Các chương trình giảm cân y khoa, được giám sát bởi chuyên gia, mang lại phương pháp cá nhân hóa và bền vững để quản lý cân nặng qua chế độ ăn lành mạnh, tập thể dục và thay đổi lối sống, giảm nguy cơ bệnh mãn tính. Ngược lại, chế độ ăn kiêng theo trào lưu hứa hẹn kết quả nhanh nhưng thiếu hỗ trợ khoa học và có thể gây rủi ro cho sức khỏe. Lựa chọn giảm cân y khoa đảm bảo an toàn và hiệu quả lâu dài, phù hợp với nhu cầu sức khỏe cá nhân, đồng thời thúc đẩy lối sống lành mạnh.
Các chương trình giảm cân y tế và chế độ ăn kiêng theo trào lưu có cách tiếp cận khác nhau đáng kể trong việc giảm cân.
- Các chương trình giảm cân y tế, được giám sát bởi các chuyên gia chăm sóc sức khỏe, tập trung vào các kế hoạch cá nhân bao gồm chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên. Họ hướng đến mục tiêu quản lý cân nặng bền vững và cải thiện sức khỏe tổng thể.
- Ngược lại, các chế độ ăn kiêng theo trào lưu hứa hẹn giảm cân nhanh chóng mà không tốn nhiều công sức nhưng thường thiếu cơ sở khoa học và có thể gây ra rủi ro cho sức khỏe.
Việc lựa chọn chương trình giảm cân theo phương pháp y tế đảm bảo kết quả an toàn hơn, lâu dài phù hợp với nhu cầu sức khỏe của từng cá nhân, thúc đẩy lối sống lành mạnh hơn và giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính.
1. Những cạm bẫy của chế độ ăn kiêng theo trào lưu
Trong một xã hội mà sự gầy gò được lý tưởng hóa, áp lực giảm cân nhanh có thể rất lớn. Theo dữ liệu do Viện Y tế Quốc gia công bố năm 2017/2018, hơn 30% người lớn ở Mỹ bị thừa cân và 42% bị béo phì.
Nhiều người chọn chế độ ăn kiêng theo trào lưu vì hứa hẹn kết quả nhanh chóng và ít công sức. Tuy nhiên, khi so sánh với giảm cân y khoa, rõ ràng là hai phương pháp này khác nhau về hiệu quả và độ an toàn.
Theo nghiên cứu, trong khoảng 45 triệu người Mỹ ăn kiêng mỗi năm, 17% chọn các “chế độ ăn kiêng đặc biệt.” Những chế độ này hứa hẹn giảm cân nhanh chóng và thường trở nên phổ biến, nhưng tính chất hạn chế của chúng khiến không phù hợp cho lâu dài và có thể gây ra vấn đề sức khỏe theo thời gian.
Giảm cân từ chế độ ăn kiêng theo trào lưu thường chỉ tạm thời, chủ yếu do mất cơ hoặc nước thay vì mỡ. Những chế độ này không giúp mọi người xây dựng thói quen bền vững để duy trì cân nặng lâu dài. Ngược lại, các chương trình giảm cân theo y khoa mang lại phương pháp lành mạnh và bền vững hơn.
Đặc điểm chung của chế độ ăn kiêng theo trào lưu bao gồm:
- Các chế độ ăn kiêng theo trào lưu thường hứa hẹn giải pháp giảm cân nhanh chóng trong thời gian ngắn. Chẳng hạn, chế độ Lemonade Master Cleanse cho rằng bạn có thể giảm nhiều cân chỉ bằng cách uống nước chanh, nước lọc, ớt cayenne và xi-rô cây phong trong vài ngày. Tuy nhiên, những lời hứa này thường không thực tế và khó duy trì lâu dài.
- Nhiều chế độ ăn kiêng theo trào lưu không bao gồm hướng dẫn rõ ràng về việc tập thể dục, chỉ tập trung vào những gì bạn ăn. Ví dụ, chế độ ăn Atkins khuyến khích ăn ít carbohydrate hơn nhưng không tập trung nhiều vào hoạt động thể chất.
- Chế độ ăn kiêng theo trào lưu thường áp đặt quy tắc nghiêm ngặt, như cắt bỏ toàn bộ nhóm thực phẩm. Chẳng hạn, chế độ Ketogenic hạn chế đáng kể carbohydrate và khuyến khích tiêu thụ nhiều chất béo và protein hơn. Tuy nhiên, cách ăn uống này có thể khiến cơ thể thiếu hụt dinh dưỡng cần thiết, dẫn đến các vấn đề sức khỏe.
Chế độ ăn kiêng theo trào lưu có một số nhược điểm:
- Chúng không phù hợp để kiểm soát cân nặng lâu dài.
- Chúng thường thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết, có thể dẫn đến nguy cơ sức khỏe.
- Chúng có thể cản trở quá trình trao đổi chất và gây ra hiệu ứng yo-yo.
- Thường hứa hẹn những kết quả đáng kể một cách nhanh chóng, dẫn đến những kỳ vọng không thực tế.
- Thường đưa ra giải pháp chung cho tất cả mọi người mà không tính đến sự khác biệt của từng cá nhân về quá trình trao đổi chất, nhu cầu dinh dưỡng và các yếu tố lối sống.
- Việc liên tục áp dụng chế độ ăn kiêng theo trào lưu có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và cảm xúc, dẫn đến cảm giác thất bại, tội lỗi và xấu hổ.
Chế độ ăn kiêng Zone, Weight Watchers (WW), Atkins và South Beach là những ví dụ điển hình về chế độ ăn kiêng theo trào lưu. Một đánh giá có hệ thống cho thấy cả bốn chế độ này chỉ mang lại giảm cân khiêm tốn trong thời gian dài (trung bình 5-7 pound), và một số cân nặng giảm được từ WW hoặc Atkins thường sẽ tăng trở lại theo thời gian.
2. Sức mạnh của việc giảm cân y khoa
Các chương trình giảm cân y tế dựa trên nghiên cứu khoa học, trong các chương trình này, các chuyên gia giảm cân tìm ra cách tốt nhất để mỗi người giảm cân một cách an toàn và hiệu quả. Trước khi bắt đầu một chương trình như vậy, mỗi cá nhân đều trải qua một cuộc đánh giá sức khỏe để xác định bất kỳ tình trạng bệnh lý tiềm ẩn nào và tìm ra phương pháp phù hợp với lối sống của họ.
Giảm cân y khoa tập trung vào việc áp dụng thói quen lành mạnh bền vững, bao gồm dinh dưỡng cân bằng, kiểm soát khẩu phần, thay đổi hành vi, quản lý căng thẳng và tập thể dục thường xuyên, thay vì kiêng ăn nghiêm ngặt. Phương pháp này giúp giảm cân dần dần, an toàn hơn và có khả năng duy trì kết quả lâu dài tốt hơn.
Một số chương trình giảm cân y tế bao gồm các loại thuốc hạn chế sự thèm ăn và thúc đẩy cảm giác no. Chúng có thể bao gồm các loại thuốc tiêm như Zepbound, Wegovy và Saxenda hoặc thuốc viên như Qsymia, Contrave và Phentermine.
3. Lợi ích của việc giảm cân y khoa
Để giải thích lý do tại sao các chương trình giảm cân y tế lại hiệu quả đến vậy, chúng tôi liệt kê những lợi ích quan trọng nhất dưới đây.
3.1. Phù hợp với Bệnh nhân
Các chuyên gia y tế tạo ra một chương trình để giải quyết mọi vấn đề sức khỏe tiềm ẩn gây tăng cân (như bệnh tiểu đường). Sau đó, họ tạo ra một kế hoạch cá nhân hóa, xem xét cân nặng, lối sống và mọi tình trạng sức khỏe mà bạn có thể gặp phải để giúp bạn đạt được mục tiêu giảm cân một cách an toàn.
3.2. An toàn và hiệu quả
Các chương trình giảm cân y tế được tạo ra và giám sát bởi các chuyên gia chăm sóc sức khỏe được cấp phép như bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng, y tá và nhà tâm lý học. Các chuyên gia này giám sát tiến trình của bạn và cung cấp dịch vụ chăm sóc toàn diện bao gồm tư vấn dinh dưỡng và kiểm tra thường xuyên để theo dõi tiến trình và sức khỏe của bạn.
3.3. Thành công lâu dài
Các chương trình giảm cân y tế giúp bệnh nhân phát triển thói quen lành mạnh bền vững, từ đó đạt được thành công lâu dài. Chúng cũng giải quyết các yếu tố tâm lý và hành vi gây tăng cân, như trầm cảm hay ăn uống do căng thẳng. Những chương trình này tập trung vào thay đổi lối sống và cung cấp hỗ trợ liên tục, giúp cá nhân duy trì việc giảm cân và sống khỏe mạnh hơn.
3.4. Kết quả sức khỏe tốt hơn
Giảm và duy trì cân nặng khỏe mạnh có thể làm giảm đáng kể nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như bệnh tim và tiểu đường. Giảm cân cũng có thể làm giảm đau khớp, tăng mức năng lượng và cải thiện cholesterol và huyết áp.
3.5. Hỗ trợ và Trách nhiệm
Các chương trình giảm cân cung cấp hỗ trợ và động lực liên tục để giúp bạn đi đúng hướng. Ngoài việc kiểm tra thường xuyên với các chuyên gia chăm sóc sức khỏe, nhiều chương trình còn bao gồm các hệ thống hỗ trợ như tư vấn nhóm hoặc huấn luyện, mang lại cảm giác cộng đồng và hướng dẫn bổ sung trong suốt hành trình giảm cân của bạn.
4. Đưa ra lựa chọn đúng đắn
Giảm cân y khoa tập trung vào kết quả lâu dài thông qua thay đổi lối sống lành mạnh, phù hợp với nhu cầu cá nhân và được giám sát bởi chuyên gia. Ngược lại, chế độ ăn kiêng theo trào lưu mang lại kết quả nhanh chóng bằng phương pháp “một kích cỡ cho tất cả”, thường dẫn đến thất vọng. Những chế độ này thường tự định hướng và thiếu sự giám sát chuyên nghiệp.
Quan trọng hơn, các chế độ ăn kiêng này có thể nguy hiểm, đặc biệt với những người có tình trạng sức khỏe sẵn có hoặc nhóm dễ bị tổn thương như phụ nữ mang thai, trẻ em và người già. Chế độ ăn theo trào lưu có thể gây thiếu hụt dinh dưỡng và mất khối lượng cơ, trong khi các chương trình giảm cân y tế tập trung vào việc giảm cân an toàn, dần dần, và phát triển thói quen lối sống lành mạnh bền vững cho sức khỏe toàn diện, không chỉ giảm mỡ.
Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định xem chương trình giảm cân y tế có phù hợp với bạn không và đảm bảo rằng phương pháp này an toàn và hiệu quả cho nhu cầu cụ thể của bạn.
5. Phần kết luận
Nhiều người chuyển sang chế độ ăn kiêng theo trào lưu vì tuyệt vọng muốn giảm cân nhanh chóng, ngay cả khi nó ảnh hưởng đến sức khỏe của họ. Các chương trình giảm cân y tế, mặc dù đòi hỏi nhiều thời gian và công sức hơn, nhưng lại mang đến phương pháp an toàn và hiệu quả hơn.
Tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế và chuyên gia dinh dưỡng đã đăng ký sẽ cung cấp hướng dẫn và hỗ trợ phù hợp, đảm bảo một kế hoạch giảm cân bền vững. Chìa khóa thành công là thực hiện những thay đổi lối sống lâu dài thay vì các giải pháp tạm thời.
Bài viết của: Đỗ Mai Thảo