Điều gì xảy ra nếu bạn thiếu năng lượng ATP?

Điểm chung giữa bệnh xơ cơ và hội chứng mệt mỏi mãn tính là thiếu năng lượng ATP. Điều này khác với tình trạng mệt mỏi hoặc thiếu động lực thường đi kèm với bệnh trầm cảm. Khi cơ thể thiếu năng lượng ATP, ý thức bạn vẫn muốn có thể làm điều gì đó nhưng lại không có khả năng thực hiện về mặt thể chất.

1. Thiếu năng lượng ATP là gì?

ATP ​​lưu trữ năng lượng trong cơ thể bạn nên được các nhà sinh học gọi nó là “đồng tiền năng lượng của sự sống”. Đây là nguồn năng lượng chính trong tất cả các tế bào sống. Đây là thứ năng lượng trong thức ăn của bạn được chuyển thành để có thể cung cấp năng lượng cho tất cả các quá trình của cơ thể bạn.

Để tạo thành ATP, adenosine kết hợp với ba nhóm phosphate. Khi cần năng lượng ở đâu đó và ATP được gửi đi, một trong những nhóm phosphate đó sẽ bị phá vỡ, giải phóng năng lượng. Sau đó, cơ thể bạn thay thế phosphate để một lần nữa tạo ra ATP. Đây là một quá trình tái chế vô tận.

Khi cơ thể không có đủ các thành phần cấu tạo nên ATP hoặc có điều gì đó cản trở quá trình tái chế, nồng độ ATP có thể giảm xuống và dẫn đến tình trạng cơ thể thiếu năng lượng ATP.

Tình trạng này không giống như cảm giác mệt mỏi và buồn ngủ mà thay vào đó là cảm giác như xương cốt rã rời, không thể cử động cơ bắp. Nếu bạn đã từng tập luyện đến mức không thể làm được nữa, bất kể bạn muốn tập luyện nhiều đến mức nào, thì đó chính là điều chúng ta đang nói đến. Nếu bạn đã từng tỉnh dậy sau khi gây mê với cảm giác chân tay quá nặng để nhấc lên, thì bạn có thể hiểu cảm giác khi năng lượng ATP thấp. Bạn có thể muốn ngủ, nhưng điều quan trọng là bạn cần phải để cơ bắp nghỉ ngơi trước khi làm bất cứ điều gì khác.

2. Điều gì xảy ra nếu bạn thiếu năng lượng ATP?

Thiếu năng lượng ATP (adenosine triphosphate) trong cơ thể có thể dẫn đến một số vấn đề vì ATP là đơn vị tiền tệ năng lượng chính của tế bào. 

• Rối loạn chức năng tế bào: ATP rất cần thiết cho nhiều quá trình tế bào, bao gồm vận chuyển tích cực, co cơ và tổng hợp sinh học. Nếu không có nó, các quá trình này không thể diễn ra hiệu quả.
• Yếu cơ: Cơ cần ATP để hoạt động. Thiếu năng lượng ATP có thể dẫn đến mệt mỏi và yếu cơ. Một nghiên cứu của Châu Âu được công bố vào năm 2013 cho thấy mối tương quan giữa khả năng cơ bắp ở tay và chân giảm ở người bị bệnh xơ cơ và nồng độ ATP và phosphocreatine thấp hơn đáng kể. Các nghiên cứu trước đó phát hiện ra rằng nồng độ ATP thấp đáng kể trong tiểu cầu của những người tham gia mắc bệnh xơ cơ cùng với các bất thường khác cho thấy cơ thể không thể duy trì lượng ATP ổn định.

• Hội chứng mệt mỏi mãn tính: Một trong những triệu chứng đặc trưng của hội chứng mệt mỏi mãn tính là tình trạng khó chịu sau khi gắng sức, đây là sự gia tăng bất thường và cực độ các triệu chứng sau khi gắng sức. Lượng gắng sức cần thiết khác nhau tùy theo từng người, nhưng khiến họ không thể thực hiện cùng một lượng hoạt động vào ngày hôm sau, điều này là bất thường và đặc biệt đối với căn bệnh này. Một bài báo năm 2015 liên kết tình trạng khó chịu sau khi gắng sức với mức năng lượng ATP thấp đáng báo động do thiếu adenosine, cho rằng thời gian phục hồi kéo dài là do cơ thể phải bắt kịp trước tiên với adenosine, sau đó là ATP. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện các khiếm khuyết trong quá trình sản xuất ATP không chỉ với tình trạng khó chịu sau khi gắng sức mà còn có thể là sự khởi phát của chính căn bệnh và một số bất thường về chuyển hóa 

• Suy nội tạng: Các cơ quan như tim, não và thận cần ATP để hoạt động bình thường. Khi cơ thể thiếu năng lượng ATP nghiêm trọng có thể dẫn đến suy nội tạng.
• Các vấn đề về chuyển hóa: ATP rất quan trọng đối với quá trình chuyển hóa. Thiếu ATP làm gián đoạn các con đường chuyển hóa, ảnh hưởng đến quá trình sản xuất năng lượng và dẫn đến các rối loạn chuyển hóa.
• Chết tế bào: Thiếu ATP kéo dài có thể khiến tế bào trải qua quá trình apoptosis (chết tế bào theo chương trình) hoặc hoại tử.

Chính vì vậy, việc duy trì mức ATP đầy đủ là rất quan trọng đối với sức khỏe tổng thể và chức năng tế bào.

3. Phải làm gì khi gặp tình trạng này?

Khi gặp tình trạng thiếu năng lượng ATP, cơ thể có thể gặp khó khăn trong công việc duy trì hoạt động và chức năng bình thường của tế bào. Để cải thiện tình trạng này, một số biện pháp và hoạt động có thể giúp ích cho bạn khi cơ thể thiếu năng lượng: 

• Chế độ ăn cân đối: Đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng cần thiết để sản xuất ATP, bao gồm carbohydrate, protein và chất béo. Ăn uống giàu vitamin và khoáng chất cũng quan trọng để hỗ trợ quá trình chuyển hóa năng lượng.
• Tăng cường sức vận động: Vận động thường xuyên giúp tăng cường sức mạnh tuần hoàn máu và cung cấp nhiều oxy và chất dinh dưỡng đến tế bào, giúp tăng cường sản xuất ATP, khắc phục tình trạng năng lượng ATP thấp.
• Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ giấc và chất lượng giúp cơ nghỉ yên tĩnh và tái tạo năng lượng cần thiết cho sản xuất ATP.
• Kiểm soát căng thẳng: Căng thẳng có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất ATP. Thực hành các phương pháp giảm căng thẳng như thiên, yoga có tác dụng giúp cơ thể thư giãn và tăng cường sức mạnh.
• Thực hành kỹ thuật hô hấp và thư giãn: Kỹ thuật hô hấp sâu và thư giãn có thể giúp cải thiện công việc tiêu hao năng lượng và tăng cường sản xuất ATP.

• Dinh dưỡng bổ sung: Có thể xem xét sử dụng các loại thực phẩm bổ sung có chứa các chất giúp tăng cường sản xuất ATP như Coenzym Q10, L-Carnitine, Magiê.
• Bạn có thể đã nghe nói đến coenzyme Q10 (CoQ10), một chất tự nhiên có trong cơ thể bạn và cũng có thể được dùng như một chất bổ sung. Nó phổ biến đối với những người mắc bệnh xơ cơ hay hội chứng mệt mỏi mãn tính và nhiều tình trạng khác, cũng như đối với sức khỏe nói chung. Một phần là do cơ thể bạn cần CoQ10 để tạo ra ATP. Tuy nhiên, một chế độ ăn uống cân bằng lành mạnh thường sẽ cung cấp cho một người đủ lượng ATP dự trữ. Các chất bổ sung CoQ10 có thể: Cải thiện năng lượng; Giảm tình trạng khó chịu sau khi gắng sức và giảm mệt mỏi.
• Tư vấn y tế: Trường hợp nghiêm trọng, nên tìm tư vấn từ các chuyên gia y tế để đánh giá giá và điều trị tình trạng thiếu năng lượng ATP một cách chính xác.

Hãy nhớ rằng việc duy trì cân bằng năng lượng trong cơ thể rất quan trọng để đảm bảo hoạt động của tế bào diễn ra một hiệu quả và đủ năng lượng.

Như vậy, ATP, hay Adenosine Triphosphate, không chỉ đơn thuần là một phân tử mang năng lượng mà còn chính là “điện” năng lượng đưa các quá trình sinh học vào hoạt động. Khi tế bào cần năng lượng, ATP sẽ cung cấp chúng thông qua quá trình phân huỷ thành ADP, giải phóng năng lượng cần thiết cho các quá trình tế bào diễn ra. Đây chính là lý do tại sao ATP thường được gọi là “đơn vị năng lượng của cuộc sống”.

Thế năng hóa học mà ATP mang lại không thể bị đánh mất. Khi cần thiết, nó được chuyển đổi thành năng lượng cần thiết cho các quá trình sinh học như tổng hợp protein, chuyển hóa chất béo và carbohydrate, và phục hồi năng lượng sau cơ đốc. Việc tăng cường ATP trong cơ thể không chỉ cung cấp thêm năng lượng mà còn giúp cải thiện hiệu suất và sức bền của cơ thể.

Một cơ thể có lượng ATP đủ cung cấp sẽ giúp chúng ta cảm thấy sảng khoái và tràn đầy năng lượng để vượt qua mọi thách thức hàng ngày. Để đạt được trạng thái này, không chỉ cần tăng cường sản xuất ATP mà còn cần duy trì một lối sống lành mạnh, bao gồm ăn uống cân đối, vận động đều đặn và đủ giấc ngủ. Hãy để ATP giúp cơ thể chúng ta sống trọn vẹn và tràn đầy năng lượng!

Tài liệu tham khảo: Gssiweb.org, Verywellhealth.com