Có nên truyền đạm năng lượng vào cơ thể?

Trong những năm gần đây, cụm từ “truyền đạm năng lượng” đang ngày càng được nhiều người quan tâm, đặc biệt trong chăm sóc sức khỏe hậu phẫu, điều trị suy kiệt hay hỗ trợ phục hồi cho người cao tuổi. Vậy đạm năng lượng truyền là gì? Có nên truyền đạm vào cơ thể không?

1. Đạm năng lượng là gì?

Đạm năng lượng (protein-energy) là thuật ngữ chỉ nguồn dinh dưỡng kết hợp giữa chất đạm (protein) và năng lượng (calo) cung cấp cho cơ thể thông qua đường ăn uống hoặc truyền tĩnh mạch. Trong y học lâm sàng, khái niệm “đạm năng lượng truyền” (protein-energy infusion) được sử dụng khi bác sĩ chỉ định truyền hỗn hợp dung dịch chứa axit amin, đường (glucose hoặc lipid), và chất điện giải vào cơ thể bệnh nhân qua đường tĩnh mạch.

2. Có nên truyền đạm năng lượng vào cơ thể?

Câu trả lời: Có, nhưng không phải trong mọi trường hợp.

Truyền đạm năng lượng vào cơ thể là phương pháp hỗ trợ dinh dưỡng đặc biệt dành cho những người không thể ăn uống qua đường tiêu hóa hoặc có nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt. Tuy nhiên, việc sử dụng cần phải được chỉ định và giám sát bởi bác sĩ chuyên khoa.

Các trường hợp nên truyền đạm năng lượng:

• Bệnh nhân sau phẫu thuật lớn hoặc chấn thương nặng, bỏng nặng
• Người suy kiệt cơ thể, sụt cân nhanh chóng do ung thư, HIV/AIDS, suy đa cơ quan
• Bệnh nhân không thể hấp thu dinh dưỡng qua đường tiêu hóa (ví dụ: viêm tụy cấp, tắc ruột)
• Bệnh nhân ICU cần nuôi dưỡng tĩnh mạch toàn phần (TPN – Total Parenteral Nutrition)
  

Theo ESPEN (European Society for Clinical Nutrition and Metabolism), truyền dinh dưỡng tĩnh mạch được chỉ định khi nguy cơ suy dinh dưỡng cao và không thể nuôi ăn qua đường ruột (ESPEN Guidelines on Parenteral Nutrition, Clinical Nutrition, 2009).

3. Cơ chế hoạt động của truyền đạm năng lượng

Truyền đạm năng lượng cung cấp các thành phần thiết yếu trực tiếp vào hệ tuần hoàn thông qua dịch truyền tĩnh mạch. Dung dịch này thường bao gồm:

• Axit amin: nguyên liệu chính để xây dựng và phục hồi tế bào
• Glucose hoặc lipid: cung cấp năng lượng
• Chất điện giải và vi chất dinh dưỡng: giúp cân bằng nội môi và tăng hiệu quả hấp thu
  

Khi được truyền vào cơ thể, các thành phần này sẽ:

• Hạn chế dị hóa protein cơ thể (chống mất cơ)
• Tái tạo mô, phục hồi sức mạnh cơ bắp
• Hỗ trợ miễn dịch và quá trình lành vết thương
• Cung cấp năng lượng duy trì hoạt động sống
  

Một nghiên cứu của Singer et al. (2020) được công bố trên Critical Care cho thấy: truyền đạm năng lượng đầy đủ trong 3-5 ngày đầu điều trị ICU giúp cải thiện kết quả điều trị và giảm tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân nặng. 

4. Lợi ích và nguy cơ khi truyền đạm năng lượng

Lợi ích

• Cải thiện thể trạng nhanh chóng ở người suy dinh dưỡng
• Phục hồi mô tổn thương nhanh hơn sau phẫu thuật, chấn thương
• Tăng khả năng đề kháng với nhiễm trùng
• Giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn ở bệnh nhân nặng nhờ kiểm soát năng lượng truyền vào
  

Nguy cơ nếu sử dụng không đúng cách

• Rối loạn điện giải, nhiễm trùng huyết, tổn thương gan nếu truyền kéo dài mà không theo dõi sát
• Quá tải dịch, đặc biệt ở người bệnh thận, tim
• Biến chứng tại chỗ truyền: viêm tĩnh mạch, áp xe
  

Tài liệu từ Mayo Clinic cũng cảnh báo rằng truyền dinh dưỡng không kiểm soát có thể dẫn đến rối loạn chuyển hóa, suy gan hoặc nhiễm trùng (Mayo Foundation for Medical Education and Research, 2023).

5. Truyền đạm vào cơ thể hay bổ sung qua đường ăn?

Truyền đạm năng lượng là giải pháp tạm thời, chuyên biệt, không thay thế hoàn toàn cho chế độ ăn. Với người không có bệnh lý hấp thu hoặc cản trở ăn uống, ăn qua đường miệng vẫn là lựa chọn cần lưu tâm vì:

• Có thêm enzym tiêu hóa tự nhiên
• Tác động tích cực đến hệ vi sinh đường ruột
• Ít nguy cơ rối loạn chuyển hóa
  

Các cách bổ sung đạm năng lượng an toàn qua đường ăn:

• Thực phẩm giàu protein: thịt, cá, trứng, sữa, đậu
• Bổ sung qua sản phẩm dinh dưỡng y học có chỉ định
• Bổ sung protein isolate hoặc whey protein cho người có nhu cầu tăng cơ, người già
  

Nghiên cứu từ Harvard T.H. Chan School of Public Health khuyến nghị người lớn nên tiêu thụ từ 0.8–1.2g protein/kg trọng lượng cơ thể mỗi ngày tùy mức độ hoạt động và tình trạng bệnh lý.

Có nên truyền đạm năng lượng vào cơ thể không? Câu trả lời là CÓ, nếu bạn thuộc nhóm đối tượng cần hỗ trợ dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch và được bác sĩ chỉ định.

Hiện phòng khám Drip Hydration cung cấp dịch vụ khám, xét nghiệm đánh giá tình trạng thiếu đạm và có các sản phẩm bổ sung vitamin dạng truyền (IV). Để được hướng dẫn khám và truyền đạm/ vitamin tăng cường sức khỏe, hãy đặt hẹn với chuyên gia của Drip Hydration qua hotline hoặc đăng ký tư vấn miễn phí tại đây: 

Tài liệu tham khảo:

• Singer P, et al. (2020). “ESPEN guideline on clinical nutrition in the intensive care unit”. Clinical Nutrition, 39(1), 1–42. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2019.11.025
• Mayo Clinic. Parenteral Nutrition – Risks and Recommendations.
• Harvard T.H. Chan School of Public Health. Protein: What should you eat? https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/what-should-you-eat/protein/
  Calder PC, et al. (2019). Protein and amino acids for the maintenance of health in the elderly. Clinical Nutrition, 38(1), 1-12.

Đọc thêm: Các sản phẩm truyền vitamin của Drip Hydration