Oestradiol là gì? Chức năng của oestradiol trong cơ thể

Oestradiol là một loại estrogen quan trọng, đóng vai trò then chốt trong việc duy trì chu kỳ kinh nguyệt, sức khỏe xương và chức năng sinh sản của nữ giới. Khi chỉ số estradiol thấp, cơ thể có thể gặp các dấu hiệu như rối loạn kinh nguyệt, giảm ham muốn tình dục hay loãng xương. Bài viết này sẽ giải thích chi tiết oestradiol là gì, nguyên nhân khiến estradiol giảm và các biện pháp hỗ trợ cân bằng hormone hiệu quả.

Oestradiol là gì?

Oestradiol, hay còn gọi là 17β-estradiol (E2), là hormone thuộc nhóm estrogen, đóng vai trò quan trọng trong cơ thể nữ giới. Đây là dạng estrogen mạnh nhất, hoạt động thông qua các thụ thể estrogen có mặt ở buồng trứng, tử cung, xương, tim mạch và não bộ. Oestradiol giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, kích thích phát triển nang trứng và niêm mạc tử cung. Nghiên cứu Burger et al., 2002, The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism chỉ ra rằng, nồng độ hormone này thay đổi theo từng giai đoạn của chu kỳ: trong pha nang trứng dao động khoảng 100–400 pg/mL và đạt đỉnh 200–450 pg/mL trước khi rụng trứng.

Ngoài vai trò sinh sản, oestradiol còn giúp duy trì sức khỏe xương bằng cách hạn chế hủy xương và thúc đẩy tạo xương, đồng thời bảo vệ tim mạch thông qua cân bằng lipid và duy trì chức năng mạch máu. Hormone này cũng ảnh hưởng đến não bộ, tác động lên serotonin và dopamine, giúp điều hòa cảm xúc, trí nhớ và khả năng học tập.

Oestradiol có công thức hóa học C18H24O2 và là hormone steroid thuộc nhóm estrogen. Hormone này được tổng hợp chủ yếu từ buồng trứng thông qua quá trình chuyển đổi androgen (androstenedione và testosterone) nhờ enzyme aromatase.

Chức năng chính của oestradiol trong cơ thể

 Oestradiol là hormone estrogen mạnh nhất, đóng vai trò quan trọng trong nhiều hệ cơ quan của cơ thể. Chức năng chính của nó bao gồm:

Điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và chức năng sinh sản

Oestradiol là một hormone estrogen mạnh, đóng vai trò chủ đạo trong việc điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và chức năng sinh sản. Trong giai đoạn nang noãn của chu kỳ, estradiol được buồng trứng sản xuất, kích thích lớp niêm mạc tử cung tăng sinh, dày lên và hình thành các tuyến cùng mạch máu, chuẩn bị môi trường thuận lợi cho trứng đã thụ tinh làm tổ. 

Nồng độ estradiol thay đổi theo từng giai đoạn chu kỳ cũng giúp xác định ngày rụng trứng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thụ thai. Nghiên cứu tổng quan của MDPI (2024) và các nghiên cứu về sinh lý nội mạc tử cung (Physiology of the Endometrium, 2019; Estrogen Signaling in the Proliferative Endometrium, 2016) đều nhấn mạnh rằng sự phối hợp chính xác giữa estradiol và progesterone là yếu tố quyết định việc nội mạc tử cung trở nên “sẵn sàng” để tiếp nhận phôi. 

Duy trì sức khỏe xương và phòng bệnh ngừa loãng xương

Oestradiol đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất xương bằng cách thúc đẩy hoạt động của tế bào tạo xương (osteoblasts) và đồng thời ức chế hoạt động của tế bào hủy xương (osteoclasts). Khi nồng độ estradiol giảm, đặc biệt ở giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh, cân bằng này bị phá vỡ, dẫn đến mất xương nhanh hơn. 

Theo nghiên cứu của Riggs và đồng nghiệp (2002, New England Journal of Medicine), phụ nữ mãn kinh có tốc độ mất xương trung bình 2–3% mỗi năm, làm tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương, đặc biệt là ở cột sống và hông. Việc duy trì nồng độ estradiol hợp lý hoặc bổ sung theo chỉ định y tế có thể làm chậm quá trình mất xương, giảm nguy cơ gãy xương.

Hỗ trợ chức năng não và ổn định cảm xúc

Oestradiol ảnh hưởng trực tiếp đến các thụ thể thần kinh trong não, đặc biệt là những thụ thể liên quan đến hệ serotonin và dopamine.Estradiol giúp điều hòa biểu hiện gen liên quan đến truyền dẫn serotonin, từ đó cải thiện tâm trạng, giảm nguy cơ trầm cảm, lo âu và hỗ trợ giấc ngủ ổn định. Sự suy giảm oestradiol, đặc biệt trong thời kỳ tiền mãn kinh, có thể liên quan trực tiếp đến tăng tỷ lệ rối loạn tâm thần ở phụ nữ.

Bảo vệ hệ tim mạch

Oestradiol góp phần duy trì sức khỏe mạch máu bằng cách tăng độ đàn hồi của thành mạch, ức chế quá trình oxy hóa LDL cholesterol và cân bằng lipid máu. Đặc biệt, estrogen giúp giảm sự hình thành mảng xơ vữa và cải thiện lưu thông máu, từ đó giảm nguy cơ bệnh tim mạch. Điều này đặc biệt quan trọng ở phụ nữ trước tuổi mãn kinh, khi estradiol đóng vai trò bảo vệ tim mạch tự nhiên.

Duy trì sức khỏe làn da và tóc của cơ thể

Oestradiol kích thích sản xuất collagen, elastin và glycosaminoglycan trong lớp hạ bì, đồng thời hỗ trợ giữ nước cho da, giúp da đàn hồi, mềm mịn và giảm nếp nhăn. Ngoài ra, estradiol còn tham gia vào chu kỳ sinh trưởng của nang tóc, giúp giảm rụng tóc sớm. Theo nghiên cứu của Thornton và đồng nghiệp (2013, Dermato-Endocrinology), phụ nữ mãn kinh thường gặp tình trạng da khô, giảm đàn hồi và tóc mỏng do sự suy giảm estradiol.

Nguyên nhân khiến nồng độ oestradiol thay đổi

Nồng độ oestradiol có thể thay đổi do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả sinh lý và lối sống:

• Nguyên nhân sinh lý: Nồng độ oestradiol tự nhiên thay đổi theo chu kỳ kinh nguyệt. Trong giai đoạn nang trứng phát triển, buồng trứng sản xuất estradiol nhiều, đạt đỉnh trước khi rụng trứng, sau đó giảm dần trong pha hoàng thể. Ở tuổi dậy thì, estradiol tăng nhanh để thúc đẩy phát triển cơ quan sinh dục và các đặc tính giới tính thứ cấp. Ngược lại, bước vào tuổi tiền mãn kinh và mãn kinh, buồng trứng suy giảm chức năng, dẫn đến giảm mạnh estradiol, gây ra các triệu chứng như rối loạn kinh nguyệt, bốc hỏa, loãng xương và thay đổi tâm trạng.
• Nguyên nhân bệnh lý: Một số tình trạng y tế có thể làm thay đổi estradiol, ví dụ: hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) thường gây estradiol cao bất thường; rối loạn chức năng tuyến yên hoặc tuyến hạ đồi có thể làm giảm estradiol do thiếu kích thích buồng trứng; các bệnh về gan hoặc thận nặng cũng ảnh hưởng đến chuyển hóa estradiol trong cơ thể.
• Nguyên nhân do lối sống và môi trường: Stress kéo dài, thiếu ngủ, chế độ ăn thiếu dinh dưỡng hoặc tập luyện quá mức có thể làm giảm sản xuất estradiol. Ngoài ra, tiếp xúc lâu dài với một số hóa chất môi trường, như BPA hoặc phthalates, có thể gây rối loạn nội tiết và thay đổi nồng độ estradiol.
• Nguyên nhân do can thiệp y tế: Sử dụng thuốc tránh thai, liệu pháp hormone thay thế hoặc các loại thuốc tác động đến nội tiết (như tamoxifen, thuốc hóa trị) đều có thể làm tăng hoặc giảm estradiol tạm thời. Những thay đổi này thường được theo dõi chặt chẽ để tránh tác dụng phụ lên sức khỏe sinh sản, xương và tim mạch.

Dấu hiệu cảnh báo cơ thể thiếu hoặc thừa oestradiol

Nồng độ oestrogen trong cơ thể ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng sinh sản, tâm trạng, sức khỏe xương và nhiều cơ quan khác. Khi estradiol lệch khỏi mức cân bằng bình thường, cơ thể sẽ biểu hiện qua các dấu hiệu đặc trưng, giúp nhận biết sớm để can thiệp kịp thời.

Dấu hiệu khi chỉ số estradiol thấp ở nữ gồm:

• Rối loạn kinh nguyệt hoặc mất kinh: Thiếu estradiol làm lớp niêm mạc tử cung phát triển kém, dẫn đến chu kỳ kinh thất thường hoặc vô kinh, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thụ thai.
• Âm đạo khô và giảm ham muốn tình dục: Estradiol duy trì độ ẩm và đàn hồi cho âm đạo; khi thiếu, phụ nữ có thể cảm thấy đau rát, khó chịu khi quan hệ.
• Mệt mỏi, lo âu, trầm cảm nhẹ: Estradiol tham gia điều hòa serotonin và dopamine trong não, giúp ổn định tâm trạng. Suy giảm hormone này có thể dẫn đến căng thẳng, mệt mỏi kéo dài hoặc trầm cảm nhẹ (Biegon et al., 2018, Bentham Science).
• Giảm mật độ xương: Thiếu estradiol làm tăng hoạt động của tế bào hủy xương, giảm mật độ xương, tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương.
• Thay đổi da và tóc: Estradiol kích thích sản xuất collagen và elastin. Khi chỉ số estradiol thấp ở nữ, da trở nên khô, kém đàn hồi, tóc yếu và rụng nhiều hơn.

Dấu hiệu khi estradiol cao gồm:

• Tăng cân, đặc biệt ở vùng bụng và hông: Estradiol dư thừa ảnh hưởng đến chuyển hóa lipid và dự trữ mỡ, dễ dẫn đến tăng cân.
• Căng tức hoặc đau ngực, cảm giác khó chịu vùng bụng dưới: Estradiol cao làm mô vú nhạy cảm, đôi khi gây đau hoặc căng tức.
  Thay đổi tâm trạng thất thường: Hormone cao có thể làm tăng nhạy cảm cảm xúc, dễ cáu gắt, mệt mỏi hoặc trầm cảm.
• Nguy cơ hình thành u vú hoặc u xơ tử cung tăng: Estradiol kích thích sự phát triển của mô vú và cơ tử cung, do đó dư thừa hormone có thể làm tăng nguy cơ hình thành các khối u lành tính hoặc ác tính.

Vai trò của vi chất dinh dưỡng oestradio trong cân bằng nội tiết 

Vi chất dinh dưỡng, bao gồm vitamin và khoáng chất, đóng vai trò nền tảng trong việc duy trì cân bằng nội tiết của cơ thể. Hormone – các chất hóa học điều hòa nhiều chức năng quan trọng như sinh sản, trao đổi chất, giấc ngủ và tâm trạng – cần được “hỗ trợ” bởi các vi chất để hoạt động hiệu quả.

Ví dụ, vitamin D giúp cơ thể điều hòa hormone sinh dục và tăng cường chức năng buồng trứng; magie và kẽm hỗ trợ sản xuất hormone tuyến giáp và insulin; vitamin B6 và B12 giúp chuyển hóa hormone và duy trì ổn định tâm trạng. Khi cơ thể thiếu những vi chất này, cân bằng hormone có thể bị rối loạn, dẫn đến các vấn đề như mệt mỏi, rối loạn kinh nguyệt, tăng cân hoặc stress kéo dài.

Buffet Vitamins là một giải pháp bổ sung vi chất toàn diện, cung cấp đa dạng vitamin và khoáng chất cần thiết để hỗ trợ cân bằng nội tiết. Sử dụng đúng cách, đều đặn có thể giúp cơ thể duy trì hoạt động hormone ổn định, tăng năng lượng, cải thiện giấc ngủ và hỗ trợ sức khỏe sinh sản. 

 Thay vì phải bổ sung nhiều loại vitamin riêng lẻ, Buffet Vitamins tích hợp tất cả trong một sản phẩm, tiết kiệm thời gian và đảm bảo liều lượng phù hợp. Không chỉ cung cấp dinh dưỡng, Buffet Vitamins còn giúp cơ thể duy trì các chức năng nội tiết ổn định, tăng cường miễn dịch và nâng cao sức khỏe tổng thể.

Biện pháp duy trì nồng độ oestradiol ổn định

Oestradiol là hormone quan trọng giúp cân bằng nội tiết, duy trì sức khỏe sinh sản và tâm trạng ổn định. Để giữ nồng độ oestradiol trong mức cân bằng, bạn có thể áp dụng những biện pháp sau:

• Chế độ ăn uống cân đối: Tăng cường thực phẩm giàu phytoestrogen (như đậu nành, hạt lanh), rau xanh, trái cây tươi và thực phẩm giàu vitamin B, D, kẽm, magie – giúp hỗ trợ sản xuất hormone tự nhiên.
• Tập thể dục đều đặn: Hoạt động thể chất vừa phải, như đi bộ, yoga hay bơi lội, giúp cân bằng hormone và giảm căng thẳng.
• Ngủ đủ giấc và giảm stress: Thiếu ngủ hoặc stress kéo dài có thể làm rối loạn hormone. Thực hành thiền, hít thở sâu hoặc các kỹ thuật thư giãn khác để hỗ trợ cân bằng nội tiết.
• Hạn chế các yếu tố gây mất cân bằng hormone: Tránh sử dụng nhiều rượu, cà phê, thực phẩm chế biến sẵn, và các chất có thể ảnh hưởng đến gan – cơ quan quan trọng giúp chuyển hóa hormone.
• Bổ sung vi chất dinh dưỡng cần thiết: Các sản phẩm chứa vitamin, khoáng chất và các chiết xuất thực vật có thể hỗ trợ duy trì nồng độ oestradiol ổn định, như Buffet Vitamins – giúp cân bằng hormone một cách tự nhiên.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Khám sức khỏe và xét nghiệm hormone theo chỉ dẫn của bác sĩ để điều chỉnh kịp thời khi có dấu hiệu bất thường.

Tóm lại, dù bạn đang tìm hiểu về các rối loạn nội tiết hay đơn giản muốn hiểu rõ hơn về cơ thể, việc nắm được kiến thức cơ bản về oestradiol là gì sẽ giúp chủ động hơn trong chăm sóc sức khỏe, từ thể chất đến tinh thần.

Nguồn tham khảo:

• https://www-ncbi-nlm-nih-gov.translate.goog/books/NBK549797/?
• https://pmc-ncbi-nlm-nih-gov.translate.goog/articles/PMC4241423/
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29956632/