Người ít vận động không chỉ đối mặt với nguy cơ béo phì hay các bệnh tim mạch, mà còn dễ suy giảm miễn dịch. Khi cơ thể thiếu vận động, hệ miễn dịch yếu đi, khả năng chống lại vi khuẩn, virus cũng vì thế giảm sút. Hiểu rõ tình trạng suy giảm miễn dịch ở người ít vận động sẽ giúp bạn chủ động điều chỉnh thói quen sống để nâng cao sức khỏe toàn diện.

Tại sao suy giảm miễn dịch người ít vận động có xu hướng tăng cao?

Suy giảm miễn dịch không chỉ xuất hiện do tuổi tác hay bệnh lý mà còn liên quan mật thiết đến mức độ vận động hàng ngày. Người ít vận động có nguy cơ suy giảm miễn dịch cao hơn so với những người vận động đều đặn. Nguyên nhân chủ yếu bao gồm các cơ chế sau:

- Giảm số lượng và hoạt động của tế bào miễn dịch: Vận động thể chất vừa phải giúp tăng cường lưu thông máu, vận chuyển tế bào miễn dịch như lympho T, lympho B và bạch cầu đến các mô cơ thể hiệu quả. Khi lười vận động suy giảm miễn dịch là điều dễ hiểu, bởi quá trình này bị chậm lại, làm giảm số lượng tế bào miễn dịch tại các vị trí chiến đấu với vi khuẩn, virus. Nghiên cứu trên Journal of Sport and Health Science (2020) cho thấy những người ngồi nhiều hơn 8 giờ/ngày có mức lympho T thấp hơn 25% so với người vận động đều đặn.
- Tăng phản ứng viêm mạn tính: Ít vận động thường đi kèm tích tụ mỡ thừa, đặc biệt là mỡ nội tạng, sản sinh cytokine gây viêm như TNF-α và IL-6. Tình trạng viêm mạn tính này làm suy yếu khả năng nhận diện và loại bỏ tác nhân gây bệnh của hệ miễn dịch, khiến suy giảm miễn dịch người ít vận động ngày càng nghiêm trọng. Theo American Journal of Physiology-Endocrinology and Metabolism (2018), người thừa cân ít vận động có mức IL-6 huyết thanh cao hơn 30–40%, đồng nghĩa với miễn dịch bị ức chế.

Giảm phản ứng miễn dịch sau tiêm chủng: Hoạt động thể chất đều đặn giúp hệ miễn dịch phản ứng mạnh hơn với vắc-xin. Ngược lại, lười vận động suy giảm miễn dịch dẫn đến việc tạo kháng thể kém hơn sau tiêm phòng, tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột: Ít vận động làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, giảm các vi khuẩn có lợi hỗ trợ miễn dịch. Sự mất cân bằng này làm giảm sản xuất các tế bào miễn dịch quan trọng và góp phần làm suy giảm miễn dịch người ít vận động.

Tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính: Người ít vận động dễ mắc tiểu đường, tim mạch và béo phì, tất cả đều liên quan đến lười vận động suy giảm miễn dịch. Những bệnh này vừa làm hệ miễn dịch yếu đi, vừa tạo môi trường viêm mạn tính, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng và khó phục hồi.

Thiếu vận động kéo dài khiến số lượng và chức năng tế bào miễn dịch giảm, tạo viêm mạn tính, ảnh hưởng phản ứng với vắc-xin và cân bằng vi sinh đường ruột. Đây là lý do chính khiến suy giảm miễn dịch người ít vận động có xu hướng tăng cao.

Suy giảm miễn dịch người ít vận động là tình trạng khá phổ biến (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Cơ chế suy giảm miễn dịch ở người ít vận động

Một lối sống ít vận động không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch, chuyển hóa mà còn là nguyên nhân chính khiến suy giảm miễn dịch người ít vận động. Người lười vận động có nguy cơ cao bị viêm mạn tính nhẹ và hoạt động các tế bào miễn dịch kém hiệu quả, dẫn đến khả năng chống nhiễm trùng và bảo vệ cơ thể giảm.

Cơ chế kích hoạt và ly giải của tế bào NK khi cơ thể nhiễm virus (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Ở người ít vận động, đặc biệt là những ai duy trì lối sống tĩnh tại lâu dài, dễ tích lũy mỡ nội tạng. Mỡ này tiết ra các cytokine pro-inflammatory, làm cơ thể rơi vào trạng thái viêm mạn tính nhẹ. Việc viêm kéo dài gây ra rối loạn hoạt động các tế bào miễn dịch, bao gồm T lymphocyte, B lymphocyte, bạch cầu trung tính và đại thực bào. Đây là cơ chế quan trọng giải thích vì sao lười vận động suy giảm miễn dịch và khiến cơ thể khó phản ứng kịp với các tác nhân gây bệnh.

Khi bạn ít vận động, sẽ làm ảnh hưởng tới một số tế bào miễn dịch như:

T tế bào (T cells): Những người lười vận động có ít tế bào T “naive” và tế bào T mới từ tuyến ức, dẫn tới giảm khả năng phản ứng với virus và vi khuẩn mới. Trong khi đó, nhóm người hoạt động thể chất đều đặn – ví dụ những “master athletes” lớn tuổi (55–79 tuổi) – giữ được hoạt động tế bào T tương tự người trẻ (20–36 tuổi). Điều này chứng minh rõ ràng rằng suy giảm miễn dịch người ít vận động là hiện tượng có cơ sở khoa học.
Tế bào NK (Natural Killer): Người vận động đều đặn có hoạt tính NK cao hơn, giúp loại bỏ tế bào nhiễm virus hoặc tế bào bất thường. Ngược lại, người ít vận động có hoạt tính NK suy giảm, minh họa rằng lười vận động suy giảm miễn dịch ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng bảo vệ cơ thể.
Lymphocyte và bạch cầu khác: Hoạt động thể chất giúp tăng lưu thông lymphocyte và bạch cầu, cải thiện khả năng phát hiện và tiêu diệt tác nhân xâm nhập. Người ít vận động thường có lưu lượng tế bào miễn dịch thấp hơn, khiến phản ứng miễn dịch giảm.

Nghiên cứu được công bố trên Blood Advances so sánh nhóm “master athletes” tuổi 55–79 với nhóm người ít vận động cho thấy: Nhóm vận động duy trì số lượng tế bào T nguyên thủy và hoạt động tế bào T tương tự người trẻ, trong khi nhóm ít vận động có giảm hoạt tính tế bào T theo tuổi (~2–3% mỗi năm). Đây là bằng chứng cụ thể cho thấy suy giảm miễn dịch người ít vận động không chỉ là lý thuyết mà đã được chứng minh bằng số liệu.

Mặt khác, nghiên cứu của Woods và cộng sự (2011) trên người lớn tuổi, cũng chỉ ra rằng nhóm tập thể dục đều đặn trước khi tiêm vắc xin cúm có đáp ứng miễn dịch mạnh hơn, trong khi người ít vận động có kháng thể thấp hơn. Điều này minh chứng rằng lười vận động suy giảm miễn dịch và ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng chống lại bệnh tật.

Như vậy, việc ít vận động kéo theo viêm mạn tính nhẹ và giảm hiệu quả hoạt động của các tế bào miễn dịch như T lymphocyte, NK cells, lymphocyte. Các dẫn chứng nghiên cứu cho thấy rõ ràng rằng suy giảm miễn dịch người ít vận động là hiện tượng có cơ sở khoa học, và lười vận động suy giảm miễn dịch là vấn đề cần quan tâm để duy trì sức khỏe và khả năng chống bệnh.

Tế bào mô mỡ bình thường và tế bào mô mỡ béo phì (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Người ít vận động cần làm gì để cải thiện hệ miễn dịch?

Người ít vận động có nguy cơ suy giảm miễn dịch cao hơn so với những người thường xuyên vận động. Tuy nhiên, vẫn có nhiều cách hiệu quả để tăng cường khả năng phòng bệnh của cơ thể thông qua chế độ ăn uống, lối sống lành mạnh và bổ sung vi chất thiết yếu, cụ thể:

Ăn uống cân bằng, giàu vi chất

Một chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm giàu protein là nền tảng để duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh. Các vi chất quan trọng như vitamin C, vitamin D, kẽm, selen đóng vai trò then chốt trong việc tăng cường chức năng tế bào miễn dịch. Trong chế độ ăn hàng ngày bạn nên bổ sung nhiều:

Vitamin C: Giúp sản xuất tế bào bạch cầu, tăng sức đề kháng.
Vitamin D: Hỗ trợ hoạt động của tế bào T, giảm nguy cơ viêm nhiễm.
Kẽm và Selen: Tăng cường khả năng kháng virus và vi khuẩn.

Xây dựng lối sống lành mạnh

Người ít vận động vẫn có thể cải thiện miễn dịch thông qua các thói quen nhỏ nhưng quan trọng như:

Ngủ đủ giấc: 7–8 giờ/ngày giúp tế bào miễn dịch phục hồi.
Giảm stress: Thiền, đọc sách, nghe nhạc giúp ổn định cortisol – hormone ảnh hưởng đến miễn dịch.
Vận động nhẹ nhàng: Đi bộ, yoga hoặc đạp xe tại chỗ 15–30 phút mỗi ngày giúp tăng cường tuần hoàn và hoạt động của tế bào T.

Bổ sung vi chất thiết yếu qua tĩnh mạch

Đối với người ít vận động hoặc khó hấp thu đầy đủ vi chất từ thực phẩm, bổ sung vitamin qua đường tĩnh mạch là giải pháp tối ưu. Liệu pháp bổ sung vi chất Buffet Vitamins cung cấp vi chất trực tiếp, giúp cơ thể hấp thụ nhanh và hiệu quả hơn nhiều so với uống thông thường.

Liệu pháp bổ sung vi chất Buffet Vitamins cung cấp vi chất trực tiếp giúp thúc đẩy đề kháng một cách hiệu quả (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Ưu điểm nổi bật của Buffet Vitamins có thể kể đến như:

Hấp thu tối đa: Vitamin và khoáng chất đi trực tiếp vào máu, tăng hiệu quả ngay sau lần sử dụng.
Cá nhân hóa liều lượng: Phù hợp với nhu cầu từng người, kể cả những người ít vận động hoặc có bệnh lý nền.
Tiện lợi và an toàn: Thực hiện tại cơ sở y tế chuyên nghiệp với đội ngũ bác sĩ giám sát.
Tăng cường miễn dịch toàn diện: Hỗ trợ hoạt động của tế bào T, tế bào B và bạch cầu, giúp cơ thể chống lại virus, vi khuẩn và các tác nhân gây bệnh. Giúp người ít vận động cải thiện sức khỏe tổng thể, giảm nguy cơ mắc bệnh và duy trì năng lượng hàng ngày.

Buffet Vitamins là giải pháp thông minh cho những ai muốn chăm sóc sức khỏe, nâng cao miễn dịch và cảm thấy tràn đầy năng lượng, ngay cả khi lối sống ít vận động.

Tóm lại, duy trì lối sống năng động và bổ sung các biện pháp hỗ trợ sức khỏe là chìa khóa để ngăn chặn tình trạng suy giảm miễn dịch người ít vận động. Bằng cách tăng cường vận động, ăn uống cân bằng và chú ý tới các vi chất thiết yếu, chúng ta có thể giúp hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn, giảm nguy cơ mắc bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Tài liệu tham khảo: