Tại sao trào ngược dạ dày gây chóng mặt, đau đầu?

Trào ngược dạ dày là vấn đề sức khỏe liên quan đến dạ dày thường gặp nhất hiện nay. Trào ngược dạ dày là tình trạng dịch vị trong dạ dày chảy ngược vào thực quản. Một số người bị trào ngược dạ dày gây chóng mặt có thể kèm theo đau nhức đầu. Câu hỏi đặt ra là tại sao trào ngược dạ dày gây chóng mặt?

1. Tại sao trào ngược dạ dày gây chóng mặt, đau đầu?

1.1. Mối liên hệ giữa trào ngược dạ dày và đau nhức đầu

Ợ chua là vấn đề tiêu hóa mà nhiều người mắc phải với hơn 60 triệu người Mỹ bị ợ chua gặp phải ít nhất mỗi tháng một lần và hơn 15 triệu người cảm thấy ợ chua hàng ngày. Một người bị ợ chua thường xuyên mà không khỏi hoặc vẫn tiếp tục mặc dù đã điều trị bằng các biện pháp điều trị thì người đó có thể mắc phải bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Các nghiên cứu gần đây đã cho thấy trào ngược dạ dày thực quản có gây đau đầu, nhưng vẫn còn một số câu hỏi về lý do tại sao trào ngược dạ dày bị đau đầu. Đau nhức đầu kèm chóng mặt có liên quan đến một số bệnh về đường tiêu hóa, bao gồm các chứng khó tiêu (khó tiêu), bệnh trào ngược dạ dày thực quản, táo bón, đau bụng chức năng, hội chứng viêm ruột (IBS), rối loạn viêm ruột (IBD), bệnh celiac và nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H.pylori).

Điều mà các nhà nghiên cứu biết là não của một người có mối liên hệ với ruột thông qua trục ruột-não. Trục ruột – não cho phép ruột và não giao tiếp với nhau. Ngoài ra, trục ruột-não liên kết ruột của một người với hệ thần kinh tự chủ (ANS). Hệ thần kinh tự chủ bao gồm các thành phần sau đây: 

• Hệ thống thần kinh giao cảm (SNS): Đây là hệ thống thần kinh chịu trách nhiệm về phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy” của một người. Đây là phản ứng tự động của cơ thể trước các mối đe dọa.
• Hệ thần kinh phó giao cảm (PNS): Đây là hệ thống thần kinh có vai trò trong việc kiểm soát phản ứng “nghỉ ngơi và tiêu hóa” của một người. Phản ứng này giúp cơ thể thư giãn khi mối đe dọa đã qua đi.
• Hệ thần kinh ruột (ENS): ENS điều chỉnh một số chức năng tiêu hóa nhất định như co cơ và bài tiết.

Một nghiên cứu được tiến hành vào năm 2017 lưu ý rằng có mối liên hệ chặt chẽ giữa rối loạn chức năng ANS, đau đầu và rối loạn tiêu hóa (GI).

Các lý thuyết về lý do tại sao rối loạn tiêu hóa và đau đầu có liên quan đến nhau bao gồm việc tăng độ nhạy cảm với cơn đau trong cơ thể, đặc biệt là ở hệ thần kinh phó giao cảm. Hệ thần kinh phó giao cảm có liên quan đến cả chứng trào ngược dạ dày và chứng đau nửa đầu, đồng thời, làm nghiêm trọng hơn một trong hai – hoặc cả hai – tình trạng. Một nghiên cứu khác từ năm 2015 cho biết trào ngược dạ dày có liên quan đến chức năng hệ thần kinh phó giao cảm bị suy giảm. Điều này có nghĩa là mối liên hệ giữa trào ngược dạ dày và chứng đau đầu có thể là do hệ thần kinh tự chủ bị trục trặc. 

Bên cạnh đó, một giả thuyết của các nhà khoa học cũng cho rằng có thể có mối liên hệ giữa glutamate, trào ngược dạ dày và chứng đau nửa đầu. Glutamate là chất dẫn truyền thần kinh và cũng là chất hóa học truyền tín hiệu từ tế bào thần kinh đến tế bào đích. Nghiên cứu từ năm 2020 cho thấy các vấn đề về mức độ hoặc đường truyền glutamate có thể dẫn đến trào ngược dạ dày thực quản có gây đau đầu. Hiện tại, có rất ít nghiên cứu về mối liên hệ giữa trào ngược dạ dày và chứng đau đầu.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu tin rằng đó có thể là mối liên hệ giữa thuốc ức chế bơm proton (PPI) và chứng đau đầu. Các bác sĩ sử dụng PPI để điều trị một số bệnh về dạ dày bao gồm trào ngược dạ dày. Do đó, một người dùng PPI để điều trị trào ngược dạ dày có thể bị đau đầu, mặc dù cần nhiều nghiên cứu hơn để xác nhận tác dụng này.

1.2. Mối quan hệ giữa trào ngược dạ dày và chóng mặt

Câu hỏi được nhiều người đặt ra là tại sao trào ngược dạ dày gây chóng mặt? Chứng đau nửa đầu hoặc đau đầu dữ dội từ lâu đã được cho là có liên quan đến chóng mặt, nhưng có bằng chứng mới cho thấy trào ngược dạ dày gây chóng mặt.

Chứng chóng mặt ngoại biên xảy ra do vấn đề sức khỏe bên trong tai trong của một người. Chóng mặt ngoại biên có thể gây ra tình trạng chóng mặt, hoa mắt, cảm giác mất thăng bằng, mất thính giác ở một tai, ù tai ở một hoặc cả hai tai và khó tập trung mắt.

Các tác giả của nghiên cứu được thực hiện gần đây đã đưa ra giả thuyết rằng nguyên nhân tại sao trào ngược dạ dày gây chóng mặt là do axit dạ dày di chuyển lên cổ họng và vào ống Eustachian. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là đây chỉ là lý thuyết và chưa được khoa học chứng minh. Ống Eustachian là những đoạn nhỏ nối cổ họng của một người với tai giữa. Các ống Eustachian đi qua tai trong của con người, nơi chứa chất lỏng và các cảm biến giúp con người duy trì thăng bằng.

Theo lý thuyết của các nhà nghiên cứu, sự gián đoạn của tai trong do axit dạ dày di chuyển qua ống Eustachian có thể gây ra các triệu chứng chóng mặt ngoại biên. Tuy nhiên, đến nay vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn để kiểm tra lý thuyết này.

Bên cạnh đó, trào ngược dạ dày gây chóng mặt do trào ngược có thể gây viêm và kích ứng đường thở của một người, có thể dẫn đến khó thở. Nếu một người không thể nhận đủ lượng oxy cần thiết có thể xuất hiện tình trạng chóng mặt, đau đầu. Khó thở là nguyên nhân chính gây chóng mặt và mất ý thức.

1.3. Mối quan hệ giữa trào ngược dạ dày và đau đầu và mệt mỏi

Nhức đầu cũng có thể khiến một người cảm thấy chóng mặt. Các chuyên gia sức khỏe cũng lưu ý rằng khoảng 30⁠–50% số người bị chứng đau nửa đầu cũng bị chóng mặt hoặc mất thăng bằng. Hai yếu tố sau này có khả năng dẫn đến sự xuất hiện của trào ngược axit, đau đầu và chóng mặt cùng nhau.

Nhiều bằng chứng đã xuất hiện trong những năm gần đây về mối liên hệ giữa sức khỏe đường ruột và sức khỏe tổng thể. Lý tưởng nhất là mọi hệ thống trong cơ thể đều được cân bằng. Khi bạn bị trào ngược dạ dày tái phát, bạn có thể khó ngủ vì axit di chuyển lên cổ họng dễ dàng hơn khi nằm xuống. Tình trạng đau đầu và trào ngược dạ dày có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ và có thể dẫn đến các triệu chứng mệt mỏi mãn tính.

2. Làm thế nào nếu bị chóng mặt/ đau đầu do trào ngược dạ dày?

Vì mối quan hệ giữa trào ngược dạ dày và đau đầu vẫn chưa được biết rõ nên rất khó để biết cách điều trị. Nếu có mối liên hệ giữa trào ngược và đau đầu, việc điều trị các triệu chứng trào ngược cũng có thể giúp giảm đau đầu. Tuy nhiên, đến hiện nay vẫn cần nghiên cứu thêm để chứng minh điều này. Một số biện pháp khắc phục tình trạng trào ngược dạ dày gây chóng mặt, đau đầu tại nhà bao gồm: 

• Sử dụng các loại thuốc giảm đau do trào ngược axit: Có một số biện pháp khắc phục mà bạn có thể thử để cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày bị đau đầu tại nhà. Việc kiểm soát tình trạng trào ngược dạ dày có thể giúp ngăn chặn các dấu hiệu triệu chứng khác liên quan đến tình trạng này, như đau đầu, chóng mặt.
• Hạn chế sử dụng các loại đồ uống có chứa cồn bao gồm rượu bia kết hợp với bỏ thuốc lá: Hút thuốc và uống rượu đều có thể làm cho tình trạng trào ngược dạ dày bị đau đầu trở nên nghiêm trọng hơn. Bạn có thể thực hiện thay đổi lối sống để loại bỏ chúng có thể giúp bạn kiểm soát triệu chứng của bệnh. Đối với những người thường xuyên uống rượu hoặc hút thuốc, việc bỏ thuốc có thể khó khăn nhưng bác sĩ có thể giúp lập kế hoạch cai thuốc phù hợp với bạn.
• Tư thế ngủ: Cách bạn ngủ có tác động lớn đến tình trạng trào ngược dạ dày bị chóng mặt, đau đầu. Bạn nên tránh ăn nhiều trước khi đi ngủ hoặc ăn vặt vào đêm khuya và kê cao đầu khi ngủ. Đồng thời, bạn có thể cần sử dụng thêm gối hoặc gối đệm hoặc đệm nâng cao đầu giường đều có thể giúp giảm chứng trào ngược axit. Hơn nữa, khi đi ngủ, bạn nên nằm nghiêng về bên trái tác dụng nhằm cải thiện sức khỏe hệ tiêu hóa.
• Tập luyện thể dục thể thao hàng ngày: Tập thể dục có thể ảnh hưởng đến chứng trào ngược axit. Các bài tập nặng như nâng tạ, đu xà hoặc tập gập bụng có thể làm nặng thêm chứng trào ngược dạ dày cũng như tình trạng trào ngược dạ dày bị đau đầu. Lựa chọn các bài tập có tác động vừa phải hoặc ít tác động để đạt được lợi ích từ việc tập luyện mà không làm nặng thêm tình trạng trào ngược dạ dày.
• Thay đổi chế độ ăn uống: Chế độ dinh dưỡng nên giảm lượng thực phẩm sau đây vì chúng có thể làm cho bệnh trào ngược dạ dày thực quản và trào ngược axit trở nên trầm trọng hơn, bao gồm đồ chiên, đồ có quá nhiều muối, thực phẩm có nhiều chất béo hoặc axit. Một số thực phẩm được cho là giúp giảm chứng trào ngược bao gồm các loại rau xanh, cháo bột yến mạch, gừng, trái cây không có múi, thịt nạc, hải sản, lòng trắng trứng, nghệ và các chất béo lành mạnh.

• Giải quyết căng thẳng trong cuộc sống: Căng thẳng không chỉ làm trầm trọng thêm tình trạng trào ngược mà còn có thể khiến cơn đau đầu dữ dội hơn. Việc thiếu ngủ có thể khiến căng thẳng tăng cao nên cần ưu tiên giảm bớt căng thẳng là điều quan trọng.

3. Khi nào cần đi khám hoặc điều trị?

3.1. Giải pháp điều trị không kê đơn

Nếu bạn thỉnh thoảng bị trào ngược dạ dày có thể dễ dàng kiểm soát bằng các biện pháp điều trị không kê đơn và cơn đau đầu sẽ giảm dần khi chứng trào ngược xảy ra. Lúc này việc tìm kiếm sự trợ giúp y tế không phải là điều quá khẩn cấp. Một trong những giải pháp được các chuyên gia của Drip Hydration khuyến cáo là truyền tĩnh mạch để giảm đau dạ dày. Đây là một hỗn hợp dịch truyền gồm chất điện giải và vitamin bổ sung trực tiếp vào máu mà không cần uống thuốc giúp chống lại các triệu chứng của bệnh đau dạ dày.

Để biết thêm thông tin về lợi ích của truyền tĩnh mạch giảm đau dạ dày, bạn có thể tham khảo website Drip Hydration tại ĐÂY. Drip Hydration là thương hiệu chăm sóc sức khỏe chủ động hàng đầu từ Mỹ, ra đời năm 2016 tại Los Angeles và hiện đang có mặt tại gần 150 thành phố lớn ở hơn 40 quốc gia trên toàn cầu (trong đó có Việt Nam). Xem thêm thông tin về Drip Hydration Mỹ tại ĐÂY.

3.2. Giải pháp điều trị kê đơn

Mặt khác, nếu bạn có các dấu hiệu rõ ràng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản, bạn nên đến gặp bác sĩ để có được chẩn đoán chính xác và được kê đơn thuốc/ phương pháp điều trị phù hợp. Ngoài các triệu chứng trào ngược, nếu trào ngược dạ dày bị đau đầu trở nên đau đớn hơn và tần suất ngày càng tăng, đặc biệt nếu bạn gặp các vấn đề khác như chóng mặt hoặc suy nhược cơ thể thì bạn cần đi khám lại.

Ngoài ra, bạn nên đi khám nếu bạn bị khó thở nghiêm trọng hoặc nhận thấy có máu trong khi ho, nôn mửa hoặc phân. Hoặc trường hợp xuất hiện thêm các biến chứng như đau tức ngực, giảm cảm giác ngon miệng, nôn mửa dai dẳng, khó khăn hoặc đau khi nuốt, chất nôn có chứa máu hoặc giống bã cà phê, phân có máu hoặc có màu đen và hắc ín hoặc giảm cân không rõ nguyên nhân thì cũng cần đi khám ngay.

Nguồn tham khảo: medicalnewstoday.com, healthcentral.com/, healthline.com