Những tác hại của kinh nguyệt không đều đối với sức khỏe nữ giới

Tác hại của kinh nguyệt không đều không đơn giản chỉ là vài ngày “bị lệch” – đó có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, ảnh hưởng từ khả năng sinh sản cho đến hệ tim mạch. Hiểu rõ nguyên nhân, tác động và cách kiểm soát kinh nguyệt rất quan trọng để duy trì sức khỏe toàn diện.

Kinh nguyệt không đều là gì? Vì sao kinh nguyệt không đều?

Kinh nguyệt không đều là tình trạng chu kỳ kinh nguyệt – tức khoảng thời gian từ ngày đầu hành kinh này đến ngày đầu của kỳ kinh tiếp theo không ổn định như bình thường. 

Một chu kỳ khỏe mạnh thường kéo dài khoảng 28 ± 7 ngày, máu kinh có màu đỏ tươi đến đỏ sẫm, và lượng máu trung bình từ 30–80 ml mỗi kỳ. Khi chu kỳ quá ngắn, quá dài, thay đổi thất thường, lượng máu nhiều hoặc ít bất thường, hoặc màu sắc và mùi máu khác lạ, đó được coi là kinh nguyệt không đều. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu, mệt mỏi mà còn có thể ảnh hưởng lâu dài tới khả năng sinh sản nếu kéo dài.

Một nghiên cứu dài hạn của Australian Longitudinal Study on Women’s Health (ALSWH) cho thấy, phụ nữ có chu kỳ kinh không đều có nguy cơ cao hơn khoảng 20% phát triển bệnh tim mạch và khoảng 17% nguy cơ mắc tiểu đường type 2 so với những người có chu kỳ đều. Tương tự, phân tích dữ liệu từ UK Biobank với hơn 58.000 phụ nữ cho thấy chu kỳ rối loạn (quá ngắn hoặc quá dài so với 22–34 ngày) liên quan đến nguy cơ cao hơn các bệnh tim mạch như bệnh tim mạch vành và rối loạn nhịp tim.

Kinh nguyệt không đều có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Câu trả lời cho thắc mắc “vì sao kinh nguyệt không đều?” chính là:

• Rối loạn nội tiết tố: Thay đổi hormone estrogen và progesterone làm chu kỳ kinh nguyệt bị gián đoạn.
• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Buồng trứng sản xuất nhiều hormone nam, gây rối loạn rụng trứng.
• Căng thẳng, áp lực tâm lý: Stress kéo dài có thể tác động đến vùng dưới đồi – tuyến yên – buồng trứng, làm thay đổi chu kỳ kinh.
• Thay đổi cân nặng hoặc chế độ ăn uống: Giảm cân hoặc tăng cân quá nhanh, thiếu dinh dưỡng có thể ảnh hưởng hormone sinh sản.
• Bệnh lý phụ khoa: U xơ tử cung, polyp tử cung, viêm nhiễm phụ khoa hay các vấn đề ở tuyến giáp.
• Thuốc và các biện pháp tránh thai: Một số thuốc tránh thai hoặc thuốc điều trị nội tiết cũng có thể gây rối loạn chu kỳ.

Dấu hiệu kinh nguyệt không đều bao gồm chu kỳ thất thường, lượng máu quá ít hoặc quá nhiều, thời gian hành kinh quá ngắn (<2 ngày) hoặc quá dài (>7 ngày. Máu kinh có thể khác màu, vón cục hoặc có mùi, kèm theo đau bụng, mệt mỏi và thay đổi tâm trạng. Nghiên cứu của Tạp chí Sản phụ khoa Hoa Kỳ (2021) ghi nhận khoảng 14–25% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản gặp ít nhất một lần kinh nguyệt không đều mỗi năm, và nếu kéo dài, tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sinh sản và sức khỏe tổng thể.

Những tác hại của kinh nguyệt không đều đến sức khỏe tổng thể

Kinh nguyệt không đều không chỉ là hiện tượng sinh lý bình thường mà còn có thể cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Những tác hại của kinh nguyệt không đều tới sức khỏe tổng thể bao gồm:

Sự mất cân bằng nội tiết và các vấn đề liên quan đến sinh sản

Chu kỳ kinh không đều thường đi kèm với rối loạn rụng trứng (anovulation), làm giảm khả năng thụ thai. Một nghiên cứu đăng trên Fertility and Sterility (2020) chỉ ra rằng, phụ nữ bị hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) với chu kỳ kinh không đều có nguy cơ khó thụ thai cao hơn so với phụ nữ có chu kỳ đều đặn.

Ngoài ra, rối loạn nội tiết còn gây ra các triệu chứng tiền kinh nguyệt nghiêm trọng, đau bụng kinh dữ dội và thay đổi tâm trạng, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe tinh thần.

Nguy cơ cao phát triển các bệnh về chuyển hóa và hệ tim mạch

Chu kỳ kinh kéo dài hoặc không đều không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản mà còn liên quan đến nguy cơ mắc các bệnh chuyển hóa và tim mạch. Nghiên cứu của JAMA Network Open (2024) cho thấy phụ nữ có chu kỳ kinh không đều có nguy cơ cao hơn mắc hội chứng chuyển hóa, tiểu đường type 2, tăng huyết áp và bệnh tim mạch. Nguyên nhân được cho là do mất cân bằng hormone, rối loạn nội tiết tố và stress kéo dài, làm tăng áp lực lên hệ tim mạch và chuyển hóa.

Thiếu máu và mệt mỏi

Phụ nữ bị cường kinh hoặc rong kinh kéo dài dễ bị mất lượng máu lớn, dẫn tới thiếu sắt và thiếu máu. Biểu hiện điển hình gồm mệt mỏi, chóng mặt, da xanh xao và giảm năng suất lao động. Nếu không được bổ sung sắt và chế độ dinh dưỡng hợp lý, thiếu máu có thể tác động lâu dài tới hệ tim mạch, tăng nguy cơ suy tim và mệt mỏi mãn tính.

Gây ảnh hưởng đến hệ xương và tâm lý

Tác hại của kinh nguyệt không đều là làm giảm mật độ xương, đặc biệt ở phụ nữ tiền mãn kinh, từ đó tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương. Đồng thời, các triệu chứng mệt mỏi, đau bụng kinh và thay đổi hormone cũng ảnh hưởng mạnh tới tâm lý, gây căng thẳng, lo âu, trầm cảm nhẹ và giảm chất lượng cuộc sống. Nghiên cứu của Osteoporosis International (2021) cho thấy, phụ nữ có chu kỳ kinh không đều kéo dài có mật độ xương thấp hơn trung bình 5–10% so với nhóm có chu kỳ đều đặn.

Dinh dưỡng và lối sống hỗ trợ điều hòa kinh nguyệt

Điều hòa chu kỳ kinh nguyệt không chỉ dựa vào thuốc hay can thiệp y tế mà còn phụ thuộc nhiều vào chế độ dinh dưỡng và lối sống lành mạnh. Một số yếu tố quan trọng gồm:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Cân nặng ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động nội tiết và rụng trứng. Quá gầy (BMI thấp) có thể làm giảm nồng độ estrogen, dẫn đến rối loạn rụng trứng và chu kỳ kinh nguyệt không đều. Ngược lại, béo phì làm tăng sản xuất estrogen từ mô mỡ, gây mất cân bằng hormone và tăng nguy cơ hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), dẫn đến kinh nguyệt kéo dài hoặc vắng kinh. Một nghiên cứu đăng trên Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism (2017) cho thấy phụ nữ có BMI trong khoảng 18,5–24,9 có chu kỳ kinh ổn định hơn so với những người quá gầy hoặc thừa cân.
• Dinh dưỡng đủ chất: Chế độ ăn cân bằng giúp cơ thể duy trì nội tiết ổn định. Sắt quan trọng để phòng thiếu máu do mất máu kinh nguyệt, thiếu sắt có thể khiến cơ thể mệt mỏi, giảm khả năng vận chuyển oxy. Vitamin D, các vitamin nhóm B, kẽm, magiê và các khoáng chất khác tham gia vào điều hòa hormone sinh sản, hỗ trợ rụng trứng và duy trì sức khỏe xương. 
• Tập luyện đều đặn, tránh stress: Hoạt động thể chất vừa phải (như đi bộ, yoga, bơi lội) giúp cơ thể duy trì cân nặng hợp lý, cải thiện tuần hoàn và hỗ trợ cân bằng hormone. Ngược lại, stress kéo dài làm tăng cortisol, làm rối loạn trục hypothalamus – tuyến yên – buồng trứng, gây rối loạn rụng trứng và kinh nguyệt không đều. Nghiên cứu trên Stress and Health (2016) chỉ ra rằng phụ nữ chịu stress kinh niên có nguy cơ kinh nguyệt không đều cao hơn 30% so với nhóm ít stress.
• Ngủ đúng giờ, giữ nhịp sinh học ổn định: Giấc ngủ sâu và đủ giờ giúp ổn định hormone sinh sản, bao gồm estrogen và progesterone. Thay đổi nhịp sinh học, làm việc ca đêm hoặc mất ngủ kéo dài có thể làm rối loạn chu kỳ kinh và giảm chất lượng trứng. 
• Tránh các tác nhân gây rối loạn hormon: Sử dụng thuốc không cần thiết, chất kích thích (rượu, thuốc lá, caffein quá mức), căng thẳng kéo dài hoặc chế độ ăn nghèo dinh dưỡng đều có thể làm mất cân bằng hormone. Kiểm soát các yếu tố này giúp cơ thể tự điều chỉnh chu kỳ mà không cần can thiệp thuốc.

Vai trò của vi chất Buffet Vitamins trong điều hòa kinh nguyệt

Buffet Vitamins là công thức bổ sung các vitamin và khoáng chất thiết yếu, giúp cân bằng nội tiết tố nữ và duy trì chu kỳ kinh nguyệt ổn định. Các vi chất như vitamin B6, B12 và folate tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất hormone sinh sản, hỗ trợ rụng trứng đều đặn và giảm nguy cơ rối loạn chu kỳ kinh. Ngoài ra, vitamin D trong công thức giúp ổn định trục não – tuyến yên – buồng trứng, từ đó cải thiện cân bằng hormone và giảm nguy cơ hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS).

Sắt và kẽm là những khoáng chất quan trọng giúp cơ thể bù lại lượng máu mất trong kỳ kinh nguyệt, ngăn thiếu máu và duy trì năng lượng. Sắt giúp phòng ngừa thiếu máu do mất máu kinh nguyệt kéo dài, trong khi kẽm hỗ trợ sản xuất hormone và tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể khỏe mạnh hơn.

Các chất chống oxy hóa trong Buffet Vitamins như vitamin C, E và các khoáng chất vi lượng giúp giảm stress oxy hóa – một nguyên nhân tiềm ẩn gây rối loạn hormone và viêm nội mạc tử cung. Nhờ vậy, cơ thể có thể duy trì cân bằng nội tiết tốt hơn, đồng thời giảm các triệu chứng tiền kinh nguyệt như mệt mỏi, đau bụng và căng thẳng.

Không chỉ hỗ trợ chu kỳ kinh, các vi chất trong Buffet Vitamins còn giúp bảo vệ sức khỏe xương nhờ vitamin D, canxi và magie. Đây là yếu tố quan trọng giúp phụ nữ duy trì sức khỏe lâu dài, đặc biệt trong độ tuổi sinh sản. Khi sử dụng đều đặn, Buffet Vitamins giúp chu kỳ kinh ổn định, giảm rối loạn kinh nguyệt và cải thiện sức khỏe tổng thể hiệu quả.

Khi nào bạn cần đi khám bác sĩ?

Bạn nên đi khám bác sĩ nếu gặp các dấu hiệu bất thường về kinh nguyệt. Những tình trạng cần lưu ý bao gồm:

• Kinh nguyệt không đều kéo dài: Chu kỳ quá ngắn (dưới 21 ngày), quá dài (trên 35 ngày) hoặc thất thường nhiều tháng liền.
• Máu kinh bất thường: Máu kinh ra quá nhiều, quá ít, vón cục lớn, màu đen kéo dài hoặc có mùi hôi.
• Đau bụng kinh dữ dội: Cơn đau nặng ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, không giảm sau khi dùng thuốc giảm đau thông thường.
• Triệu chứng bất thường khác: Chảy máu ngoài kỳ kinh, rối loạn nội tiết (mụn trứng cá nặng, rậm lông, thay đổi cân nặng bất thường), mệt mỏi, chóng mặt hoặc thiếu máu.
• Thời gian lâu dài mà không có kinh: Tạm ngưng kinh trên 3 tháng (trừ khi mang thai) cũng cần được đánh giá.

Đi khám sớm giúp phát hiện sớm các vấn đề như rối loạn nội tiết, u xơ tử cung, hội chứng buồng trứng đa nang hoặc thiếu máu, từ đó có phương pháp điều trị kịp thời và hiệu quả.

Chủ quan với những bất thường trong thể để lại nhiều hệ lụy cho sức khỏe. Việc nhận biết và điều chỉnh kịp thời không chỉ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn phòng tránh các vấn đề nghiêm trọng về sinh sản và nội tiết. Vì vậy, việc hiểu rõ và phòng ngừa tác hại của kinh nguyệt không đều là điều vô cùng cần thiết đối với mỗi chị em.

Nguồn tham khảo:

• Attia GM và cs. The Impact of Irregular Menstruation on Health: A Review of the Literature. 2023
• Harvard School of Public Health, “Irregular periods linked with increased risk for cardiometabolic conditions”. 2024
• Wang Z và cs., Irregular Cycles, Ovulatory Disorders, and Cardiometabolic Conditions, 2024. 
• Tài liệu từ Viện Sức khỏe Quốc gia Mỹ (NICHD), What are menstrual irregularities?, 2017.