Các bệnh mãn tính gây tăng cân

Tăng cân không chỉ là vấn đề về chế độ ăn uống và lối sống, mà còn có thể xuất phát từ nhiều bệnh mãn tính. Những rối loạn này thường ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và hormone trong cơ thể, góp phần làm tăng trọng lượng. Vậy những bệnh mãn tính gây tăng cân là những bệnh nào?

1. Các bệnh mãn tính nào gây tăng cân? 

Việc tìm hiểu về các bệnh mãn tính gây tăng cân sẽ giúp bạn có sự điều chỉnh và điều trị kịp thời. Dưới đây là các bệnh nền gây béo phì bạn cần biết:

1.1. Bệnh tiểu đường loại 2

Khi cơ thể kháng insulin, hormone này không thể hiệu quả trong việc vận chuyển glucose vào tế bào. Kết quả là, glucose tích tụ trong máu, kích thích cơ thể lưu trữ mỡ để sử dụng năng lượng, dẫn đến tăng cân, đặc biệt ở vùng bụng.

1.2. Hội chứng Cushing

Tình trạng này xảy ra khi nồng độ cortisol (hormone stress) tăng cao. Cortisol làm tăng cảm giác thèm ăn và tích trữ mỡ ở vùng trung tâm cơ thể. Nó cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sử dụng glucose, làm giảm độ nhạy insulin.

1.3. Suy giáp

Hormon tuyến giáp có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh tốc độ trao đổi chất. Khi thiếu hormone này, quá trình chuyển hóa chậm lại, làm giảm lượng calo tiêu thụ hàng ngày. Điều này dẫn đến sự tích trữ năng lượng dưới dạng mỡ.

1.4. Bệnh lý tâm thần (như trầm cảm) 

Nhắc đến các bệnh mãn tính gây tăng cân thì các bệnh lý tâm thần hoàn toàn có khả năng. Một số thuốc điều trị như antidepressants có thể gây tăng cảm giác thèm ăn. Ngoài ra, trầm cảm thường làm giảm động lực vận động, dẫn đến ít tiêu hao calo hơn.

1.5. Viêm khớp

Cơn đau mãn tính có thể làm giảm khả năng vận động, dẫn đến việc giảm mức độ hoạt động thể chất. Khi ít vận động hơn, cơ thể tiêu thụ ít calo hơn, trong khi chế độ ăn uống vẫn không thay đổi, dẫn đến tăng cân.

1.6. Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)

Đây là một tình trạng nội tiết phổ biến ở phụ nữ, dẫn đến sự mất cân bằng hormone. Sự gia tăng hormone androgen có thể gây ra các vấn đề về insulin, làm tăng cảm giác thèm ăn và gây khó khăn trong việc kiểm soát cân nặng. Phụ nữ mắc PCOS thường gặp khó khăn trong việc giảm cân do khả năng tăng cân dễ dàng.

1.7. Bệnh tâm thần phân liệt

Các nghiên cứu cho thấy rằng bệnh nhân tâm thần phân liệt có thể tăng cân do thuốc điều trị, đặc biệt là antipsychotics. Những loại thuốc này có thể làm tăng cảm giác thèm ăn và ảnh hưởng đến sự trao đổi chất, dẫn đến tăng cân.

1.8. Bệnh động mạch vành

Bệnh lý này có thể dẫn đến cảm giác mệt mỏi và hạn chế hoạt động thể chất, từ đó làm giảm lượng calo tiêu thụ. Sự hạn chế này có thể dẫn đến tăng cân nếu chế độ ăn uống không thay đổi.

1.9. Trầm cảm và lo âu

Tình trạng tâm lý này không chỉ làm tăng cảm giác thèm ăn mà còn có thể dẫn đến việc ăn uống vô độ như một cách để đối phó với cảm xúc tiêu cực. Hơn nữa, một số loại thuốc chống trầm cảm cũng có thể gây tăng cân như một tác dụng phụ.

1.10. Bệnh thận

Bệnh thận gây béo phì là hoàn toàn có cơ sở khi cả bệnh huyết áp cao và bệnh tiểu đường là hai nguyên nhân chủ yếu gây bệnh thận. Thận có vai trò lọc máu và điều chỉnh huyết áp, nhưng khi bị tổn thương do các vấn đề liên quan đến béo phì, chúng không thể hoạt động hiệu quả. Kết quả là chất thải nguy hiểm có thể tích tụ trong cơ thể bạn.

Ngoài các bệnh nền gây béo phì thì một số người có thể di truyền xu hướng tăng cân do di truyền. Các yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến tốc độ trao đổi chất và cách cơ thể lưu trữ mỡ.

Những bệnh lý này đều liên quan đến sự thay đổi trong cơ chế kiểm soát cân nặng, từ hormone đến hành vi ăn uống và mức độ hoạt động thể chất. Nhận biết và quản lý những yếu tố này là rất quan trọng trong việc kiểm soát cân nặng và duy trì sức khỏe tổng thể.

2. Làm thế nào để giảm cân cho người có các bệnh mãn tính này?

Để giảm cân cho người mắc các bệnh mãn tính, có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Tư vấn y tế: Bạn hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ khi bắt đầu thực hiện bất kỳ chế độ ăn kiêng hay tập luyện nào, đặc biệt nếu đang sử dụng thuốc điều trị.
• Chế độ ăn uống cân bằng: Tập trung vào thực phẩm giàu dinh dưỡng, ít calo, như rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, và protein nạc. Hạn chế sử dụng đường và tinh bột tinh chế.
• Tăng cường hoạt động thể chất: Lựa chọn các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội hoặc yoga, phù hợp với khả năng của từng người, để duy trì sự vận động mà không gây áp lực lên cơ thể.
• Theo dõi cân nặng: Ghi chép lại sự thay đổi trọng lượng và thực phẩm ăn uống để dễ dàng điều chỉnh khi cần thiết.
• Quản lý căng thẳng: Thực hiện các biện pháp thư giãn như thiền, yoga hoặc các hoạt động giải trí để giảm stress, vì căng thẳng có thể dẫn đến tăng cân.
• Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ không đủ có thể ảnh hưởng đến hormone kiểm soát cảm giác thèm ăn, nên cần đảm bảo giấc ngủ chất lượng.

Bằng cách thực hiện những biện pháp này, người mắc các bệnh mãn tính có thể quản lý cân nặng một cách hiệu quả hơn.

3. Các vấn đề thường gặp khi giảm cân cho người mắc bệnh mãn tính 

Người mắc bệnh mãn tính thường gặp một số vấn đề khi giảm cân, bao gồm:

• Khó giảm cân: Các vấn đề sức khỏe như tiểu đường hoặc bệnh tim có thể làm chậm quá trình trao đổi chất, nên quá trình giảm cân trở nên khó khăn hơn.
• Dễ tái béo: Sau khi giảm cân, cơ thể có thể dễ dàng trở lại cân nặng cũ do sự thay đổi hormone và cảm giác thèm ăn, khiến việc duy trì cân nặng trở nên thử thách.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc điều trị bệnh mãn tính có thể gây tăng cân hoặc làm chậm quá trình giảm cân.
• Hạn chế trong chế độ ăn: Người bệnh có thể phải tuân theo chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt, làm giảm sự đa dạng và thỏa mãn trong việc ăn uống.
• Thiếu năng lượng: Các vấn đề sức khỏe có thể dẫn đến mệt mỏi, làm giảm động lực và khả năng tập luyện, ảnh hưởng đến quá trình giảm cân.
• Tâm lý căng thẳng: Quản lý bệnh mãn tính có thể tạo ra áp lực tâm lý, dẫn đến việc ăn uống không kiểm soát hoặc cảm giác thất bại khi không đạt được mục tiêu giảm cân.

Việc hiểu rõ những thách thức này có thể giúp người bệnh xây dựng kế hoạch giảm cân phù hợp và bền vững hơn.