tiết tố ổn định và cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Tài liệu tham khảo:

• https://www.verywellhealth.com/do-women-really-need-more-sleep-than-men-8732632
• https://www.self.com/story/what-is-me-cfs