Nếu bạn đã từng tham gia xét nghiệm máu, có thể bạn đã nghe qua việc bác sĩ đề cập đến hai loại xét nghiệm phổ biến trong phòng thí nghiệm, được gọi là “CMP” hoặc “BMP”. Cả hai xét nghiệm này đều tập trung vào việc kiểm tra các chất trong máu liên quan đến quá trình trao đổi chất. Hướng dẫn này sẽ điều tra về các xét nghiệm máu CMP và BMP, cũng như điểm khác biệt giữa chúng.
1. Xét nghiệm máu CMP là gì?
CMP là viết tắt của Bảng Chuyển Hóa Toàn Diện. Trong xét nghiệm này, được kiểm tra 14 chất khác nhau trong máu, bao gồm: Aspartate aminotransferase (AST hoặc SGOT), Alanine aminotransferase (ALT hoặc SGPT), Phosphatase kiềm (ALP), Nitơ urê máu (BUN), Khí cacbonic, Creatinin, Tổng lượng đạm, Kali, Glucose, Clorua, Albumin, Canxi, Bilirubin và Natri.
Các chất đầu tiên trong danh sách cũng là một phần của xét nghiệm máu CMP. CMP giúp phát hiện các chất bổ sung để đánh giá sức khỏe gan và thận.
- AST hoặc SGOT là men gan có thể cho biết về tổn thương gan.
- ALT hoặc SGPT cũng là men gan có thể chỉ ra tổn thương gan.
- ALP là men gan có thể đánh giá về vấn đề gan hoặc xương.
- Tổng lượng protein đo lường mức độ protein tổng thể trong cơ thể.
- Albumin đánh giá chức năng thận và gan.
- Bilirubin, sản phẩm của gan khi phân hủy hồng cầu, giúp đánh giá hoạt động gan.
2. Xét nghiệm máu BMP là gì?
BMP là viết tắt của Bảng Chuyển Hóa Cơ Bản. Trong quá trình này, được kiểm tra 8 trong số 14 chất giống nhau mà CMP kiểm tra, bao gồm: Nitơ urê máu (BUN), Khí cacbonic, Kali, Creatinin, Clorua, Glucose, Canxi và Natri.
Việc lấy máu thường được thực hiện gần các thiết bị y tế khác nhau. BMP thường được sử dụng để đánh giá cân bằng điện giải, mức đường trong máu và quá trình lọc máu trong cơ thể.
Các thành phần của xét nghiệm máu BMP giúp đánh giá sức khỏe tổng thể của cơ thể như sau:
- BUN đo lượng nitơ urê trong máu, thể hiện sức khỏe của thận.
- Carbon dioxide thường được thải ra khỏi cơ thể khi thở. Mức carbon dioxide bất thường có thể chỉ ra vấn đề ở phổi hoặc thận.
- Kali, một chất điện giải quan trọng, giúp cân bằng chất lỏng và có thể đưa ra ý tưởng về chức năng tim.
- Creatinin, được lọc ra khỏi máu khi thận khỏe mạnh, giúp đánh giá chức năng thận. Mức creatinine cao có thể chỉ ra vấn đề với thận.
- Clorua, với nồng độ có thể giúp đánh giá sức khỏe phổi và thận cũng như cân bằng axit-bazơ.
- Glucose, hay đường, qua việc đo mức đường huyết, giúp bác sĩ biết lượng đường trong máu của bạn có cao hơn hoặc thấp hơn mức cần thiết.
- Canxi giúp đánh giá sức khỏe thận, xương và tuyến giáp.
- Natri, một chất điện giải quan trọng, giúp bác sĩ hiểu được cân bằng chất lỏng trong cơ thể.
3. Sự khác biệt giữa xét nghiệm máu CMP và BMP
Cả xét nghiệm máu CMP và xét nghiệm máu BMP đều cung cấp thông tin quan trọng về sức khỏe và trao đổi chất của bạn. Tuy nhiên, CMP tập trung vào việc đánh giá chức năng gan một cách chi tiết hơn, trong khi BMP là một xét nghiệm tổng quát hơn có thể giúp đánh giá các vấn đề liên quan đến chức năng thận hoặc tim.
4. Khi nào nên yêu cầu xét nghiệm máu CMP và BMP?
Một số lý do phổ biến để yêu cầu xét nghiệm máu BMP bao gồm:
- Đánh giá chức năng thận
- Đánh giá mức đường trong máu
- Kiểm tra cân bằng điện giải trong cơ thể
- Kiểm tra cân bằng axit-bazơ (pH) trong máu
- CMP có thể được yêu cầu nếu bác sĩ quan tâm đến chức năng gan của bạn hoặc muốn đánh giá chi tiết hơn về sức khỏe tổng thể của bạn bằng cách kiểm tra các chất bổ sung trong máu.
5. Chuẩn bị cho xét nghiệm máu CMP và BMP
Bạn có thể cần nhịn ăn trong ít nhất 8 giờ trước khi làm xét nghiệm máu CMP hoặc xét nghiệm máu BMP. Điều này đòi hỏi không ăn uống bất cứ thứ gì, hoặc chỉ uống nước trong một số trường hợp. Do đó, lên kế hoạch để làm xét nghiệm vào buổi sáng sẽ giúp bạn dễ dàng tuân thủ yêu cầu nhịn ăn qua đêm và hoàn thành xét nghiệm vào sáng sớm.
Bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn cụ thể về quy trình chuẩn bị cho xét nghiệm máu. Khi đến lượt làm xét nghiệm, bạn sẽ được thực hiện một lần đâm kim nhỏ vào tĩnh mạch, thường ở cánh tay. Một lượng máu nhỏ sẽ được lấy ra từ đó.
Tóm lại, xét nghiệm máu CMP và BMP cung cấp thông tin quan trọng về sức khỏe của bạn. Sự khác biệt chính là CMP tập trung vào việc kiểm tra nhiều chỉ số hơn BMP, đặc biệt là về sức khỏe gan. Nếu bạn lo lắng hoặc có bất kỳ câu hỏi nào về xét nghiệm máu, hãy thảo luận với bác sĩ của bạn. Hiểu biết về mục đích và quy trình của mỗi xét nghiệm sẽ giúp bạn cảm thấy tự tin và thông tin hơn khi thực hiện chúng.
Nguồn: Driphydration.com
Bài viết của: Đinh Thị Hải Yến