Căng thẳng quá độ có liên quan đến vitamin C không?

Khoa học hiện đại ngày càng khám phá rõ hơn mối liên kết chặt chẽ giữa căng thẳng và dinh dưỡng, trong đó vitamin C đóng vai trò nổi bật. Vậy liệu thiếu vitamin C có gây căng thẳng quá độ? 

Căng thẳng quá độ là gì?

Căng thẳng quá độ (chronic stress) là tình trạng hệ thần kinh và nội tiết của cơ thể bị kích hoạt liên tục bởi các yếu tố tâm lý, xã hội hoặc sinh lý trong thời gian dài. Không giống như phản ứng căng thẳng ngắn hạn giúp cơ thể thích nghi và sinh tồn, căng thẳng quá độ gây rối loạn các chức năng quan trọng, từ điều hòa hormone đến miễn dịch, tiêu hóa và cả sức khỏe tâm thần.

Theo Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ (APA), các biểu hiện phổ biến của căng thẳng quá độ gồm: lo âu kéo dài, mất ngủ, khó tập trung, trầm cảm, rối loạn tiêu hóa và suy giảm miễn dịch. Nếu không được kiểm soát, trạng thái này dễ dẫn đến các bệnh lý mạn tính như tim mạch, tiểu đường type 2, rối loạn lo âu và trầm cảm nặng.

Vai trò của vitamin C trong cơ thể và với hệ thần kinh

Vitamin C (ascorbic acid) là một vi chất dinh dưỡng thiết yếu, nổi tiếng với vai trò tăng cường miễn dịch và chống oxy hóa. Tuy nhiên, ít ai biết rằng vitamin C còn đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của trục thần kinh – nội tiết – miễn dịch, đặc biệt trong bối cảnh stress.

Theo nghiên cứu từ Psychopharmacology Journal (Kennedy et al., 2020), vitamin C tham gia vào quá trình tổng hợp dopamine, norepinephrine và serotonin – các chất dẫn truyền thần kinh then chốt trong kiểm soát tâm trạng và đáp ứng stress. Ngoài ra, vitamin C còn giúp điều hòa nồng độ cortisol – hormone chính liên quan đến căng thẳng.

Cơ chế liên hệ giữa căng thẳng quá độ và thiếu vitamin C

1. Căng thẳng làm cạn kiệt vitamin C

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng căng thẳng kéo dài sẽ làm giảm nhanh chóng lượng vitamin C trong máu. Cơ thể sử dụng vitamin C để trung hòa gốc tự do phát sinh từ phản ứng stress và để duy trì chức năng tuyến thượng thận – nơi sản sinh cortisol.

Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), tuyến thượng thận chứa nồng độ vitamin C cao hơn bất kỳ cơ quan nào khác trong cơ thể (NIH, 2021). Khi bạn căng thẳng, tuyến này hoạt động quá mức và tiêu thụ nhiều vitamin C hơn bình thường, dẫn đến thiếu hụt nếu không được bổ sung kịp thời.

2. Thiếu vitamin C gây căng thẳng

Ngược lại, thiếu vitamin C gây căng thẳng theo cách rất rõ ràng. Khi lượng vitamin C trong cơ thể không đủ:

• Việc sản xuất dopamine và serotonin bị gián đoạn, dễ gây ra lo âu, trầm cảm và giảm khả năng kiểm soát cảm xúc.
• Mức độ cortisol trở nên khó kiểm soát, gây ra phản ứng viêm toàn thân.
• Khả năng phục hồi sau stress bị suy yếu, dẫn đến cảm giác kiệt quệ, mệt mỏi kéo dài.
  

Một nghiên cứu đăng trên Journal of Nutritional Biochemistry (Brody, 2020) cho thấy rằng việc bổ sung 500–1000mg vitamin C mỗi ngày giúp giảm nồng độ cortisol và cải thiện khả năng thích nghi với stress ở người lớn bị căng thẳng mãn tính.

Những đối tượng dễ thiếu vitamin C và bị căng thẳng quá độ

• Người làm việc trí óc cường độ cao
• Phụ nữ tiền mãn kinh, hậu sản
• Người hút thuốc, uống rượu, dùng thuốc chống trầm cảm
• Người ăn uống không cân đối (thiếu rau quả tươi)
• Người bị bệnh lý mạn tính như viêm khớp, cao huyết áp, rối loạn tiêu hóa

Bao nhiêu vitamin C là đủ để phòng ngừa căng thẳng quá độ?

Theo NIH (2021), mức khuyến nghị vitamin C hàng ngày là:

• Nam trưởng thành: 90 mg/ngày
• Nữ trưởng thành: 75 mg/ngày
• Phụ nữ có thai hoặc cho con bú: 85–120 mg/ngày
• Người hút thuốc hoặc sống trong môi trường stress cao: cần thêm ít nhất 35 mg/ngày

Tuy nhiên, để hỗ trợ tinh thần và chống lại căng thẳng quá độ, nhiều chuyên gia khuyến nghị liều cao hơn – khoảng 250–1000 mg/ngày, tuỳ theo mức độ stress và tình trạng sức khỏe. Các dạng bổ sung thường bao gồm viên nén, bột hòa tan, hoặc đường truyền tĩnh mạch đối với trường hợp cần phục hồi nhanh.

Để được hướng dẫn bổ sung vitamin C (và các vitamin cần thiết khác qua đường tĩnh mạch) nhằm cải thiện hiệu quả tình trạng căng thẳng, hãy đặt hẹn với chuyên gia của Drip Hydration qua hotline 0901885088 hoặc đăng ký tư vấn miễn phí tại đây:

Ngoài ra, Drip Hydration Việt Nam thiết kế sản phẩm thẻ truyền Vitamin Drip Membership giúp khách hàng thuận lợi và tối ưu khi sử dụng dịch vụ. Tham khảo thông tin về thẻ truyền Vitamin Drip Membership TẠI ĐÂY.

Tài liệu tham khảo:

• Kennedy, D. O., & Haskell, C. F. (2020). “Nutritional effects on stress and mood: current insights.” Psychopharmacology, 237(6), 1691–1703.
  https://doi.org/10.1007/s00213-020-05482-1

• National Institutes of Health (NIH). Vitamin C Fact Sheet for Health Professionals. Updated 2021.
  https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminC-HealthProfessional/

• Brody, T. (2020). Nutritional Biochemistry. 3rd ed. Academic Press.

Đọc thêm:

• Truyền vitamin C giúp ngủ ngon như thế nào?