Quá trình lão hóa của tế bào

Việc hiểu rõ sự lão hoá của tế bào giúp các nhà khoa học phát triển những phương pháp chống lão hoá tế bào, tăng tuổi thọ và giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tuổi già.

Lão hóa tế bào là gì?

Lão hoá tế bào là quá trình suy giảm chức năng và khả năng phân chia của tế bào theo thời gian. Khi tế bào già đi, chúng mất dần khả năng hoạt động hiệu quả, đồng thời góp phần vào sự suy thoái của các cơ quan trong cơ thể.

Lão hóa tế bào xảy ra như một cơ chế bảo vệ tự nhiên của cơ thể, ngăn chặn sự phát triển của các tế bào bị tổn thương hoặc có nguy cơ trở thành ung thư. Tuy nhiên, sự tích tụ của các tế bào lão hóa theo thời gian có thể góp phần vào quá trình lão hóa và sự phát triển của các bệnh liên quan đến tuổi tác.

Lão hóa tế bào là quá trình tự nhiên của cơ thể

Vì sao tế bào lão hóa?

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự lão hóa của tế bào, bao gồm:

• Tổn thương DNA: Các yếu tố như tia UV, hóa chất độc hại và các gốc tự do có thể gây hại cho DNA, kích hoạt quá trình lão hóa tế bào.
• Rút ngắn telomere: Telomere là các đoạn DNA bảo vệ ở cuối nhiễm sắc thể. Mỗi lần tế bào phân chia, telomere ngắn lại. Khi telomere đạt đến độ dài tới hạn, tế bào sẽ ngừng phân chia và bước vào trạng thái lão hóa.
• Căng thẳng oxy hóa: Sự mất cân bằng giữa các gốc tự do và khả năng chống oxy hóa của cơ thể dẫn đến tổn thương tế bào và thúc đẩy quá trình lão hóa.
• Hoạt hóa oncogene: Sự kích hoạt bất thường của các gene thúc đẩy tăng trưởng có thể dẫn đến lão hóa tế bào như một cơ chế ngăn chặn ung thư.

Cơ chế lão hóa tế bào là gì?

Khi tế bào chịu các tác nhân gây hại, các cơ chế sau được kích hoạt:

• Dừng chu kỳ tế bào: Các đường dẫn tín hiệu như p53/p21 và p16^INK4a^ được kích hoạt, ngăn chặn tế bào tiếp tục phân chia.
• Thay đổi cấu trúc nhiễm sắc: Sự tái cấu trúc chromatin dẫn đến việc tắt các gene liên quan đến chu kỳ tế bào và kích hoạt các gene liên quan đến lão hóa.
• Hiện tượng SASP (Senescence-Associated Secretory Phenotype): Tế bào lão hóa tiết ra các cytokine, chemokine và protease, gây viêm và ảnh hưởng đến các tế bào lân cận.

Quá trình lão hóa của tế bào diễn ra như thế nào? Ảnh hưởng tới cơ thể ra sao?

Quá trình lão hóa tế bào diễn ra qua các giai đoạn:

1. Khởi phát: Tế bào chịu tổn thương DNA hoặc các stress khác.
2. Dừng chu kỳ tế bào: Kích hoạt các đường dẫn tín hiệu ngăn chặn phân chia tế bào.
3. Thay đổi chức năng và hình thái: Tế bào thay đổi về hình dạng, chức năng và bắt đầu tiết ra các yếu tố SASP.

Sự tích tụ của các tế bào lão hóa trong cơ thể có thể dẫn đến các nguy cơ nào?

• Viêm mãn tính: Các yếu tố SASP gây viêm, góp phần vào sự phát triển của các bệnh liên quan đến tuổi tác như viêm khớp, xơ vữa động mạch và ung thư.
• Suy giảm chức năng mô: Tế bào lão hóa không thực hiện chức năng bình thường, ảnh hưởng đến khả năng tái tạo và sửa chữa của mô. Tế bào giảm khả năng tái tạo và sửa chữa, điều này đồng nghĩa với sự sụt giảm chức năng của các cơ quan như tim, gan và da.
• Thay đổi môi trường vi mô: SASP ảnh hưởng đến các tế bào gốc và tế bào lân cận, làm suy giảm khả năng tái tạo và chức năng của chúng.
• Tăng nguy cơ mắc bệnh: Lão hoá tế bào có liên quan chặt chẽ đến ung thư, tiểu đường và các bệnh tim mạch.

Các chiến lược chống lão hóa tế bào hiệu quả

Hiểu rõ về quá trình lão hóa tế bào giúp chúng ta phát triển các chiến lược “chống lão hóa tế bào”, nhằm cải thiện sức khỏe và kéo dài tuổi thọ, bao gồm:

• Loại bỏ tế bào lão hoá
• Kích thích sửa chữa DNA và bảo vệ telomere
• Điều chỉnh biểu hiện gen

Một trong những biện pháp cải thiện mức độ lão hóa tế bào là sử dụng các chất có khả năng chống lão hóa cao, trong đó NAD+ được coi là một khám phá mới. Nicotinamide adenine dinucleotide (NAD+) là một coenzyme quan trọng có mặt trong tất cả các tế bào của cơ thể người. Nó tham gia vào hàng loạt quá trình sinh học, bao gồm chuyển hóa năng lượng, sửa chữa DNA, và duy trì chức năng tế bào, giúp tế bào được làm mới và trẻ hóa. 

Việc bổ sung NAD+ có thể được thực hiện thông qua nhiều phương pháp khác nhau. Cách tự nhiên như tập luyện, ăn uống, ngủ ngon, kiểm soát cân nặng được cho là hiệu quả để tăng NAD+. Một số cách phổ biến bao gồm sử dụng thực phẩm giàu tiền chất NAD+ như vitamin B3 (niacin), nicotinamide riboside (NR) hoặc nicotinamide mononucleotide (NMN).

Ngoài ra, phương pháp truyền NAD+ qua đường tĩnh mạch (IV) cũng đang trở nên phổ bến, giúp tăng mức NAD+ nhanh chóng trong cơ thể, đặc biệt có lợi cho những người cần phục hồi năng lượng hoặc cải thiện sức khỏe tế bào. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng truyền NAD+ IV có thể hỗ trợ chức năng ty thể và giảm các dấu hiệu lão hóa.

Drip Hydration là thương hiệu truyền tĩnh mạch (IV) nổi tiếng từ Mỹ, cung cấp nhiều giải pháp truyền tĩnh mạch để trẻ hóa tế bào thần kinh và não bộ, chống lão hóa và tăng cường năng lượng (trong đó có phác đồ truyền NAD+ đường tĩnh mạch để đảo ngược tế bào bị lão hóa). Liên hệ với Drip Hydration để đặt hẹn và tư vấn về truyền NAD+ trẻ hóa não bộ.

Tài liệu tham khảo:

• https://www.jci.org/articles/view/95148
• https://thesciencenotes.com/cellular-senescence-mechanism/
• https://www.mdpi.com/2227-9059/9/12/1769
• https://www.frontiersin.org/journals/aging/articles/10.3389/fragi.2022.866718/full
• https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-031-55022-5_10

Đọc thêm:

• Các chỉ số nào ‘đo’ được mức độ lão hóa của cơ thể?