Cách điều trị trào ngược axit dạ dày hiệu quả

Trào ngược axit dạ dày là tình trạng axit dạ dày chảy ngược lên thực quản, gây ra các triệu chứng khó chịu. Điều trị hiệu quả tình trạng này là rất quan trọng, không chỉ để giảm bớt các triệu chứng mà còn ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra. Có nhiều cách điều trị trào ngược axit dạ dày khác nhau, từ việc thay đổi lối sống và chế độ ăn uống đến việc sử dụng các loại thuốc điều trị.

Trào ngược axit dạ dày, còn được gọi là bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD), là một tình trạng phổ biến xảy ra khi axit dạ dày hoặc mật chảy ngược vào thực quản, gây kích ứng niêm mạc thực quản. Điều này có thể dẫn đến các triệu chứng như ợ chua, đau ngực, trào ngược và khó nuốt. Hiểu các cách điều trị trào ngược axit dạ dày có sẵn có thể giúp quản lý và giảm bớt các triệu chứng này một cách hiệu quả. 

Các cách điều trị trào ngược axit dạ dày hiệu quả gồm:

1. Thay đổi lối sống

1.1. Thay đổi chế độ ăn uống

Thay đổi chế độ ăn uống thường là cách điều trị trào ngược axit dạ dày đầu tiên chống lại tình trạng này. Một số loại thực phẩm và đồ uống có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng, vì vậy việc tránh chúng có thể tạo ra sự khác biệt đáng kể.

• Tránh thực phẩm kích thích: Các tác nhân phổ biến bao gồm thức ăn cay, bữa ăn nhiều chất béo, sô cô la, caffeine, rượu và thực phẩm có tính axit như cà chua và trái cây họ cam quýt.
• Ăn các bữa ăn nhỏ hơn: Ăn các bữa ăn nhỏ hơn, thường xuyên hơn có thể làm giảm áp lực lên cơ thắt thực quản dưới.
• Nhai kỹ: Nhai kỹ thức ăn có thể hỗ trợ tiêu hóa và giảm trào ngược.
• Giữ nước: Uống nhiều nước, nhưng tránh uống nhiều nước trong bữa ăn để tránh chướng bụng.
• Thời điểm dùng bữa: Tránh nằm ngay sau khi ăn. Đợi ít nhất 2-3 giờ trước khi ngả lưng hoặc đi ngủ.

1.2. Thói quen sinh hoạt

Ngoài việc thay đổi chế độ ăn uống, một số điều chỉnh lối sống nhất định cũng có thể được xem là một cách điều trị trào ngược axit dạ dày:

• Nâng đầu giường: Nâng đầu giường lên khoảng 6-8 inch có thể ngăn axit chảy ngược vào thực quản khi bạn ngủ.
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh: Cân nặng quá mức có thể làm tăng áp lực ổ bụng, đẩy các chất trong dạ dày vào thực quản.
• Tránh mặc quần áo chật: Thắt lưng và dây thắt lưng chật có thể gây áp lực lên bụng và cơ thắt thực quản dưới của bạn.
• Bỏ thuốc lá: Hút thuốc có thể làm suy yếu cơ thắt thực quản dưới và tăng sản xuất axit.
• Tập thể dục thường xuyên: Hoạt động thể chất thường xuyên có thể giúp kiểm soát cân nặng và giảm các triệu chứng trào ngược. Tuy nhiên, tránh tập thể dục mạnh ngay sau bữa ăn.

2. Điều trị bằng thuốc

2.1. Thuốc không theo toa

Khi thay đổi lối sống là không đủ, thuốc không kê đơn có thể giúp giảm đau. Những loại thuốc này thường được sử dụng để kiểm soát các triệu chứng trong thời gian ngắn.

Thuốc kháng axit

Thuốc kháng axit thường là lựa chọn đầu tiên để giảm đau nhanh chóng. Chúng trung hòa axit dạ dày và giúp giảm nhanh chứng ợ chua trong thời gian ngắn.

• Ví dụ: Tums, Rolaids, Maalox, Mylanta.
• Cách chúng hoạt động: Chúng trung hòa axit dạ dày, giúp giảm đau ngay lập tức nhưng chỉ trong thời gian ngắn.
• Cách sử dụng: Tốt nhất cho chứng ợ nóng nhẹ, không thường xuyên.

Thuốc chặn thụ thể H2

Thuốc chẹn thụ thể H2 làm giảm sản xuất axit và có thể giúp giảm đau lâu hơn so với thuốc kháng axit.

• Ví dụ: Ranitidine (Zantac), Famotidine (Pepcid), Cimetidine (Tagamet).
• Cách chúng hoạt động: Chúng ngăn chặn các thụ thể histamine trong niêm mạc dạ dày, làm giảm sản xuất axit.
• Cách sử dụng: Có hiệu quả đối với chứng ợ nóng nhẹ đến trung bình và giảm đau lâu hơn so với thuốc kháng axit. Thường được thực hiện trước bữa ăn.

Thuốc ức chế bơm proton (PPI)

Thuốc ức chế bơm proton là loại thuốc ức chế axit mạnh nhất hiện có không cần kê đơn.

• Ví dụ: Omeprazole (Prilosec), Esomeprazole (Nexium), Lansoprazole (Prevcid).
• Cách chúng hoạt động: Chúng ngăn chặn enzyme chịu trách nhiệm sản xuất axit trong dạ dày.
• Cách sử dụng: Thường được sử dụng cho chứng ợ nóng nặng hơn hoặc thường xuyên hơn và uống một lần mỗi ngày trước bữa ăn.

2.2. Thuốc theo toa

Đối với chứng trào ngược axit mãn tính hoặc nghiêm trọng, có thể cần dùng thuốc theo toa. Những loại thuốc này thường mạnh hơn các loại thuốc không kê đơn và được kê toa bởi chuyên gia chăm sóc sức khỏe.

Thuốc chặn thụ thể H2 theo toa

Thuốc ức chế thụ thể H2 liều cao hơn có thể được kê toa cho các triệu chứng nghiêm trọng hơn.

• Ví dụ: Famotidine cường độ theo toa, Ranitidine.
• Cách sử dụng: Thường được sử dụng cho các triệu chứng GERD từ trung bình đến nặng.

Thuốc ức chế bơm proton cường độ theo toa

PPI theo toa có sẵn cho những người cần ức chế axit mạnh hơn.

• Ví dụ: Omeprazole cường độ theo toa, Esomeprazole, Lansoprazole, Pantoprazole (Protonix).
• Cách sử dụng: Thường được kê đơn cho bệnh trào ngược dạ dày thực quản nặng, viêm thực quản ăn mòn hoặc loét.

Prokinetic

Prokinetic giúp tăng cường cơ thắt thực quản dưới và làm cho dạ dày trống rỗng nhanh hơn, giảm nguy cơ trào ngược axit.

• Ví dụ: Metoclopramide (Reglan), Domperidone.
• Cách chúng hoạt động: Chúng làm tăng nhu động của đường tiêu hóa.
• Cách sử dụng: Thường được sử dụng khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả.

Thuốc chống trầm cảm

Trong một số trường hợp, thuốc chống trầm cảm liều thấp có thể giúp giảm triệu chứng GERD bằng cách giảm cảm giác đau.

• Ví dụ: Thuốc chống trầm cảm ba vòng (TCA) như Amitriptyline.
• Cách sử dụng: Được kê đơn với liều thấp để giúp kiểm soát các triệu chứng không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.

Truyền dịch giải toả cơn đau dạ dày

Ngoài ra các phương pháp kể trên, bạn cũng có thể tham khảo liệu trình truyền dịch giải tỏa cơn đau dạ dày – Stomach Pain Alleviation Infusion, dành cho người thường xuyên bị viêm dạ dày và GERD. 

Đây là một phương pháp không xâm lấn giúp bảo vệ dạ dày, làm giảm các triệu chứng đau bụng và nôn ói, giảm các triệu chứng gây ra do tăng axit dạ dày như ợ hơi, ợ chua và hỗ trợ trong việc điều trị các vấn đề về dạ dày…

3. Can thiệp phẫu thuật

Đối với những người không đáp ứng với thuốc hoặc thay đổi lối sống, có thể cần phải can thiệp bằng phẫu thuật hoặc thủ thuật.

Fundoplication

Fundoplication là thủ tục phẫu thuật phổ biến nhất đối với GERD. Nó liên quan đến việc quấn phần trên của dạ dày quanh thực quản dưới để tăng cường cơ thắt thực quản dưới.

• Quy trình: Thường được thực hiện bằng nội soi, nghĩa là nó ít xâm lấn.
• Hiệu quả: Nói chung có kết quả lâu dài tốt trong việc giảm trào ngược.

Thiết bị LINX

Thiết bị LINX là một vòng hạt từ tính được đặt xung quanh LES để tăng cường sức mạnh và ngăn ngừa trào ngược.

• Phương pháp thực hiện: Phẫu thuật nội soi xâm lấn tối thiểu.
• Hiệu quả: Hiệu quả trong việc giảm triệu chứng trào ngược với ít tác dụng phụ hơn so với phẫu thuật truyền thống.

Nội soi

Một số thủ tục nội soi có sẵn để điều trị GERD, bao gồm việc sử dụng máy nội soi để thắt chặt LES hoặc tạo rào cản để ngăn ngừa trào ngược.

• Ví dụ: Thủ thuật Stretta (năng lượng tần số vô tuyến để tăng cường LES), Phẫu thuật tạo hình đáy mắt không cần rạch qua đường miệng (TIF).
• Cách thực hiện: Xâm lấn tối thiểu, thực hiện qua nội soi qua miệng.
• Hiệu quả: Nói chung có hiệu quả với thời gian hồi phục ngắn hơn.

4. Liệu pháp bổ sung và thay thế

Ngoài các phương pháp điều trị thông thường, một số người còn thấy nhẹ nhõm nhờ các liệu pháp bổ sung và thay thế.

Thuốc thảo dược

Một số loại thảo mộc được cho là giúp tiêu hóa và giảm các triệu chứng trào ngược axit.

• Gừng: Được biết đến với đặc tính chống viêm, gừng có thể giúp làm dịu đường tiêu hóa.
• Hoa cúc: Trà hoa cúc có thể giúp giảm viêm và thư giãn hệ tiêu hóa.
• Rễ cam thảo: Cam thảo khử glycyrrhizinated (DGL) được cho là có tác dụng làm dịu niêm mạc thực quản.

Châm cứu

Châm cứu liên quan đến việc đưa kim mỏng vào các điểm cụ thể trên cơ thể. Một số nghiên cứu cho thấy nó có thể giúp giảm các triệu chứng GERD bằng cách cải thiện chức năng tiêu hóa và giảm căng thẳng.

Kỹ thuật thư giãn

Căng thẳng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng trào ngược axit. Các kỹ thuật như yoga, thiền và các bài tập thở sâu có thể giúp kiểm soát mức độ căng thẳng và giảm các triệu chứng.

Bằng cách tuân thủ những lưu ý này trong quá trình điều trị, những người mắc bệnh GERD có thể kiểm soát tình trạng của mình một cách hiệu quả, giảm các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Theo dõi thường xuyên và liên lạc cởi mở với các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe là chìa khóa để đạt được kết quả tốt nhất có thể.

Vậy trào ngược dạ dày có khỏi được không? Mặc dù có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả để kiểm soát và giảm triệu chứng nhưng không phải lúc nào cũng có thể chữa khỏi hoàn toàn cho tất cả mọi người. Khả năng chữa khỏi bệnh GERD phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm mức độ nghiêm trọng của tình trạng, nguyên nhân cơ bản và phản ứng của từng cá nhân đối với việc điều trị.

Điều trị trào ngược axit dạ dày hiệu quả đòi hỏi sự phối hợp của nhiều biện pháp khác nhau. Bên cạnh việc sử dụng các loại thuốc điều trị, người bệnh cần thay đổi lối sống và chế độ ăn uống phù hợp để giảm tái phát triệu chứng. Kết hợp các biện pháp một cách đúng đắn sẽ giúp người bệnh kiểm soát tình trạng trào ngược axit dạ dày, từ đó cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống.

Tài liệu tham khảo: Hopkinsmedicine.org, My.clevelandclinic.org, Medicalnewstoday.com