Danh sách vitamin tham gia vào hoạt động miễn dịch

Vitamin không phải “vũ khí đơn lẻ” chống lại bệnh tật, nhưng nhiều vitamin là yếu tố thiết yếu để hệ miễn dịch hoạt động bình thường: chúng duy trì hàng rào niêm mạc, bảo vệ tế bào miễn dịch khỏi tổn thương oxy hóa, hỗ trợ sản sinh và hoạt động của bạch cầu, và điều hòa phản ứng miễn dịch. Những vitamin tham gia vào hoạt động miễn dịch bao gồm vitamin C, D, A, E và một số vitamin nhóm B.

Vitamin C – “người bạn” của bạch cầu và hàng rào niêm mạc

• Vai trò chính: đồng yếu tố cho nhiều phản ứng enzyme, chất chống oxy hóa mạnh, hỗ trợ chức năng tế bào miễn dịch (neutrophil, lymphocyte), giúp duy trì hàng rào biểu mô.
• Cơ chế: cung cấp khả năng khử các gốc tự do trong tế bào miễn dịch, hỗ trợ di chuyển và thực bào của neutrophil, tham gia tổng hợp collagen (giữ nguyên vẹn niêm mạc). Nghiên cứu tổng quan cho thấy vitamin C hỗ trợ nhiều chức năng của cả miễn dịch bẩm sinh và miễn dịch thu được.

Vitamin D – điều hòa miễn dịch (cân bằng, không kích hoạt quá mức)

• Vai trò chính: điều hòa cả miễn dịch bẩm sinh lẫn thích nghi; góp phần tạo trạng thái “dung nạp” miễn dịch, giảm nguy cơ tự miễn và điều chỉnh phản ứng viêm.
• Cơ chế: nhiều tế bào miễn dịch (monocyte, macrophage, T-cell) có thụ thể vitamin D và enzym chuyển dạng; vitamin D điều hòa biểu hiện cytokine, thúc đẩy chức năng kháng khuẩn của đại thực bào và hướng phản ứng T-cell theo hướng điều hòa. Bằng chứng cho thấy thiếu vitamin D liên quan với tăng nguy cơ rối loạn miễn dịch; bổ sung vitamin D có lợi trong nhiều tình huống, đặc biệt với người thiếu hụt.

Vitamin A (và provitamin A – beta-carotene) – bảo vệ niêm mạc và điều hòa miễn dịch

• Vai trò chính: duy trì tính toàn vẹn của biểu mô (niêm mạc), điều hòa sự phát triển và chức năng của tế bào miễn dịch, hỗ trợ phản ứng kháng thể
• Cơ chế: vitamin A tham gia biệt hóa tế bào miễn dịch, duy trì lớp tế bào bề mặt đường hô hấp/tiêu hóa (hàng rào đầu tiên chống xâm nhiễm), và điều hòa cân bằng cytokine — do đó thiếu A làm tăng nguy cơ nhiễm trùng nghiêm trọng ở trẻ em ở vùng thiếu dinh dưỡng.

Vitamin E – bảo vệ màng tế bào miễn dịch khỏi oxy hóa

• Vai trò chính: là chất chống oxy hóa tan trong lipid, giúp bảo vệ màng tế bào miễn dịch (các tế bào lympho) khỏi tổn thương; có vai trò điều hòa phản ứng viêm.
• Cơ chế: ngăn chặn peroxy hóa lipid của màng, duy trì tính linh hoạt và chức năng của tế bào miễn dịch; một số nghiên cứu cho thấy vitamin E nâng cao đáp ứng miễn dịch ở người cao tuổi.

Vitamin nhóm B – hỗ trợ hoạt động tế bào & sản sinh tế bào miễn dịch

Các vitamin quan trọng: B6 (pyridoxine), B9 (folate), B12 (cobalamin), B2 (riboflavin) v.v.

Vai trò & cơ chế: hỗ trợ chuyển hóa năng lượng tế bào, sinh tổng hợp DNA/RNA (cần cho tăng sinh tế bào miễn dịch), và điều hòa một số phản ứng miễn dịch. Thiếu B6, B9 hay B12 có thể ảnh hưởng tới sự sinh sản và hoạt động của tế bào lympho. Tổng quan hiện hữu cho thấy vitamin nhóm B liên quan mật thiết với chức năng miễn dịch nhưng bằng chứng về lợi ích của bổ sung ở người không thiếu vẫn còn hạn chế.

Ai cần bổ sung vitamin tham gia vào hoạt động miễn dịch? Khi nào nên cân nhắc bổ sung?

• Người có chế độ ăn hạn chế (ăn chay nghiêm ngặt, kém ăn đa dạng) có nguy cơ thiếu nhiều vitamin (vitamin B12, A, D, C…).
• Người cao tuổi: giảm tổng hợp vitamin D da-sáng, giảm hấp thu – chức năng miễn dịch giảm theo tuổi; nghiên cứu cho thấy nhiều người lớn tuổi thiếu vitamin D/E và có lợi khi khắc phục thiếu hụt.
• Người bị bệnh mạn tính (suy thận, bệnh gan, rối loạn hấp thu, HIV) – dễ thiếu vi chất.
• Người thiếu dinh dưỡng/thiếu cân, trẻ em ở vùng thiếu dinh dưỡng (vitamin A liên quan trực tiếp đến giảm tử vong do một số nhiễm trùng).
• Khói thuốc, stress, nhiễm trùng cấp làm tăng nhu cầu vitamin C; người hút thuốc cần nhiều vitamin C hơn.

Lưu ý: nếu bạn ăn đa dạng và cân bằng rau quả, protein, chất béo lành mạnh, hầu hết vitamin có thể được cung cấp từ thực phẩm; bổ sung nên hướng tới người có bằng chứng thiếu hụt hoặc chỉ định y tế.

Nguồn thực phẩm giàu vitamin cho hệ miễn dịch

• Vitamin C: cam, ớt chuông đỏ, kiwi, ổi, cải xanh.
• Vitamin D: cá béo (cá hồi, cá mòi), lòng đỏ trứng, thực phẩm tăng cường (sữa, ngũ cốc) + ánh sáng mặt trời.
• Vitamin A / beta-carotene: cà rốt, khoai lang, cải bó xôi, gan (nguồn A tiền dạng).
• Vitamin E: hạt, dầu thực vật, bơ.
• Vitamin B6 / B12 / folate: thịt gia cầm, cá, trứng, sữa, đậu, rau lá xanh.

Liều an toàn, nguy cơ quá liều và tương tác

• Vitamin D & A & E là tan trong mỡ – dùng quá nhiều có thể gây độc (ví dụ quá liều vitamin A gây tăng áp lực nội sọ, tổn thương gan; vitamin D gây tăng calci máu). Không tự ý dùng liều cao liên tục mà không có chỉ định và xét nghiệm.
• Vitamin C có giới hạn thận lọc – liều cao có thể gây rối loạn tiêu hoá, nguy cơ sỏi oxalat ở người nhạy cảm; nhưng tỷ lệ độc tính cấp thấp hơn các vitamin tan trong mỡ.
• Một số thuốc (thuốc chống đông, một vài thuốc điều trị động kinh, thuốc lợi tiểu) có thể tương tác với vitamin hoặc làm thay đổi hấp thu/loại bỏ vitamin — tham vấn Bác sĩ khi dùng thuốc mạn.

Khi nào nên xét nghiệm hoặc hỏi bác sĩ?

• Triệu chứng gợi ý thiếu vitamin (mệt mỏi không rõ nguyên nhân, da niêm mạc bất thường, rụng tóc nhiều, vết thương lâu lành).
• Muốn dùng liều cao (ví dụ > RDA nhiều lần) để “tăng miễn dịch” – cần có xét nghiệm (VD: 25-OH vitamin D) và theo dõi.
• Tiền sử bệnh mạn tính (bệnh thận, gan, rối loạn chuyển hóa) hoặc đang dùng thuốc tương tác.

Các Vitamin hỗ trợ tăng miễn dịch hiện có mặt trong sản phẩm Gói truyền hỗ trợ miễn dịch toàn diện (Super Immune Boost – Truyền siêu miễn dịch) của phòng khám Drip Hydration. Ngoài việc mua trực tiếp sản phẩm Super Immune Boost – Truyền siêu miễn dịch có chứa thành phần vitamin tăng miễn dịch, quý khách có thể mua sản phẩm Buffet Vitamins với nhiều lựa chọn bổ trợ khác, giúp tối ưu hóa hiệu quả tăng miễn dịch, cải thiện sức khỏe với chi phí hợp lý, được các chuyên gia khuyến cáo sử dụng.

Liên hệ hotline Drip Hydration hoặc để lại thông tin để được tư vấn miễn phí.

Tài liệu tham khảo:

• National Institutes of Health — Dietary Supplements for Immune Function and Infectious Diseases (Fact Sheet). (NIH Office of Dietary Supplements) https://ods.od.nih.gov/factsheets/ImmuneFunction-HealthProfessional/

• Carr AC, Maggini S. Vitamin C and Immune Function. Nutrients / PMC review (2017) https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5707683/

• Prietl B, et al. Vitamin D and Immune Function. Nutrients / PMC review (2013) https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3738984/

• Huang Z, et al. Role of Vitamin A in the Immune System. PMC review (2018) https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6162863/

• Gombart AF, Pierre A, Maggini S. A Review of Micronutrients and the Immune System – Working in Harmony to Reduce Infection Risk. Nutrients (2020). 

Tags: truyền vitamin, , ,