Đối với những người đang bị trầm cảm, việc quản lý cân nặng với họ có thể trở nên khó khăn. Tuy nhiên, có những cách giảm cân đơn giản và hiệu quả mà người trầm cảm có thể áp dụng để cải thiện tâm trạng và sức khỏe tổng thể. Hãy cùng tìm hiểu vì sao những người trầm cảm dễ bị tăng cân và cách giảm cân cho người bị trầm cảm hiệu quả.
Vì sao những người trầm cảm dễ tăng cân?
Những người bị trầm cảm thường phải vật lộn với việc tăng cân và có một số yếu tố liên quan đến nhau góp phần gây ra hiện tượng này. Những lý do chính có thể được phân loại thành những thay đổi về tâm lý, thói quen ăn uống không điều độ và tác dụng phụ của một số loại thuốc dùng để điều trị trầm cảm.
Những thay đổi về tâm lý
- Giảm động lực và năng lượng: Trầm cảm có thể dẫn đến giảm đáng kể mức độ động lực và năng lượng, khiến cá nhân gặp khó khăn trong việc tham gia hoạt động thể chất hoặc duy trì chế độ ăn uống cân bằng.
- Ăn uống theo cảm xúc: Nhiều người bị trầm cảm tìm đến thực phẩm như một cơ chế đối phó để giảm bớt những cảm xúc tiêu cực, chẳng hạn như buồn bã, lo lắng hoặc cô đơn. Việc ăn uống theo cảm xúc có thể dẫn đến ăn quá nhiều và tiêu thụ những thực phẩm có hàm lượng calo cao, không tốt cho sức khỏe. Ngoài ra, những người bị trầm cảm có thể gặp phải tình trạng anhedonia (không có khả năng cảm thấy khoái cảm) và chuyển sang dùng thực phẩm như một nguồn an ủi hoặc giảm đau tạm thời.
- Chăm sóc bản thân kém: Trầm cảm có thể làm giảm mong muốn chăm sóc bản thân của một cá nhân, dẫn đến bỏ bê các thói quen lành mạnh như tập thể dục, lập kế hoạch ăn uống và tự quản lý tổng thể.
Vấn đề nội tiết
- Trầm cảm có liên quan đến rối loạn điều hòa các hormone như cortisol, có thể làm tăng cảm giác thèm ăn và thúc đẩy tích tụ mỡ bụng.
- Những thay đổi về mức độ dẫn truyền thần kinh (ví dụ serotonin, dopamine) có thể ảnh hưởng đến tín hiệu đói và cảm giác thèm ăn.
- Căng thẳng và viêm mãn tính thường gặp ở bệnh trầm cảm, có thể phá vỡ quá trình trao đổi chất và góp phần tăng cân.
Chế độ ăn uống không điều độ
- Tăng cảm giác thèm ăn: Một số người bị trầm cảm cảm thấy thèm ăn hơn, dẫn đến ăn quá nhiều và tiêu thụ nhiều calo hơn mức cần thiết.
- Thèm thực phẩm giàu calo, nhiều chất béo: Trầm cảm có liên quan đến cảm giác thèm ăn các thực phẩm chứa nhiều đường, chất béo và carbohydrate, có thể góp phần tăng cân nếu tiêu thụ quá mức.
- Ăn uống vô độ: Chứng rối loạn ăn uống vô độ, đặc trưng bởi các đợt tiêu thụ một lượng lớn thực phẩm tái diễn trong thời gian ngắn, phổ biến hơn ở những người bị trầm cảm.
Tác dụng phụ của thuốc
Nhiều loại thuốc chống trầm cảm, đặc biệt là một số nhóm như thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI) và thuốc chống trầm cảm ba vòng, có thể có tác dụng phụ góp phần tăng cân. Một số thuốc chống trầm cảm như paroxetine (Paxil) và mirtazapine (Remeron) được biết là làm tăng cảm giác thèm ăn và gây tăng cân đáng kể ở một số cá nhân. Những tác dụng phụ này có thể bao gồm:
- Tăng cảm giác thèm ăn: Một số thuốc chống trầm cảm có thể kích thích sự thèm ăn, dẫn đến tăng lượng thức ăn và tiêu thụ calo.
- Thay đổi trao đổi chất: Một số loại thuốc có thể làm chậm quá trình trao đổi chất hoặc ảnh hưởng đến cách cơ thể chuyển hóa chất béo và carbohydrate, khiến bạn dễ tăng cân hơn.
- Giữ nước: Một số thuốc chống trầm cảm có thể gây giữ nước, dẫn đến tăng cân tạm thời.
Điều quan trọng cần lưu ý là không phải tất cả những người bị trầm cảm đều tăng cân, vì phản ứng của mỗi cá nhân đối với tình trạng này và cách điều trị có thể khác nhau. Tuy nhiên, giải quyết các yếu tố tâm lý cơ bản, thúc đẩy cơ chế đối phó lành mạnh và hợp tác chặt chẽ với các chuyên gia chăm sóc sức khỏe để kiểm soát tác dụng phụ của thuốc có thể giúp giảm thiểu nguy cơ tăng cân quá mức.
Nếu tăng cân trở thành mối lo ngại, việc điều chỉnh thuốc, kết hợp hoạt động thể chất thường xuyên và tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên môn từ bác sĩ trị liệu hoặc chuyên gia dinh dưỡng có thể có lợi trong việc kiểm soát cân nặng và cải thiện sức khỏe tổng thể cho những người đang phải vật lộn với chứng trầm cảm.
Cách giảm cân cho người bị trầm cảm
Câu hỏi được nhiều quan tâm là cách giảm cân cho người trầm cảm hiệu quả là gì hay những thực phẩm cho người trầm cảm để giúp giảm cân hiệu quả bao gồm những loại nào? Giảm cân có thể là một vấn đề đối với những người bị trầm cảm, nhưng nó có thể đạt được nếu có cách tiếp cận và hỗ trợ phù hợp. Dưới đây là một số chiến lược và lời khuyên để giảm cân, cùng với các loại thực phẩm được khuyến nghị có thể mang lại lợi ích cho những người bị trầm cảm:
Chiến lược giảm cân
- Tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp: Làm việc với nhà trị liệu, chuyên gia dinh dưỡng hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần, những người có thể cung cấp hướng dẫn và hỗ trợ phù hợp. Họ có thể giúp giải quyết các kiểu ăn uống theo cảm xúc và phát triển các cơ chế đối phó.
- Kết hợp các phương pháp ăn uống có chánh niệm: Học cách nhận biết tín hiệu đói, ăn chậm và thưởng thức từng miếng ăn. Ăn uống chánh niệm có thể ngăn ngừa việc ăn quá nhiều và thúc đẩy mối quan hệ lành mạnh hơn với thực phẩm.
- Giữ nước: Uống nhiều nước có thể hỗ trợ nỗ lực giảm cân và cải thiện sức khỏe tổng thể. Giữ nước đầy đủ luôn là một cách giảm cân cho người bị trầm cảm hiệu quả.
- Tham gia các hoạt động thể chất thú vị: Tập thể dục có thể cải thiện tâm trạng và mức năng lượng là một trong những cách giảm cân cho người bị trầm cảm hiệu quả. Tìm các hoạt động bạn thực sự yêu thích, chẳng hạn như đi bộ, bơi lội hoặc yoga, để tăng cường sự tuân thủ.
- Ưu tiên việc chăm sóc bản thân: Tham gia vào các hoạt động giảm căng thẳng như thiền, viết nhật ký hoặc dành thời gian với bạn bè và gia đình luôn hỗ trợ.
- Quản lý tác dụng phụ của thuốc: Tham khảo ý kiến các bác sĩ về các chiến lược hoặc điều chỉnh thuốc để giảm thiểu tác dụng phụ tăng cân. Đây được xem là một cách hỗ trợ quá trình giảm cân cho người trầm cảm.
Thực phẩm dành cho người trầm cảm
Các thực phẩm giảm cân cho người trầm cảm cũng là một điểm cần lưu ý:
- Axit béo omega-3: Các thực phẩm như cá béo (cá hồi, cá thu, cá mòi), quả óc chó và hạt lanh rất giàu omega-3, có thể giúp giảm viêm và cải thiện tâm trạng.
- Carbohydrate phức hợp: Ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau quả cung cấp năng lượng bền vững đồng thời hỗ trợ lượng đường trong máu ổn định, có thể tác động tích cực đến tâm trạng.
- Protein nạc: Thịt nạc, thịt gia cầm, trứng, các loại đậu và các sản phẩm từ sữa ít béo cung cấp các axit amin cần thiết cho việc sản xuất chất dẫn truyền thần kinh và có thể giúp điều chỉnh sự thèm ăn.
- Thực phẩm giàu Probiotic: Thực phẩm lên men như sữa chua, kefir, dưa cải bắp và kim chi có thể hỗ trợ hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh, có liên quan đến sức khỏe tâm thần tốt hơn.
- Các loại hạt: Hạnh nhân, quả óc chó, hạt điều và hạt chia là nguồn cung cấp chất béo, protein và chất xơ lành mạnh, có thể thúc đẩy cảm giác no và sức khỏe tổng thể.
- Các loại rau lá xanh: Các loại rau lá xanh như rau bina, cải xoăn và củ cải Thụy Sĩ rất giàu folate, có vai trò điều hòa chất dẫn truyền thần kinh và giúp giảm bớt các triệu chứng trầm cảm.
- Quả mọng: Quả việt quất, quả mâm xôi và dâu tây chứa nhiều chất chống oxy hóa và có thể giúp giảm viêm, thường liên quan đến trầm cảm.
- Sôcôla đen (ở mức độ vừa phải): Sôcôla đen chứa flavonoid có thể cải thiện tâm trạng và chức năng nhận thức khi tiêu thụ ở mức độ vừa phải.
Hãy nhớ rằng, giảm cân là một hành trình và điều cần thiết là bạn phải kiên nhẫn với chính mình. Với sự kiên trì và cách tiếp cận toàn diện, bạn có thể đạt được cân nặng khỏe mạnh hơn và cải thiện sức khỏe tinh thần.
Một số điểm cần lưu ý khi giảm cân cho người trầm cảm
Khi thực hiện các chiến lược giảm cân cho những người bị trầm cảm, điều quan trọng là phải áp dụng cách tiếp cận toàn diện. Dưới đây là một số điểm chính cần ghi nhớ:
- Tránh chế độ ăn kiêng khắc nghiệt và cần giảm cân từ từ: Với mong muốn có thể giảm cân nhanh chóng nhiều người thường ép mình vào một chế độ ăn cắt giảm lượng lớn calo. Tuy nhiên điều này là không nên và gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực cho sức khỏe. Theo đó, người trầm cảm nên áp dụng một chế độ ăn khoa học, giảm đường, giảm chất béo và tăng cường rau xanh cùng trái cây tươi. Một chế độ ăn giảm cân lành mạnh luôn mang đến nhiều lợi ích cho việc giảm cân.
- Xây dựng hệ thống hỗ trợ: Việc có mạng lưới hỗ trợ gồm bạn bè, gia đình hoặc nhóm hỗ trợ có thể mang lại sự động viên và ý thức cộng đồng trong quá trình giảm cân.
- Luôn kiên trì và áp dụng đều đặn: Để có thể giảm cân thành công ở người trầm cảm thì đòi hỏi lớn nhất đó là sự quyết tâm cùng lòng kiên trì. Do đó, hãy đặt ra mục tiêu cụ thể và cố gắng thực hiện chiến lược giảm cân đều đặn để đạt được kết quả tốt nhất.
Tóm lại, việc giảm cân không chỉ là vấn đề về vẻ ngoài mà còn là cách cải thiện tâm trạng và sức khỏe tinh thần của người trầm cảm. Bằng cách kết hợp chế độ ăn uống cân đối, tập luyện đều đặn và sự hỗ trợ từ người thân yêu, họ có thể bước vào hành trình giảm cân hiệu quả và bền vững hơn.
Nguồn: everydayhealth.com- ijbnpa.biomedcentral.com
Bài viết của: Nguyễn Thị Thanh Thuý