Căng thẳng và sự liên quan đến thiếu hụt vitamin C

Căng thẳng không chỉ là một trạng thái tâm lý mà còn là yếu tố khởi phát hàng loạt phản ứng sinh học bất lợi, trong đó nổi bật là căng thẳng oxy hóa. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng thiếu hụt vitamin C – một vi chất chống oxy hóa quan trọng – có thể làm trầm trọng thêm quá trình này. Vậy căng thẳng và thiếu vitamin C có mối liên hệ như thế nào? Làm sao để cải thiện tình trạng này một cách bền vững? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu sâu hơn về vấn đề này từ góc nhìn sinh học và dinh dưỡng.

1. Vitamin C – “Lá chắn” tự nhiên chống lại căng thẳng oxy hóa

Vitamin C (acid ascorbic) là một trong những chất chống oxy hóa mạnh nhất mà cơ thể con người không thể tự tổng hợp. Nó có mặt trong hầu hết các quá trình sinh học quan trọng, đặc biệt là bảo vệ tế bào khỏi căng thẳng oxy hóa – tình trạng mất cân bằng giữa các gốc tự do và chất chống oxy hóa trong cơ thể.

Theo nghiên cứu đăng trên Nutrients (Carr & Maggini, 2017), vitamin C có khả năng “dọn dẹp” các loại gốc tự do như superoxide anion (O2−), hydrogen peroxide (H2O2), và hydroxyl radical (•OH) – vốn là nguyên nhân chính gây tổn thương tế bào, đột biến DNA và thúc đẩy quá trình lão hóa [1].

2. Căng thẳng tâm lý kích hoạt căng thẳng oxy hóa: Vòng xoáy nguy hiểm

Khi bạn bị căng thẳng kéo dài – dù là do áp lực công việc, lo âu, hay mất ngủ – cơ thể sẽ phản ứng bằng cách kích thích trục HPA (Hypothalamus–Pituitary–Adrenal), làm tăng tiết cortisol – hormone “chiến đấu hay bỏ chạy”.

Tuy nhiên, nếu tình trạng này duy trì lâu dài, nồng độ cortisol cao sẽ thúc đẩy sản xuất các gốc tự do, khiến căng thẳng oxy hóa bùng phát. Điều này không chỉ làm tổn hại mô thần kinh, hệ miễn dịch mà còn làm suy giảm dự trữ vitamin C, đặc biệt ở tuyến thượng thận – nơi chứa lượng vitamin C cao nhất trong cơ thể [2].

3. Thiếu hụt vitamin C: Tăng nhạy cảm với stress và bệnh lý thần kinh

Các nghiên cứu tiền lâm sàng cho thấy chuột thiếu vitamin C có phản ứng lo âu cao hơn và khả năng phục hồi sau stress thấp hơn so với nhóm được bổ sung đầy đủ vitamin C [3]. Ở người, nồng độ vitamin C trong huyết thanh thấp cũng liên quan đến tình trạng trầm cảm và suy giảm nhận thức.

Cụ thể, một nghiên cứu tại Đại học McGill (Canada) công bố trên Psychopharmacology cho thấy bổ sung vitamin C 1000mg/ngày trong 14 ngày giúp cải thiện tâm trạng và giảm cảm giác lo âu ở người trưởng thành khỏe mạnh [4].

4. Mối quan hệ hai chiều: Căng thẳng làm cạn vitamin C – thiếu vitamin C lại làm tăng căng thẳng

Đây là một vòng lặp nguy hiểm. Căng thẳng kéo dài tiêu hao nhanh chóng lượng vitamin C dự trữ, trong khi thiếu vitamin C lại làm cơ thể dễ tổn thương hơn trước tác động của stress và gốc tự do. Kết quả là:

• Tăng nguy cơ viêm mãn tính
• Suy yếu hệ miễn dịch
• Giảm hiệu suất làm việc trí óc
• Gia tăng tốc độ lão hóa sớm
  

Điều này lý giải vì sao vitamin C không chỉ quan trọng trong việc tăng đề kháng, mà còn đóng vai trò then chốt trong quản lý căng thẳng và phòng chống căng thẳng oxy hóa vitamin C.

5. Bổ sung vitamin C đúng cách: Phòng và chống căng thẳng từ gốc

Bổ sung vitamin C qua chế độ ăn uống:

Các loại trái cây và rau củ giàu vitamin C nên có mặt trong bữa ăn hàng ngày, đặc biệt là:

• Ổi (guava): ~ 228 mg/100g
• Ớt chuông đỏ: ~ 190 mg/100g
• Kiwi: ~ 93 mg/100g
• Cam, quýt, chanh: ~ 50–70 mg/100g
• Bông cải xanh (broccoli): ~ 89 mg/100g

Bổ sung vitamin C qua đường thực phẩm bổ sung/ truyền tĩnh mạch

Với những người có nguy cơ stress cao, lối sống ít rau quả, hoặc hút thuốc – có thể bổ sung 500–1000mg vitamin C mỗi ngày dưới dạng viên uống hoặc đường truyền tĩnh mạch. Theo nghiên cứu của Padayatty et al. (2004), truyền vitamin C liều cao giúp đạt nồng độ sinh học gấp 70 lần so với đường uống, mang lại hiệu quả chống căng thẳng oxy hóa rõ rệt [5].

Để được hướng dẫn bổ sung vitamin C (và các vitamin cần thiết qua đường tĩnh mạch) nhằm cải thiện hiệu quả tình trạng căng thẳng, hãy đặt hẹn với chuyên gia của Drip Hydration qua hotline 0901885088 hoặc đăng ký tư vấn miễn phí tại đây:

Ngoài ra, Drip Hydration Việt Nam thiết kế sản phẩm thẻ truyền Vitamin Drip Membership giúp khách hàng thuận lợi và tối ưu khi sử dụng dịch vụ. Tham khảo thông tin về thẻ truyền Vitamin Drip Membership TẠI ĐÂY.

Tài liệu tham khảo:

• [1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5707683/

• [2] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10543583/

• [3] https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0306453004000502

• [4] https://link.springer.com/article/10.1007/s00213-013-3146-4

• [5] https://www.pnas.org/content/101/8/2918

Đọc thêm:

• Truyền vitamin C có giúp ngủ ngon không?