Thường xuyên mất ngủ hay quên là bệnh gì? Có nguy hiểm không?

Bị mất ngủ là bệnh gì hay thậm chí mất ngủ hay quên là bệnh gì là những thắc mắc rất phổ biến vì chúng thường song hành với nhau. Theo các chuyên gia, mất ngủ là nguyên nhân hàng đầu gây suy giảm trí nhớ. Câu hỏi đặt ra là mất ngủ gây suy giảm trí nhớ như thế nào?

1. Mất ngủ ảnh hưởng thế nào đến khả năng ghi nhớ của não bộ?

Mất ngủ hay quên là bệnh gì là câu hỏi được nhiều người quan tâm vì 2 tình trạng này thường đi chung với nhau. Để tìm hiểu về vấn đề này, chúng ta cần biết mất ngủ ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ của não bộ như thế nào. Theo các chuyên gia, giấc ngủ và trí nhớ của con người tồn tại một mối quan hệ rất phức tạp. Thời gian ngủ giúp não bộ nghỉ ngơi và xử lý những thông tin mới một cách tốt hơn sau khi chúng ta thức giấc và việc ngủ đủ giấc sẽ củng cố những thông tin này thành trí nhớ, và đồng thời cho phép lưu trữ chúng trong não bộ.

Giấc ngủ của một người trưởng thành sẽ bao gồm 4 giai đoạn riêng biệt, trong đó 2 giai đoạn đầu được gọi là giấc ngủ NREM nông và giai đoạn thứ 3 được gọi là giấc ngủ NREM sâu (hoặc giai đoạn “sóng chậm”). Chính 3 giai đoạn này sẽ giúp não bộ chuẩn bị để tiếp thu những thông tin mới vào ngày hôm sau, và mất ngủ có thể làm giảm khả năng học tập của chúng ta lên đến 40%.

Trong các giai đoạn NREM của giấc ngủ, não bộ sẽ sắp xếp các ký ức từ ngày hôm trước, sau đó lọc ra những ký ức quan trọng và loại bỏ các thông tin không cần thiết. Những ký ức chọn lọc sẽ trở nên cụ thể hơn khi giấc ngủ NREM sâu bắt đầu và quá trình này sẽ tiếp tục trong suốt giấc ngủ REM.

Hầu hết giấc mơ sẽ xảy ra trong giấc ngủ REM. Khi đó, đồi thị sẽ truyền tín hiệu từ 5 giác quan đến vỏ não, một lớp vỏ mỏng của não bộ có vai trò diễn giải và xử lý thông tin từ ký ức. Theo các chuyên gia, đồi thị phần lớn sẽ không hoạt động trong giai đoạn NREM, nhưng khi giấc ngủ REM bắt đầu thì nó sẽ chuyển tiếp hình ảnh, âm thanh và các cảm giác khác đến vỏ não, sau đó được tích hợp vào giấc mơ.

2. Mất ngủ dẫn đến hay quên như thế nào?

Hay bị mất ngủ là bệnh gì? Theo bác sĩ, mất ngủ là hệ quả của rất nhiều nguyên nhân khác nhau và chính mất ngủ cũng đưa đến nhiều vấn đề khác nhau, trong đó có tình trạng đầu óc hay quên. Theo các chuyên gia, mất ngủ đầu óc hay quên là một triệu chứng phổ biến vì khi đó bộ não sẽ không có đủ thời gian nghỉ ngơi để tạo ra những “đường mòn ký ức” mới cho những thông tin chúng ta vừa tiếp nhận được, đồng thời thiếu ngủ còn ảnh hưởng đến khả năng củng cố ký ức của bộ não.

Một số nghiên cứu đã tìm ra bằng chứng cho thấy, chất lượng giấc ngủ của con người sẽ giảm đi theo tuổi tác và tình trạng này sẽ gắn liền với giấc ngủ sóng chậm (NREM sâu). Sóng chậm được tạo ra ở vỏ não trước trán, mà vùng não này sẽ suy giảm chức năng theo thời gian nên hệ quả là người lớn tuổi thường ít trải qua giấc ngủ sóng chậm hơn trong chu kỳ giấc ngủ bình thường và do đó có xu hướng khó xử lý ký ức hơn.

Như đã được đề cập, giấc ngủ rất quan trọng đối với quá trình hình thành và củng cố ký nên một số rối loạn giấc ngủ sẽ trực tiếp liên quan đến các vấn đề về trí nhớ. Ngưng thở khi ngủ, một dạng rối loạn giấc ngủ thường gặp, được chứng minh là có thể thúc đẩy chứng mất trí nhớ. Tình trạng này được đặc trưng bởi sự ngừng thở tạm thời trong khi ngủ và có thể khiến người bệnh bị nghẹn hoặc thở hổn hển. Ngáy nhiều và buồn ngủ quá mức vào ban ngày là những triệu chứng phổ biến của chứng ngưng thở khi ngủ.

Thống kê cho thấy, có hơn 900 triệu người trên toàn cầu đang sống chung với chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA). OSA từ lâu đã được cho là có liên quan đến chứng trầm cảm mãn tính, và những đối tượng này thường gặp khó khăn trong việc xử lý trí nhớ, đặc biệt là những trí nhớ liên quan đến trải nghiệm của chính bản thân họ. Đặc biệt những bệnh nhân mắc chứng OSA cũng gặp khó khăn trong việc củng cố trí nhớ.

Một nghiên cứu tìm cách khám phá mối quan hệ giữa OSA và trầm cảm về mặt xử lý bộ nhớ. Các phát hiện cho thấy các đối tượng mắc chứng OSA gặp khó khăn nhiều hơn trong việc hình thành ký ức ngữ nghĩa hoặc các sự kiện cá nhân so với nhóm đối chứng. Điều thú vị là OSA không ảnh hưởng đến việc củng cố các ký ức theo từng giai đoạn ở mức độ tương tự.

Những kết quả này cho thấy chứng ngưng thở khi ngủ có thể cản trở quá trình củng cố trí nhớ, khiến mọi người gặp khó khăn khi nhớ lại những ký ức nhất định trong cuộc đời mình. Tuy nhiên, cần nhiều nghiên cứu hơn để khám phá liệu OSA có dẫn đến cả trầm cảm và các vấn đề về trí nhớ hay không, hay liệu OSA và trầm cảm có ảnh hưởng độc lập đến việc củng cố trí nhớ hay không.

3. Một số cách cải thiện giấc ngủ

Mất ngủ đầu óc hay quên là một tình trạng rất phổ biến và ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của người bệnh. Do đó, những biện pháp để cải thiện giấc ngủ đối với họ là rất cần thiết, có thể kể đến như sau:

• Tạo thói quen đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày;
• Xây dựng chế độ tập luyện thể dục thường xuyên, tuy nhiên chú ý không nên tập thể dục quá gần giờ đi ngủ, thay vào đó nên nên tập thể dục cách thời điểm đi ngủ ít nhất 3 giờ;
• Hạn chế tiêu thụ caffeine, rượu và hút thuốc lá trước khi đi ngủ;
• Tạo thói quen và thời gian thư giãn trước khi đi ngủ, chẳng hạn như tắm nước ấm, đọc sách, uống một ít trà không chứa caffeine và tránh căng thẳng;
• Kết thúc bữa ăn từ 2 đến 3 giờ trước khi đi ngủ;
• Tạo môi trường ngủ thoải mái, dễ chịu, cụt thể là nên để phòng ngủ đủ tối, mát mẻ và thoáng khí;
• Không xem TV hoặc sử dụng máy tính trên giường ngủ.

Theo các chuyên gia, duy trì lối sống lành mạnh, bao gồm ngủ đều đặn và ngủ chất lượng, có thể là một thách thức, đặc biệt với những người phải thường xuyên đối diện với căng thẳng công việc hoặc học tập. Tuy nhiên, bạn cần nhớ giấc ngủ là bạn của chúng ta và giấc ngủ kém có thể đưa đến nhiều hệ quả, bao gồm tình trạng suy giảm trí nhớ.

Bên cạnh các phương pháp thông thường, hiện nay chúng ta có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ bằng . Theo các chuyên gia, mỗi tế bào sống trong cơ thể chúng ta đều chứa một phân tử quan trọng gọi là với vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất và chuyển hóa chất dinh dưỡng thành năng lượng. 

Không chỉ vậy, còn được chứng minh là rất cần thiết cho quá trình điều chỉnh chu kỳ ngủ-thức và cải thiện chất lượng giấc ngủ của con người. Khi chúng ta già đi, nồng độ sẽ giảm xuống, và điều này có thể góp phần gây rối loạn giấc ngủ và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tuổi tác. 

Tuy nhiên, nồng độ có thể được bổ sung thêm thông qua các sản phẩm bổ sung hoặc can thiệp lối sống, chẳng hạn như tập thể dục và nhịn ăn, và hệ quả cuối cùng là giúp cải thiện đáng kể chất lượng giấc ngủ.

Có rất nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và được đánh giá là một yếu tố then chốt. Nồng độ trong cơ thể có liên quan chặt chẽ đến nhịp sinh học, đây là một chu kỳ 24 giờ mà cơ thể tuân theo để điều chỉnh chu kỳ ngủ-thức. Nhịp sinh học là một quá trình tự nhiên, nó phản ứng với ánh sáng và bóng tối để đồng bộ hóa các chức năng của cơ thể với môi trường. Nhịp sinh học ổn định sẽ giúp điều hòa giấc ngủ, từ đó ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Sự gián đoạn nhịp sinh học, chẳng hạn như làm việc theo ca hoặc lệch múi giờ, có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau.

còn được công nhận vì những tác động đáng kể đến chức năng của ty thể, qua đó đóng một vai trò quan trọng trong hoạt động điều hòa giấc ngủ.

Theo các chuyên gia, không chỉ cải thiện chất lượng giấc ngủ mà còn đảm bảo cho bạn có một giấc ngủ trọn vẹn. Những người bị mất ngủ có thể được hưởng lợi từ việc tăng nồng độ , và có thể đạt được thông qua nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm thay đổi lối sống và sử dụng các loại chế phẩm bổ sung.

Tài liệu tham khảo: Sleepfoundation.org, webmd.com