Các dấu hiệu nhận biết bệnh rối loạn giấc ngủ

Rối loạn giấc ngủ là một tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nhiều người trên toàn thế giới. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh rối loạn giấc ngủ có thể giúp chúng ta tìm ra biện pháp điều trị kịp thời và hiệu quả. Hãy cùng tìm hiểu những dấu hiệu nhận biết bệnh rối loạn giấc ngủ, cũng như cách để khắc phục tình trạng này.

1. Những dấu hiệu nhận biết bệnh rối loạn giấc ngủ

Hiện nay, nhiều người thường thắc mắc về những dấu hiệu của rối loạn giấc ngủ. Dưới đây là một số triệu chứng và dấu hiệu nhận biết bệnh rối loạn giấc ngủ mà bạn có thể tham khảo để tự trả lời cho câu hỏi rằng liệu mình có đang gặp phải tình trạng này không?

1.1. Dấu hiệu mất ngủ

Tình trạng mất ngủ là một trong những dấu hiệu rối loạn giấc ngủ thường gặp, các triệu chứng bao gồm:

• Khó ngủ vào ban đêm
• Thức dậy thường xuyên vào ban đêm
• Thức dậy quá sớm vào buổi sáng
• Giấc ngủ không được sảng khoái
• Ban ngày mệt mỏi hoặc buồn ngủ
• Khó chịu, trầm cảm hoặc lo lắng
• Khó tập trung hoặc giảm sự chú ý

1.2. Chứng ngưng thở lúc ngủ

Hiện tượng rối loạn giấc ngủ có thể được nhận biết từ chứng ngưng thở lúc ngủ, một số dấu hiệu bao gồm:

• Ngáy to, thường xuyên
• Âm thanh giống nghẹt thở hoặc thở hổn hển trong khi ngủ
• Buồn ngủ ban ngày quá mức hoặc mệt mỏi khi thực hiện các hoạt động vào ban ngày.
• Đau đầu vào buổi sáng
• Giấc ngủ không được bình yên
• Khó tập trung khi làm việc vào ban ngày
• Thường xuyên cảm thấy khó chịu hoặc thay đổi tâm trạng

1.3. Hội chứng chân không yên (RLS)

Hội chứng chân không yên (RLS) là một dấu hiệu rối loạn giấc ngủ thường gồm, bao gồm các triệu chứng sau:

• Cảm giác khó chịu, bồn chồn ở chân khi ngồi hoặc nằm
• Cần phải giảm đau tạm thời bằng cách di chuyển hoặc xoa bóp chân
• Các triệu chứng nặng hơn vào buổi tối hoặc ban đêm
• Khó ngủ hoặc khó đi vào giấc ngủ vì chân không yên

1.4. Chứng ngủ rũ

Chứng ngủ rũ cùng là một dấu hiệu của rối loạn giấc ngủ, chi tiết về những triệu chứng như:

• Ngủ ngày quá nhiều
• Đột nhiên buồn ngủ vào ban ngày (cơn buồn ngủ đột ngột)
• Chứng tê liệt khi ngủ (không thể cử động khi thức dậy hoặc chìm vào giấc ngủ)
• Ảo giác khi ngủ hoặc thức dậy
• Giấc ngủ đêm bị xáo trộn

1.5. Parasomnias (hành vi ngủ bất thường)

Những hành vi bất thường khi ngủ là một trong những dấu hiệu rối loạn giấc ngủ, chúng bao gồm:

• Mộng du
• Nói mớ
• Nỗi kinh hoàng về đêm (thức dậy đột ngột kèm theo la hét, bối rối hoặc sợ hãi)
• Bóng đè
• Rối loạn ăn uống liên quan đến giấc ngủ

1.6. Rối loạn nhịp sinh học khi ngủ

• Khó ngủ hoặc thức dậy vào thời điểm mong muốn
• Buồn ngủ hoặc tỉnh táo quá mức vào những thời điểm không thích hợp
• Thường gặp ở những người làm việc theo ca hoặc những người có lịch làm việc không thường xuyên

Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào thường xuyên, điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia về giấc ngủ để được đánh giá và điều trị thích hợp. Rối loạn giấc ngủ có thể ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động hàng ngày, sức khỏe và chất lượng cuộc sống nếu không được giải quyết.

2. Cách cải thiện hiện tượng rối loạn giấc ngủ

Chúng ta đã cùng tìm hiểu về dấu hiệu rối loạn giấc ngủ thường gặp hay hiện tượng rối loạn giấc ngủ biểu hiện qua những triệu chứng nào. Tiếp theo, hãy cùng đi tìm câu trả lời cho câu hỏi làm sao để cải thiện hay điều trị hiện tượng rối loạn giấc ngủ. 

Điều trị rối loạn giấc ngủ thường bao gồm sự kết hợp của thay đổi lối sống, liệu pháp hành vi và trong một số trường hợp là dùng thuốc. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến để cải thiện và điều trị các chứng rối loạn giấc ngủ khác nhau:

2.1. Mất ngủ

• Liệu pháp nhận thức hành vi cho chứng mất ngủ (CBT-I): Phương pháp này giúp thay đổi suy nghĩ và hành vi góp phần gây ra chứng mất ngủ.
• Vệ sinh giấc ngủ: Duy trì thói quen ngủ tốt như lịch trình ngủ phù hợp, tránh dùng caffeine/rượu trước khi đi ngủ, tạo môi trường thuận lợi cho giấc ngủ và hạn chế thời gian sử dụng thiết bị trước khi đi ngủ.
• Kỹ thuật thư giãn: Thư giãn cơ dần dần, tập thở sâu hoặc thiền.
• Sử dụng thuốc ngủ theo toa trong thời gian ngắn (nếu cần thiết và dưới sự giám sát y tế).

2.2. Chứng ngưng thở lúc ngủ

• Liệu pháp áp lực đường thở dương liên tục (CPAP): Một máy cung cấp áp suất không khí để giữ cho đường thở luôn mở trong khi ngủ.
• Dụng cụ bảo vệ miệng: Dụng cụ bảo vệ miệng hoặc thiết bị định vị lại hàm để cải thiện luồng khí là cách kiểm soát chứng ngưng thở khi ngủ.
• Giảm cân: Giảm trọng lượng dư thừa của cơ thể có thể giúp giảm bớt các triệu chứng ngưng thở khi ngủ.
• Liệu pháp tư thế: Các thiết bị hoặc kỹ thuật giúp ngăn ngừa tư thế ngủ nằm ngửa.
• Phẫu thuật: Trong trường hợp nghiêm trọng, các thủ tục phẫu thuật có thể được đề nghị để loại bỏ mô thừa hoặc định vị lại hàm.

2.3. Hội chứng chân không yên (RLS)

• Thuốc tác động lên dopamine: Thuốc làm tăng nồng độ dopamine trong não, chẳng hạn như pramipexole hoặc ropinirole.
• Bổ sung sắt: Nếu RLS là do thiếu sắt.
• Thay đổi lối sống: Tập thể dục thường xuyên, tránh dùng caffeine và áp dụng thói quen ngủ tốt.
• Xoa bóp hoặc chườm nóng/lạnh lên chân để giảm đau tạm thời.

2.4. Chứng ngủ rũ

• Thuốc: Các chất kích thích như modafinil hoặc armodafinil để thúc đẩy sự tỉnh táo vào ban ngày và natri oxybate để củng cố giấc ngủ vào ban đêm.
• Những giấc ngủ ngắn theo lịch trình: Những giấc ngủ ngắn được lên kế hoạch trong ngày có thể giúp kiểm soát tình trạng buồn ngủ quá mức.
• Điều chỉnh lối sống: Duy trì lịch trình ngủ đều đặn, tránh làm việc theo ca và thực hành vệ sinh giấc ngủ tốt.

2.5. Chứng mất ngủ

• Thuốc: Một số loại thuốc có thể được kê toa cho các tình trạng như mộng du hoặc sợ hãi ban đêm.
• Quản lý căng thẳng: Giảm căng thẳng và lo lắng có thể giúp ngăn ngừa hoặc giảm chứng mất ngủ.
• Các biện pháp phòng ngừa an toàn: Đảm bảo môi trường ngủ và sử dụng các thiết bị bảo vệ để ngăn ngừa thương tích khi gián đoạn giấc ngủ.

2.6. Rối loạn nhịp sinh học khi ngủ

• Liệu pháp ánh sáng: Tiếp xúc với ánh sáng mạnh vào những thời điểm cụ thể có thể giúp thiết lập lại đồng hồ bên trong cơ thể.
• Bổ sung melatonin: Melatonin có thể giúp thay đổi chu kỳ ngủ-thức.
• Trị liệu theo thời gian: Dần dần điều chỉnh lịch trình giấc ngủ để phù hợp với thời gian đánh thức giấc ngủ mong muốn.
• Tránh tiếp xúc với ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử trước khi đi ngủ.

2.7. Một số liệu pháp chung

Chế độ ăn uống hợp lý

• Tăng lượng thực phẩm giàu tryptophan (gà tây, các loại hạt, hạt, sữa) và melatonin (nước ép anh đào chua, quả goji, cà chua), có thể thúc đẩy cơn buồn ngủ. 
• Tránh những bữa ăn thịnh soạn gần giờ đi ngủ vì chúng có thể gây khó chịu và khiến bạn khó ngủ hơn. 
• Hạn chế caffeine, đặc biệt là vào buổi chiều muộn và buổi tối vì đây là chất kích thích có thể làm gián đoạn giấc ngủ. 
• Giữ nước và hạn chế uống rượu, vì mất nước và rượu có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.

Tập thể dục

• Hoạt động thể chất thường xuyên vào ban ngày có thể thúc đẩy giấc ngủ ngon hơn vào ban đêm bằng cách giảm mức độ căng thẳng và lo lắng. 
• Các bài tập thể dục như đi bộ, chạy hoặc đạp xe có thể giúp cải thiện chất lượng và thời lượng giấc ngủ. 
• Các bài tập chánh niệm như yoga hoặc thái cực quyền có thể làm giảm căng thẳng và thúc đẩy thư giãn, hỗ trợ giấc ngủ. 
• Tránh tập luyện cường độ cao gần giờ đi ngủ vì chúng có thể kích thích và khiến bạn khó ngủ hơn.

Giảm căng thẳng

• Thực hành các kỹ thuật thư giãn như bài tập thở sâu, thư giãn cơ dần dần hoặc thiền để làm dịu tâm trí và cơ thể trước khi đi ngủ. 
• Tham gia vào các hoạt động giúp thư giãn, chẳng hạn như tắm nước ấm, đọc sách hoặc nghe nhạc êm dịu.

Bổ sung các dược chất cải thiện giấc ngủ

• Bổ sung melatonin có thể giúp điều chỉnh chu kỳ ngủ-thức của cơ thể và thúc đẩy cơn buồn ngủ, đặc biệt đối với những người bị rối loạn nhịp sinh học hoặc bị lệch múi giờ.
• Rễ cây nữ lang, hoa cúc và các chất bổ sung thảo dược khác có thể có tác dụng an thần nhẹ và có thể được sử dụng để thúc đẩy thư giãn và cải thiện chất lượng giấc ngủ.
• Thuốc ngủ theo toa như zolpidem, eszopiclone hoặc ramelteon có thể được khuyến nghị sử dụng ngắn hạn dưới sự giám sát y tế đối với chứng mất ngủ trầm trọng.

Điều quan trọng cần lưu ý là phương pháp điều trị phải được điều chỉnh phù hợp với chứng rối loạn giấc ngủ cụ thể và nhu cầu của từng cá nhân. Trong nhiều trường hợp, có thể khuyến nghị kết hợp các liệu pháp để có kết quả tối ưu. Hợp tác chặt chẽ với chuyên gia về giấc ngủ hoặc các bác sĩ có kinh nghiệm là rất quan trọng để chẩn đoán chính xác và xây dựng kế hoạch điều trị hiệu quả.

Nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh rối loạn giấc ngủ không chỉ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn góp phần phòng ngừa những biến chứng nghiêm trọng về sức khỏe. Việc hiểu rõ các triệu chứng và tìm kiếm sự hỗ trợ y tế kịp thời là bước quan trọng trong hành trình bảo vệ sức khỏe giấc ngủ của bạn. Hy vọng rằng thông qua bài viết này, bạn đã có thêm kiến thức cần thiết để chăm sóc giấc ngủ của mình và người thân một cách tốt nhất.

Nguồn tham khảo: webmd.com, helpguide.org, mayoclinic.org, my.clevelandclinic.orgdấu hiệu nhận biết bệnh rối loạn giấc ngủ