Tiêu chảy ăn trứng được không? Chuyên gia dinh dưỡng giải đáp chi tiết

Trứng là thực phẩm giàu protein và dễ chế biến, nhưng việc sử dụng trong giai đoạn tiêu chảy cần được cân nhắc kỹ. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ khi bị tiêu chảy ăn trứng được không, cách chế biến phù hợp và những lưu ý để nhanh phục hồi sức khỏe.

Tiêu chảy là gì và nguyên nhân thường gặp?

Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng hoặc nước, xảy ra từ ba lần trở lên trong 24 giờ, đi kèm với cảm giác khẩn trương và đôi khi đau bụng. Tình trạng này xuất hiện khi ruột non và ruột già không hấp thu đủ nước và chất điện giải, hoặc nhu động ruột tăng mạnh làm phân di chuyển quá nhanh, không kịp hấp thu nước.

Nguyên nhân thường gặp do:

• Nhiễm trùng đường tiêu hóa: Vi khuẩn (Escherichia coli, Salmonella, Shigella), virus (Rotavirus, Norovirus) hoặc ký sinh trùng (Giardia lamblia) là nguyên nhân phổ biến nhất, đặc biệt ở trẻ em và người lớn tại các vùng có điều kiện vệ sinh kém. 
• Ngộ độc thực phẩm: Thực phẩm nhiễm vi sinh hoặc hóa chất độc hại có thể gây tiêu chảy cấp tính, thường kèm nôn mửa và đau bụng.

• Rối loạn chức năng đường ruột: Các bệnh như hội chứng ruột kích thích (IBS), viêm ruột (IBD: Crohn, viêm loét đại tràng) gây tiêu chảy mạn tính, thường kèm đau quặn bụng, đầy hơi và thay đổi thói quen đi tiêu. Causes)
• Thuốc và chế độ ăn uống: Sử dụng kháng sinh, thuốc nhuận tràng hoặc thực phẩm nhiều đường, cafein, rượu có thể làm rối loạn cân bằng vi sinh đường ruột và gây tiêu chảy.
• Thiếu enzyme tiêu hóa hoặc dị ứng thực phẩm: Người không dung nạp lactose hoặc dị ứng gluten có thể xuất hiện tiêu chảy sau khi ăn các loại thực phẩm chứa đường sữa hoặc lúa mì.

Tiêu chảy kéo dài dẫn đến mất nước, mất muối điện giải, mệt mỏi và giảm khả năng hấp thu dưỡng chất. Vì vậy, việc nhận biết nguyên nhân và lựa chọn thực phẩm phù hợp là cực kỳ quan trọng để hồi phục nhanh, hạn chế biến chứng.

Thành phần dinh dưỡng của trứng và ảnh hưởng đến người bị tiêu chảy

Trứng là một trong những thực phẩm có giá trị sinh học cao nhất trong nhóm giàu protein, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) sử dụng làm chuẩn so sánh chất lượng protein của các thực phẩm khác nhờ chứa đủ 9 axit amin thiết yếu mà cơ thể không tự tổng hợp được. Trung bình một quả trứng gà (khoảng 50g) cung cấp 6–7 g protein, 5 g chất béo lành mạnh và nhiều vi chất như vitamin A, D, B12, selen, kẽm – những chất đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi niêm mạc ruột và duy trì hệ miễn dịch.

Tiêu chảy ăn trứng được không?

Về cơ bản, trứng là thực phẩm an toàn và bổ dưỡng cho người bị tiêu chảy nếu được chế biến hợp lý. Protein và vi chất trong trứng giúp duy trì năng lượng, bù đắp chất điện giải mất đi và hỗ trợ phục hồi niêm mạc ruột. 

Luộc hoặc hấp trứng sẽ giúp protein hấp thu tốt và giảm nguy cơ nhiễm vi khuẩn như Salmonella, đồng thời không làm kích thích đường ruột. Nghiên cứu trên Nutrients (MDPI, 2020) chỉ ra rằng trứng chín có độ hấp thu protein lên đến 94%, cao hơn nhiều so với trứng sống (~65%).

Điều này đặc biệt quan trọng với người bị tiêu chảy, vì trong giai đoạn này, niêm mạc ruột non bị tổn thương, giảm khả năng hấp thu dưỡng chất và mất cân bằng điện giải. Việc sử dụng thực phẩm có protein dễ tiêu hóa như trứng chín giúp cơ thể phục hồi nhanh, giảm mệt mỏi và hỗ trợ tái tạo tế bào ruột.

Thực phẩm nên và không nên ăn khi bị tiêu chảy

Khi bị tiêu chảy, việc điều chỉnh chế độ ăn có thể giúp rút ngắn thời gian hồi phục và tránh tái diễn. Dưới đây là danh sách tóm lược:

Thực phẩm nên ăn bao gồm:

• Ngũ cốc tinh chế và cơm trắng: Các loại thực phẩm giàu tinh bột dễ tiêu, như gạo trắng, bánh mì nướng, giúp cung cấp năng lượng mà không làm kích thích nhu động ruột.
• Trứng chín, thịt nạc và cá hấp/luộc: Protein dễ tiêu hóa hỗ trợ tái tạo niêm mạc ruột và duy trì cơ bắp.
• Rau củ luộc, khoai tây, cà rốt: Cung cấp chất xơ hòa tan, vitamin và khoáng, giúp cải thiện chức năng tiêu hóa mà không làm tăng đầy hơi hay kích thích đường ruột.
• Chuối, táo nghiền và các loại trái cây mềm: Chứa kali, pectin và chất điện giải, giúp bù nước và cân bằng điện giải, đồng thời giảm nguy cơ mất nước. 
• Nước lọc, nước điện giải, súp nhạt: Giúp bù nước và khoáng chất quan trọng, đặc biệt khi tiêu chảy kéo dài.

Thực phẩm không nên ăn gồm:

• Đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ: Làm chậm tiêu hóa, kích thích nhu động ruột, khiến tiêu chảy trầm trọng hơn.
• Sữa và các sản phẩm từ sữa nếu không dung nạp lactose: Có thể gây đầy hơi, co thắt và đi ngoài nhiều hơn.
• Đồ cay, nhiều gia vị, caffeine, đồ uống có ga: Kích thích đường ruột, làm tăng nguy cơ mất nước và điện giải.
• Thực phẩm chứa chất xơ không hòa tan cao như bắp cải sống, rau sống cứng: Gây đầy bụng và khó tiêu trong giai đoạn tiêu chảy cấp.

Khi nào triệu chứng tiêu chảy cần đi khám bác sĩ?

Nếu bị tiêu chảy hơn 3 ngày, có máu trong phân, sốt trên 38°C hoặc xuất hiện dấu hiệu mất nước như khát nhiều, tiểu ít, da khô… bạn nên đi khám ngay. Với trẻ nhỏ, người già và phụ nữ mang thai – nhóm có sức đề kháng yếu, tình trạng mất nước có thể xảy ra nhanh hơn nên không nên tự chữa tại nhà quá 2 ngày. 

Khi thăm khám, bác sĩ có thể yêu cầu làm xét nghiệm phân, kiểm tra điện giải hoặc kê thuốc kháng sinh nếu nguyên nhân là do nhiễm khuẩn.

Truyền Buffet Vitamins bổ sung dinh dưỡng và khoáng chất khi bị tiêu chảy

 Khi bị tiêu chảy, cơ thể không chỉ mất nước mà còn mất đi nhiều điện giải và vi chất cần thiết. Do đó, trong những trường hợp tiêu chảy nặng hoặc kéo dài, việc bổ sung vitamin và khoáng chất qua đường truyền – hay còn gọi là truyền “Buffet Vitamins” – có thể được xem xét.

Theo khuyến nghị của Hiệp hội Dinh dưỡng lâm sàng châu Âu, liệu pháp bổ sung vi chất qua đường tĩnh mạch giúp phục hồi nhanh hơn so với việc chỉ bổ sung bằng đường uống.

Tuy nhiên, phương pháp này cần được thực hiện tại cơ sở y tế có bác sĩ theo dõi, vì vẫn có nguy cơ quá tải dịch hoặc phản ứng phụ. Nếu được áp dụng đúng cách, truyền vi chất sẽ giúp cơ thể nhanh lấy lại cân bằng, tăng sức đề kháng và hỗ trợ phục hồi niêm mạc ruột hiệu quả hơn.

Tóm lại, thắc mắc tiêu chảy ăn trứng được không còn tùy vào mức độ bệnh và khả năng hấp thu của từng người. Nếu triệu chứng nhẹ, bạn có thể ăn trứng luộc chín kỹ để bổ sung đạm dễ tiêu. Ngược lại, khi tiêu chảy nặng hoặc kéo dài, tốt nhất nên tạm kiêng trứng và ưu tiên các món mềm, dễ hấp thu cùng việc bù nước và điện giải đầy đủ để giúp hệ tiêu hóa nhanh phục hồi.

Nguồn tham khảo:

• https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/diarrhoeal-disease
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9772141/
• https://www.mdpi.com/2072-6643/17/13/2059