Chỉ số FSH bình thường là bao nhiêu?

Xét nghiệm FSH là một trong những xét nghiệm nội tiết tố quan trọng nhất khi đánh giá khả năng sinh sản ở cả nam và nữ. Nếu bạn đang thắc mắc “chỉ số FSH bình thường là bao nhiêu?”, “chỉ số FSH cao hay thấp có nguy hiểm không?” hay “kết quả xét nghiệm nói gì về sức khỏe sinh sản?”, bài viết này sẽ giúp bạn hiểu toàn diện từ khái niệm, vai trò, cách đọc kết quả cho tới ý nghĩa lâm sàng của các mức độ FSH.

FSH là gì? Vai trò quan trọng trong hệ sinh sản

FSH (Follicle-Stimulating Hormone) hay còn gọi là hormone kích thích nang trứng, là một hormone sinh dục do tuyến yên tiết ra. FSH là một phần của trục nội tiết vùng dưới đồi – tuyến yên – tuyến sinh dục (HPG), hoạt động như một “người điều phối” cho quá trình sinh sản:

• Ở nữ giới, FSH kích thích sự phát triển của nang trứng trong buồng trứng và hỗ trợ sản xuất estrogen, từ đó điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và khả năng rụng trứng.
• Ở nam giới, FSH kích thích ống sinh tinh trong tinh hoàn, đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh tinh trùng.
  

Vì vậy, chỉ số FSH ở nữ giới thường được dùng để đánh giá dự trữ buồng trứng, còn chỉ số FSH ở nam giới lại là “chỉ dấu” giúp xác định chức năng sinh tinh. Bất kỳ sự thay đổi nào ở nồng độ FSH đều có thể phản ánh vấn đề trong hệ sinh sản hoặc hoạt động nội tiết tố.

Chỉ số FSH bình thường là bao nhiêu?

1. Chỉ số FSH bình thường ở nữ giới

Giá trị FSH ở nữ thay đổi theo từng giai đoạn của chu kỳ kinh nguyệt. Khi xét nghiệm, bác sĩ thường chỉ định lấy máu vào ngày thứ 2–5 của chu kỳ để đánh giá chính xác khả năng sinh sản.

Lưu ý: Sau mãn kinh, buồng trứng không còn phản hồi với tuyến yên nên FSH thường tăng cao vượt ngưỡng 30 mIU/mL.

2. Chỉ số FSH bình thường ở nam giới

Ở nam, FSH khá ổn định và không thay đổi theo chu kỳ như ở nữ. Mức bình thường ở người trưởng thành dao động trong khoảng: 1.5 – 12 mIU/mL (một số phòng xét nghiệm dùng dải 1 – 15 mIU/mL).

Nếu chỉ số FSH ở nam giới nằm ngoài khoảng trên, đặc biệt nếu quá cao hoặc quá thấp, đó có thể là dấu hiệu cho thấy tinh hoàn hoạt động bất thường hoặc có vấn đề ở tuyến yên.

Khi nào cần xét nghiệm FSH?

Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm FSH trong nhiều trường hợp, bao gồm:

• Phụ nữ khó thụ thai, nghi giảm dự trữ buồng trứng.
• Chu kỳ kinh nguyệt không đều, rối loạn nội tiết tố.
• Nam giới có số lượng hoặc chất lượng tinh trùng thấp.
• Phụ nữ nghi ngờ mãn kinh hoặc tiền mãn kinh.
• Trẻ em có dấu hiệu dậy thì sớm hoặc dậy thì muộn.

Ý nghĩa khi chỉ số FSH cao

1. Chỉ số FSH cao ở nữ giới

Chỉ số FSH cao thường xuất hiện khi buồng trứng không còn phản hồi đầy đủ với tuyến yên. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Suy giảm dự trữ buồng trứng: Xảy ra tự nhiên theo tuổi hoặc do phẫu thuật, hóa trị, xạ trị.
• Tiền mãn kinh / mãn kinh: Khi estrogen giảm mạnh, tuyến yên tăng tiết FSH để kích thích buồng trứng.
• Suy buồng trứng sớm: Có thể gặp ở phụ nữ dưới 40 tuổi, làm giảm khả năng sinh sản.
• Rối loạn di truyền: Một số hội chứng như Turner có thể gây FSH cao từ nhỏ.
  

Nếu đang cố gắng mang thai, FSH cao vào ngày 3 chu kỳ (>10–12 mIU/mL) có thể là dấu hiệu dự trữ trứng suy giảm, cần đánh giá thêm bằng AMH hoặc siêu âm đếm nang thứ cấp (AFC).

2. Chỉ số FSH cao nam giới

Ở nam, chỉ số FSH cao thường chỉ ra tinh hoàn không sản xuất đủ tinh trùng và tuyến yên phải tăng FSH để kích thích. Nguyên nhân có thể gồm:

• Suy tinh hoàn nguyên phát (do tuổi tác, di truyền hoặc tổn thương).
• Nhiễm trùng, chấn thương tinh hoàn làm mất chức năng sinh tinh.
• Sau hóa trị / xạ trị.
  

Trong trường hợp này, xét nghiệm FSH thường kết hợp với LH và testosterone để xác định chính xác vị trí rối loạn.

Ý nghĩa khi chỉ số FSH thấp

Ngược lại, chỉ số FSH thấp phản ánh tuyến yên hoặc vùng dưới đồi không sản xuất đủ gonadotropin, dẫn đến hoạt động sinh sản bị giảm.

1. Chỉ số FSH thấp ở nữ giới

FSH thấp có thể gặp trong các tình huống:

• Suy tuyến yên hoặc vùng dưới đồi: Do khối u, phẫu thuật, bệnh lý thần kinh.
• Stress, sụt cân nghiêm trọng, tập luyện cường độ cao: Ức chế tạm thời hoạt động của trục HPG (trục hạ đồi-tuyến yên-tuyến sinh dục).
• Dùng thuốc nội tiết: Thuốc tránh thai, estrogen ngoại sinh làm giảm FSH.

Khi FSH thấp, buồng trứng có thể không phát triển đủ nang trứng, gây vô kinh hoặc vô sinh.

2. Chỉ số FSH thấp ở nam giới

Chỉ số FSH thấp ở nam giới có thể là dấu hiệu của:

• Suy sinh dục trung ương (hypogonadotropic hypogonadism): Do tuyến yên hoặc vùng dưới đồi hoạt động kém.
• Dùng steroid đồng hóa hoặc testosterone ngoại sinh: Ức chế ngược tuyến yên.
• Bệnh mạn tính / suy dinh dưỡng nặng.
  

Tình trạng này làm giảm sản xuất tinh trùng và giảm ham muốn tình dục.

Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm FSH

Một số yếu tố có thể làm sai lệch kết quả xét nghiệm:

• Thời điểm lấy mẫu: Ở nữ, cần lấy máu vào ngày 2–5 chu kỳ để có kết quả chính xác nhất.
• Sử dụng thuốc: Thuốc tránh thai, hormone thay thế, clomiphene… có thể làm tăng hoặc giảm FSH.
• Bệnh lý tuyến yên: Các khối u/rối loạn nội tiết ảnh hưởng trực tiếp tới sản xuất FSH.
• Căng thẳng, giảm cân đột ngột: Có thể làm giảm FSH tạm thời.

Làm gì nếu chỉ số FSH bất thường?

Nếu kết quả xét nghiệm FSH bất thường, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm để xác định nguyên nhân:

• LH, estradiol, progesterone (ở nữ) hoặc testosterone (ở nam)
• AMH để đánh giá dự trữ buồng trứng ở nữ
• Siêu âm buồng trứng hoặc tinh hoàn
• Chụp MRI tuyến yên nếu nghi ngờ rối loạn trung ương
  

Tùy nguyên nhân, hướng xử trí có thể gồm: thay đổi lối sống, dùng thuốc nội tiết, điều trị rối loạn tuyến yên hoặc tư vấn sinh sản chuyên sâu (ví dụ IVF).

Các câu hỏi thường gặp về chỉ số FSH và xét nghiệm FSH

1. Chỉ số FSH bao nhiêu là tốt để có thai?
   ⇒ FSH ngày 3 chu kỳ dưới 10 mIU/mL thường được coi là bình thường. Tuy nhiên, đánh giá khả năng sinh sản cần kết hợp thêm AMH và siêu âm nang noãn.
2. Chỉ số FSH có tự giảm được không?
   ⇒ Không có cách “giảm” FSH trực tiếp. Nếu nguyên nhân do suy buồng trứng, bác sĩ có thể tư vấn các lựa chọn hỗ trợ sinh sản.
3. FSH cao có đồng nghĩa với vô sinh?
   ⇒ Không luôn như vậy, nhưng FSH cao cảnh báo khả năng sinh sản suy giảm. Điều quan trọng là đánh giá toàn diện với các xét nghiệm khác.

Theo Thạc sĩ, Bác sĩ Đào Thị Mỹ Vân – Giám đốc chuyên môn phòng khám Drip Hydration Việt Nam: Chỉ số FSH bình thường là một chỉ số then chốt trong đánh giá sức khỏe sinh sản ở cả nam và nữ. Khi chỉ số FSH cao, cơ thể có thể đang phản ứng với tình trạng buồng trứng hoặc tinh hoàn suy giảm. Ngược lại, chỉ số FSH thấp thường gợi ý bất thường ở tuyến yên hoặc vùng dưới đồi. Việc đọc kết quả xét nghiệm cần dựa vào giới tính, tuổi tác, thời điểm lấy mẫu và các yếu tố lâm sàng khác. Nếu kết quả nằm ngoài khoảng bình thường, hãy trao đổi với bác sĩ chuyên khoa nội tiết hoặc sản phụ khoa để được đánh giá toàn diện và có hướng điều trị phù hợp.

Muốn kiểm tra chỉ số FSH, bạn có thể đặt lịch khám và tư vấn tại phòng khám Drip Hydration. Dựa vào kết quả xét nghiệm, bác sĩ có thể có các chỉ định phù hợp để cải thiện tình trạng sức khỏe của bạn.

Một trong những giải pháp có thể được sử dụng để cải thiện chỉ số này là thông qua sản phẩm Buffet Vitamin độc quyền từ Drip Hydration – với 12 lựa chọn bổ sung vi chất được cá nhân hóa theo chỉ số y khoa, giúp nâng cao sức khỏe bằng cách:

• Cân bằng nội tiết tố
• Chống lão hóa toàn diện từ trong ra ngoài
• Ngủ ngon tự nhiên
• Tăng năng lượng và sức bền

Sau từ 3-6 tháng kể từ khi truyền các vitamin với sản phẩm Buffet Vitamin, khách hàng có thể khám, xét nghiệm kiểm tra chỉ số FSH để đánh giá hiệu quả, từ đó đưa ra phương án chăm sóc sức khỏe tiếp theo.

Đăng ký lịch thăm khám, tư vấn ngay qua hotline của Drip Hydration trên website hoặc gửi thông tin đặt hẹn theo mẫu:

Tài liệu tham khảo:

• Cleveland Clinic – Follicle-Stimulating Hormone (FSH): What It Is & Function

• MedlinePlus – FSH Blood Test

• Mayo Clinic Laboratories – FSH Test Information

• NHS – Follicle Stimulating Hormone (FSH) Test
• LabTestsOnline – FSH Test