Nhiều người tìm đến truyền vitamin C liều cao để tăng miễn dịch, làm đẹp hay hỗ trợ điều trị. Nhưng truyền vitamin C liều cao có an toàn không? Câu trả lời phụ thuộc vào liều, tốc độ truyền, sàng lọc nguy cơ và giám sát y khoa chặt chẽ.

1. “Vitamin C liều cao” nghĩa là gì? Vì sao truyền khác uống?

Cơ thể kiểm soát chặt nồng độ vitamin C khi uống; dù uống nhiều, nồng độ trong máu chỉ tăng đến một ngưỡng nhất định. Trái lại, truyền tĩnh mạch “vượt rào” cơ chế hấp thu và tái hấp thu, đưa nồng độ huyết tương lên mức milli-mol (mM), cao hơn uống 30–70 lần (ví dụ truyền 105 g có thể đạt ~32 mM).

2. Vì sao liều cao vitamin có thể gây nguy hiểm?

Tăng oxalate: Một phần vitamin C chuyển thành oxalate; ở liều rất cao, oxalate tăng có thể kết tinh ở thận.
Stress oxy hoá tại chỗ – tan huyết ở nhóm đặc biệt (thiếu G6PD).
Ảnh hưởng đo đường huyết: Vitamin C nồng độ cao có thể làm sai số các máy đo đường huyết tại giường hoặc CGM (ví dụ FreeStyle Libre 2), dẫn đến xử trí insulin không phù hợp.

3. Những nguy cơ đã ghi nhận khi truyền vitamin C liều cao

Tan huyết ở người thiếu men G6PD: có nhiều ca bệnh báo cáo và tổng quan. Vì vậy phải sàng lọc G6PD trước khi dùng liều cao.
Tổn thương thận do oxalate (oxalate nephropathy), suy thận cấp/sỏi thận: ghi nhận ở loạt ca, nhất là khi bệnh nhân có bệnh thận sẵn có hoặc dùng liều rất cao/ kéo dài.
Quá tải sắt (hemochromatosis): liều cao làm tăng hấp thu và huy động sắt – không khuyến nghị ở nhóm này.
Tác dụng phụ cấp tính khi truyền nhanh: đỏ bừng, buồn nôn, chóng mặt, thoáng ngất; cần kiểm soát tốc độ truyền (không > ~250 mg/phút theo nhãn thuốc).
Nhiễu đo đường huyết POC/CGM: có cảnh báo từ FDA và tài liệu kỹ thuật; một số máy quy định giới hạn hấp thu vitamin C để tránh sai số.

4. Truyền vitamin C liều cao có an toàn không?

Một số thử nghiệm pha I–II trong ung thư cho thấy truyền liều cao (thường tới 1,5 g/kg) có thể dung nạp được khi chọn bệnh nhân kỹ (không bệnh thận, không thiếu G6PD, không hemochromatosis) và theo dõi chặt.

5. Danh sách 12 lưu ý an toàn khi truyền vitamin C liều cao

Khám & khai thác bệnh sử kỹ: tiền sử sỏi thận/bệnh thận, hemochromatosis, thiếu G6PD, thai kỳ, cho con bú, đang hoá – xạ trị
Xét nghiệm trước truyền: eGFR/creatinine niệu–máu; test G6PD với bất kỳ kế hoạch liều cao/nhắc lại.
Tra soát thuốc – thiết bị: nếu dùng CGM (như Libre) hoặc đo đường huyết tại giường, thông báo để đổi phương pháp đo (xét nghiệm phòng xét nghiệm) trong 24–48h quanh buổi truyền.
Chọn dạng, liều, tốc độ phù hợp: dùng chế phẩm đạt chuẩn, tránh truyền nhanh; nhiều nhãn khuyến cáo ≤250 mg/phút để giảm chóng mặt, đỏ bừng.
Bù dịch đầy đủ trước–sau truyền để giảm nguy cơ kết tinh oxalate. (Suy luận thực hành dựa trên cơ chế và khuyến cáo thận học.)
Theo dõi trong truyền: mạch, huyết áp, triệu chứng (nôn, ớn lạnh, đỏ bừng), vị trí kim.
Xét nghiệm định kỳ nếu truyền nhắc lại: chức năng thận; cân nhắc oxalate niệu khi dùng kéo dài.
Tránh ở người hemochromatosis/ứ sắt do nguy cơ quá tải sắt.
Thận trọng đặc biệt ở bệnh thận mạn, ghép thận, chạy thận: nguy cơ oxalate nephropathy cao hơn.
Ngừng và xử trí ngay nếu có dấu hiệu tan huyết (vàng da, nước tiểu sẫm, mệt lả) – nhất là nếu chưa xác định G6PD.
Đồng thuận thông tin: bệnh nhân được giải thích rõ lợi ích–nguy cơ, bằng chứng hiện có không chứng minh lợi ích cho mọi chỉ định ngoài chuẩn.
Cơ sở y tế đủ điều kiện: có bác sĩ chịu trách nhiệm, phương tiện cấp cứu sốc phản vệ, xét nghiệm hỗ trợ.

6. Ai nên tránh hoặc cần thận trọng với vitamin C liều cao?

Thiếu G6PD hoặc nghi ngờ thiếu G6PD (chưa xét nghiệm)
Bệnh thận mạn, tiền sử sỏi thận, đang suy thận cấp.
Hemochromatosis/ứ sắt.
Người đang dùng CGM hoặc phải chỉnh liều insulin dựa trên POC glucose.
Phụ nữ mang thai/cho con bú: chỉ dùng khi bác sĩ đánh giá lợi ích vượt nguy cơ; chưa có dữ liệu an toàn chắc chắn cho liều rất cao. (Suy rộng từ dữ liệu an toàn chung và thận trọng lâm sàng.)

Truyền vitamin C liều cao có thể an toàn ở một số người khi được sàng lọc kỹ, theo dõi chặt và truyền đúng tốc độ tại cơ sở y tế đủ điều kiện.

Xem thêm: Gói truyền bổ sung vitamin C liều cao hỗ trợ tăng cường sức đề kháng và sức bền thành mạch (Truyền vitamin C liều cao >1g <= 25g)

Hiện nay phòng khám Drip Hydration Việt Nam được Sở Y tế TP HCM cấp phép để cung cấp nhiều dịch vụ / sản phẩm truyền dịch tĩnh mạch bổ sung vitamin đảm bảo an toàn, giúp tăng cường và cải thiện sức khỏe cho cơ thể. Đăng ký lịch thăm khám, tư vấn ngay qua hotline của Drip Hydration trên website hoặc gửi thông tin đặt hẹn theo mẫu