Hậu quả đáng sợ của mất ngủ ở tuổi trung niên

Ở tuổi trung niên (40-65 tuổi) nhiều người bắt đầu nhận thấy giấc ngủ không còn dễ dàng như thời trẻ. Việc trằn trọc thâu đêm, tỉnh giấc giữa đêm hoặc ngủ không sâu không chỉ khiến bạn mệt mỏi vào sáng hôm sau, mà còn kéo theo những hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần, cả trong ngắn hạn lẫn lâu dài. 

Trong bài viết này, Thạc sĩ, Bác sĩ Đào Thị Mỹ Vân – Giám đốc chuyên môn Phòng khám Drip Hydration Việt Nam sẽ giúp bạn hiểu rõ vì sao mất ngủ ở tuổi trung niên là mối nguy cần được nhận diện sớm và điều trị nghiêm túc.

Mất ngủ ở tuổi trung niên nếu kéo dài gây tác động không tốt cho sức khỏe (Ảnh minh họa: Internet)

Theo Bác sĩ Đào Thị Mỹ Vân: khi bạn già đi, cấu trúc giấc ngủ thay đổi theo hướng tiêu cực: bạn dành ít thời gian hơn trong giai đoạn ngủ sâu và nhiều thời gian hơn trong giấc ngủ nông – giai đoạn dễ bị đánh thức bởi tiếng động, ánh sáng hay chuyển động của người bên cạnh. Đồng thời, những thay đổi nội tiết (đặc biệt ở phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh), đau nhức cơ xương, tăng cân, căng thẳng tài chính, trách nhiệm gia đình… đều góp phần khiến giấc ngủ bị xáo trộn nghiêm trọng​.

Chỉ một đêm mất ngủ có thể gây ra các tác động như suy giảm sự tỉnh táo và trí nhớ ngắn hạn; Khó kiểm soát cảm xúc​; Suy giảm khả năng phối hợp vận động và thăng bằng… Ngay cả khi chỉ thiếu ngủ 1.5 giờ so với mức khuyến nghị (7–9 giờ/đêm), cơ thể bạn cũng đã phải đối mặt với tình trạng “suy nhược tạm thời” ở cả não và các cơ quan​.

Mất ngủ mạn tính gây mối nguy lâu dài cho toàn bộ cơ thể

Bác sĩ Đào Thị Mỹ Vân đặc biệt lưu ý nếu bị mất ngủ kéo dài nhiều tuần hoặc tháng có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng như:

Các vấn đề về trí nhớ

Trong khi ngủ, não bộ hình thành các kết nối giúp ghi nhớ và lưu giữ thông tin. Thiếu ngủ cản trở khả năng hình thành kết nối thần kinh, làm giảm trí nhớ dài hạn, khả năng học hỏi, và xử lý thông tin. Về lâu dài, nó còn có thể làm tăng nguy cơ mắc Alzheimer’s do não không có đủ thời gian để loại bỏ các độc tố tích tụ​.

Khó tập trung suy nghĩ, dễ gặp tai nạn

Thiếu ngủ ảnh hưởng đến sự sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề và đưa ra quyết định. Buồn ngủ trong ngày có thể làm tăng nguy cơ tai nạn xe và các tai nạn khác.

Mất cân bằng nội tiết – rối loạn chuyển hóa, gây béo phì, tiểu đường

Thiếu ngủ làm giảm leptin (hormone ức chế thèm ăn) và tăng ghrelin (hormone kích thích thèm ăn), dẫn đến cảm giác đói và ăn uống mất kiểm soát, từ đó dễ gây tăng cân, béo phì,… Thiếu ngủ ảnh hưởng đến khả năng điều tiết insulin – hormone làm giảm đường huyết. Người không ngủ đủ giấc có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 cao hơn.

Thay đổi tâm trạng, gia tăng nguy cơ trầm cảm và lo âu

Thiếu ngủ có thể khiến bạn dễ cáu gắt, dễ bị kích động về mặt cảm xúc và giảm khả năng chịu đựng căng thẳng. Mất ngủ không chỉ là hệ quả của rối loạn tâm lý mà còn là nguyên nhân gây ra chúng. Khoảng 80% người bị trầm cảm có triệu chứng mất ngủ. Ngủ kém làm tăng hoạt động của amygdala – vùng não xử lý cảm xúc tiêu cực – dẫn đến trầm cảm, lo âu và thậm chí là tư tưởng tự tử nếu không được điều trị kịp thời​

Suy giảm miễn dịch

Ngủ quá ít làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến bạn dễ bị nhiễm bệnh hơn.

Cao huyết áp và nguy cơ mắc bệnh tim mạch

Ngủ dưới năm đến sáu giờ mỗi đêm có thể làm tăng nguy cơ huyết áp cao. Thiếu ngủ mạn tính có thể dẫn đến các vấn đề về tim như nhịp tim bất thường và tăng mức hóa chất gây viêm – tất cả đều có thể gây hại cho tim mạch.

Giảm ham muốn tình dục

Những người không ngủ đủ thường có ham muốn tình dục thấp hơn. Ở nam giới, việc thiếu ngủ cũng làm giảm mức testosterone.

Làm gì khi bị mất ngủ ở tuổi trung niên?

Thực tế bác sĩ Vân đã khám và tư vấn cho rất nhiều người bệnh tuổi trung niên gặp tình trạng mất ngủ kéo dài gây kiệt quệ sức khỏe nhưng do không được đánh giá/ điều trị đúng và kịp thời khiến công việc và đời sống bị ảnh hưởng nặng nề.

Gần đây nhất là trường hợp một khách hàng nữ tuổi trung niên bị suy giảm cùng lúc nhiều tuyến hormone do suy tuyến thượng thận, gây tình trạng mất ngủ, mệt mỏi triền miên, rối loạn kinh nguyệt, hay bị viêm, sức khỏe rất yếu, không bế được con hay tập thể thao, đã điều trị nhiều nơi nhưng không đỡ. Bác sĩ Vân đã dành nhiều thời gian nói chuyện riêng với khách hàng để khai thác tiền sử sức khỏe,tìm căn nguyên gây bệnh, giải thích cơ chế của bệnh, cách điều trị, thuyết phục khách cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ ngay cả khi lịch trình bận rộn. 

Sau 3 tháng tuân thủ điều trị theo phác đồ, tình trạng bệnh nhân cải thiện rõ rệt: Ngủ ngon trở lại, thể lực tăng cường, có thể tập gym, leo cầu thang, tâm trạng ổn định, vui vẻ vì đã tìm được giải pháp triệt để cho vấn đề này.

Bác sĩ Đào Thị Mỹ Vân khám và tư vấn tận tình cho khách hàng tại Drip Hydration Việt Nam

Từ những trường hợp này, bác sĩ Vân khuyến cáo: Người bệnh tuổi trung niên không nên hoảng sợ khi bị mất ngủ. Điều cần làm là nên khám và điều trị ngay khi có triệu chứng ban ngày rõ rệt, như: kiệt sức, giảm tập trung, lo âu kéo dài, suy giảm hiệu suất công việc, hoặc trầm cảm. Ngoài ra, người bệnh cần tránh tự suy diễn và tra cứu quá mức về mất ngủ, vì điều đó có thể khiến bạn lo lắng hơn và gây hiệu ứng ngược. 

Bệnh nhân có thể được cân nhắc sử dụng thuốc/ biện pháp hỗ trợ/ liệu pháp hành vi nhận thức CBT-i – phương pháp không dùng thuốc hiệu quả cao để cải thiện giấc ngủ và giảm triệu chứng tâm lý​. Nếu mất ngủ do các nguyên nhân nội tiết, bác sĩ Vân khuyến cáo người bệnh cần thực hiện các đánh giá về nội tiết tố để có hướng điều trị phù hợp.

Tài liệu tham khảo:

1. Healthline – The Effects of Sleep Deprivation on Your Body
2. Cleveland Clinic – Here’s What Happens When You Don’t Get Enough Sleep
3. Medical News Today – Worrying About Insomnia May Do More Harm Than Poor Sleep
4. Sleep.com – How Your Sleep Changes When You’re Middle-Aged
5. The Conversation – How Dangerous is Insomnia?