Hướng dẫn ăn uống cho người bị trào ngược dạ dày

Ăn các bữa ăn nhỏ hơn và thường xuyên hơn cũng như tránh các thực phẩm kích thích, có thể giúp bạn kiểm soát các triệu chứng trào ngược axit. Tuân thủ đúng chế độ ăn uống cho người bị trào ngược dạ dày và thực đơn phù hợp với các loại thực phẩm có tác dụng làm dịu axit sẽ giúp tình trạng bệnh được cải thiện.

1. Chế độ ăn ảnh hưởng đến tình trạng trào ngược như thế nào ?

Những gì bạn ăn và cách bạn ăn có thể ảnh hưởng trực tiếp đến các triệu chứng trào ngược axit và bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Mặc dù các phương pháp điều trị y tế hiện có đáp ứng hiệu quả đối với GERD nhưng thay đổi chế độ ăn uống là một trong những cách dễ dàng và hợp lý nhất để kiểm soát các triệu chứng.

Một số loại thực phẩm khó tiêu hóa hơn và có thể làm tăng lượng axit trong dạ dày, gây ra chứng trào ngược axit và các triệu chứng trào ngược khác. Các yếu tố kích hoạt có thể khác nhau tùy theo từng người và bạn có thể cần ghi nhật ký thực phẩm để xác định những yếu tố ảnh hưởng đến mình. Dưới đây là một số yếu tố chế độ ăn có thể góp phần vào tình trạng trào ngược:

• Thức ăn có độ axit cao: Thực phẩm có độ axit cao như các loại trái cây chua (cam, chanh, nho), cà phê, nước cà phê, các loại đồ uống có gas, thực phẩm chứa cồn và đồ ngọt không phải là chế độ ăn uống cho người bị trào ngược dạ dày vì có thể kích thích dạ dày và tăng sản xuất axit.
• Thực phẩm cay: Chế độ ăn của người trào ngược dạ dày thường không bao gồm thực phẩm cay như ớt, tỏi, hành và gia vị mạnh có thể kích thích dạ dày và thực quản và là nguyên nhân khiến bạn bị trào ngược.
• Thực phẩm chứa chất béo: Thực phẩm có nhiều chất béo, đặc biệt là chất béo bão hòa, có thể làm chậm quá trình tiêu hóa và dẫn đến trào ngược axit.
• Thực phẩm có chất kích thích: Các thức uống có caffeine như cà phê, trà và nước ngọt cũng sẽ không nằm trong chế độ ăn cho người trào ngược dạ dày vì có thể kích thích dạ dày, gây ra tăng sản xuất axit và triệu chứng trào ngược.
• Thực phẩm có chất xơ ít: Chế độ ăn thiếu chất xơ có thể gây táo bón và tăng áp lực trong dạ dày, góp phần vào việc trào ngược axit.
• Thói quen ăn quá nhanh và ăn quá no: Ăn quá nhanh hoặc ăn quá no có thể tạo áp lực lên dạ dày và gây ra trào ngược axit.

2. Hướng dẫn ăn uống cho người bị trào ngược dạ dày

2.1. Những thực phẩm gây trào ngược axit phổ biến cần tránh

Một trong những cách dễ nhất để giảm nguy cơ bị trào ngược axit là tránh ăn nhiều phần trong một lần. Thay vì hai hoặc ba bữa ăn lớn mỗi ngày, hãy cân nhắc năm đến sáu bữa ăn nhỏ hơn. Bạn cũng nên tránh ăn ít nhất 3 giờ trước khi đi ngủ.

Bạn có thể thấy rằng ăn một số loại thực phẩm khi ăn ở mức độ vừa phải không gây ra các triệu chứng trào ngược axit. Tuy nhiên, một số thực phẩm và đồ uống có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng trào ngược axit:

Đồ uống: 

• Trà bạc hà
• Nước ép trái cây họ cam quýt
• Đồ uống làm từ cà chua
• Cà phê 
• Rượu bia
• Trà có chứa caffein

Thức ăn: 

• Bánh rán
• Bánh sừng bò
• Khoai tây chiên và các món ăn kèm chiên khác (như hành tây chiên)
• Khoai tây chiên đóng gói
• Nước sốt kem
• Rau muối
• Nước sốt cà chua
• Trái cây họ cam quýt
• Thịt mỡ
• Gà rán
• Cá chiên
• Lạp xưởng
• Xúc xích hun khói
• Thịt xông khói
• Mỡ lợn
• Bơ thực vật
• Kem sữa
• Pho mát
• Bơ đậu phộng và hạnh nhân
• Sô cô la
• Kem sữa
• Bánh ngọt, bánh nướng và bánh quy
• Bánh chanh hoặc chanh

2.2. Thực phẩm giúp ngăn ngừa trào ngược axit

Bên cạnh các thực phẩm gây tăng nguy cơ trào ngược axit, trong chế độ ăn uống cho người bị trào ngược dạ dày cũng có rất nhiều thứ bạn có thể ăn để giúp ngăn ngừa tình trạng này. Dự trữ nhà bếp của bạn với các loại thực phẩm từ ba loại sau:

Thực phẩm giàu chất xơ

Thực phẩm giàu chất xơ khiến bạn cảm thấy no nên ít có khả năng ăn quá nhiều, điều này có thể góp phần gây ra chứng ợ nóng. Vì vậy, hãy bổ sung chất xơ lành mạnh từ những thực phẩm này:

• Các loại ngũ cốc nguyên hạt như bột yến mạch, couscous và gạo lứt.
• Các loại củ như khoai lang,củ cải đường hoặc cà rốt
• Các loại rau xanh như măng tây, bông cải xanh và đậu xanh.

Thực phẩm có tính kiềm

Thực phẩm có độ pH thấp có tính axit và dễ gây trào ngược hơn. Những chất có độ pH cao hơn có tính kiềm và có thể giúp bù đắp lượng axit mạnh trong dạ dày. Những thực phẩm tính kiềm giúp trung hòa axit dạ dày bao gồm:

• Chuối
• Dưa
• Súp lơ
• Thì là
• Quả hạch

Thực phẩm nhiều nước

Ăn thực phẩm chứa nhiều nước có thể làm loãng và làm suy yếu axit dạ dày. Chọn những thực phẩm như:

• Rau cần tây
• Quả dưa chuột
• Rau xà lách
• Dưa hấu
• Súp làm từ nước dùng
• Trà thảo dược

2.3. Chế độ ăn của người trào ngược dạ dày 

Các chuyên gia khuyên bạn nên tuân theo chế độ ăn Địa Trung Hải hoặc chế độ ăn kiêng tương tự nhiều trái cây, rau và ngũ cốc để giảm các triệu chứng trào ngược dạ dày. Một số ý tưởng bữa ăn mẫu bao gồm:

• Bột yến mạch với quả mọng
• Trứng luộc trên bánh mì nướng ngũ cốc nguyên hạt
• Bơ trên bánh mì nướng ngũ cốc nguyên hạt
• Salad trộn với bánh mì pita nguyên hạt và hummus
• Gạo lứt với rau hấp và cá hồi
• Bánh mì sandwich nguyên hạt với cá ngừ và rau củ nướng
• Gà nướng không da với rau củ nướng và khoai tây non
• Xiên rau củ nướng sốt hummus và salad

Để giảm triệu chứng trào ngược dạ dày, bạn cũng nên áp dụng những lời khuyên sau đây trong chế độ ăn:

• Ăn nhỏ, thường xuyên và chậm rãi.
• Tránh thực phẩm có độ axit cao, thức ăn cay, chất béo và chất kích thích.
• Tăng cường tiêu thụ thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, hoa quả và ngũ cốc nguyên hạt.
• Hạn chế uống nước có gas và cồn.
• Tránh ăn quá no trước khi đi ngủ.
• Giữ trọng lượng cơ thể ở mức lý tưởng và duy trì lối sống lành mạnh.

3. Các điểm cần lưu ý để cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày

Các phương pháp điều trị tự nhiên được cho là làm giảm các triệu chứng trào ngược dạ dày bao gồm cam thảo, gừng và vỏ cây du trơn. Một số người tin rằng những biện pháp này có thể làm giảm triệu chứng, giảm buồn nôn và cải thiện việc làm rỗng dạ dày. Tuy nhiên, hiện tại có rất ít bằng chứng nghiên cứu hỗ trợ việc sử dụng chúng.

Cây du trơn chứa hàm lượng chất nhầy cao, được cho là có tác dụng bao phủ và làm dịu cổ họng và dạ dày. Nó cũng có thể khiến dạ dày tiết ra chất nhầy, giúp bảo vệ nó khỏi tác hại của axit.

Nghiên cứu từ năm 2018 cho thấy bổ sung melatonin bằng đường uống cũng có thể giúp điều trị các triệu chứng trào ngược. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu chỉ khuyến nghị đây là một khía cạnh của điều trị và cần có những nghiên cứu sâu hơn để xác nhận những kết quả này.

Ngoài ra, duy trì cân nặng vừa phải và nằm cao đầu khi ngủ có thể giảm thiểu các triệu chứng của trào ngược dạ dày. Những thay đổi lối sống khác có thể làm giảm các triệu chứng bao gồm:

• Bỏ hút thuốc
• Ăn những bữa ăn nhỏ hơn
• Không nằm ít nhất 2-3 giờ sau bữa ăn

Tuy nhiên, mỗi người có thể phản ứng khác nhau với các loại thực phẩm. Điều quan trọng là lắng nghe cơ thể của bạn và tìm hiểu những thực phẩm gây ra triệu chứng trào ngược dạ dày trong trường hợp cụ thể của bạn. Nếu triệu chứng vẫn kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và điều trị thích hợp.

Trên đây là một số hướng dẫn ăn uống cho người bị trào ngược dạ dày, nhằm giảm triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Bằng cách thay đổi chế độ ăn và áp dụng những thực phẩm và thói quen ăn uống phù hợp, bạn có thể kiểm soát tình trạng trào ngược axit và tận hưởng cuộc sống một cách thoải mái hơn. 

Nguồn tham khảo: medicalnewstoday.com, healthline.com, hopkinsmedicine.org,