Nhiều người thường nghĩ đến melatonin hay magnesium khi gặp khó khăn về giấc ngủ, nhưng ít ai biết rằng kẽm (zinc) – một vi khoáng thiết yếu – cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa giấc ngủ. Vậy, kẽm có giúp ngủ ngon không? Bài viết này sẽ phân tích sâu sắc mối liên hệ giữa kẽm và giấc ngủ, từ cơ chế sinh học đến bằng chứng lâm sàng, giúp bạn hiểu rõ liệu việc bổ sung kẽm có thực sự cải thiện chất lượng giấc ngủ hay không.
1. Kẽm là gì và vai trò của nó trong cơ thể?
Kẽm là một nguyên tố vi lượng cần thiết cho hơn 300 enzym trong cơ thể con người, ảnh hưởng đến nhiều chức năng quan trọng như miễn dịch, tái tạo tế bào, lành vết thương, vị giác, sinh sản và hệ thần kinh trung ương.
Theo báo cáo từ National Institutes of Health (NIH), mặc dù nhu cầu kẽm hàng ngày tương đối nhỏ (8-11 mg/ngày cho người lớn), nhưng thiếu kẽm có thể ảnh hưởng đến hoạt động của não bộ, cảm xúc, hành vi và cả giấc ngủ.
2. Kẽm có giúp ngủ ngon không? Góc nhìn khoa học
2.1. Mối liên hệ giữa kẽm và chất dẫn truyền thần kinh
Các nghiên cứu chỉ ra rằng kẽm ảnh hưởng đến hoạt động của GABA (gamma-aminobutyric acid) – chất dẫn truyền thần kinh chính tạo ra cảm giác thư giãn và buồn ngủ. GABA giúp làm dịu hệ thần kinh và tạo điều kiện cho giấc ngủ sâu. Kẽm đóng vai trò hỗ trợ enzyme tổng hợp và điều hòa hoạt động của GABA.
Ngoài ra, kẽm cũng tham gia vào quá trình điều hòa melatonin, hormone tạo ra cảm giác buồn ngủ khi trời tối. Một nghiên cứu đăng trên Biological Trace Element Research năm 2017 cho thấy: kẽm, magie và melatonin có thể hoạt động đồng vận để cải thiện chất lượng giấc ngủ ở người lớn tuổi.
2.2. Kẽm và giấc ngủ ở trẻ em và người lớn
Một nghiên cứu quy mô lớn tại Trung Quốc, đăng trên tạp chí Sleep năm 2011, khảo sát 1.400 trẻ em và nhận thấy rằng: trẻ có nồng độ kẽm huyết thanh cao hơn thường có giấc ngủ dài hơn và ít bị thức giấc giữa đêm hơn.
Tương tự, nghiên cứu của University of Pécs (Hungary) công bố trên Frontiers in Psychology năm 2021 cũng chỉ ra rằng: bổ sung kẽm giúp cải thiện thời gian ngủ và độ sâu của giấc ngủ ở người trưởng thành, đặc biệt khi kết hợp với các khoáng chất khác.
3. Vì sao kẽm giúp ngủ ngon? Các cơ chế sinh học chính
Cơ chế | Vai trò của kẽm |
Tăng hoạt động GABA | Giúp thần kinh thư giãn, dễ vào giấc ngủ |
Điều hòa melatonin | Hỗ trợ thiết lập nhịp sinh học ngủ-thức |
Ổn định nồng độ serotonin | Serotonin – tiền chất của melatonin – cần có kẽm để tổng hợp hiệu quả |
Giảm stress oxy hóa | Giấc ngủ kém có liên quan đến tình trạng viêm và stress oxy hóa; kẽm có tính chống oxy hóa mạnh |
4. Có nên bổ sung kẽm để ngủ ngon?
4.1. Khi nào nên bổ sung kẽm?
Bạn có thể cần bổ sung kẽm nếu thuộc nhóm sau:
- Người bị mất ngủ kéo dài không rõ nguyên nhân.
- Người lớn tuổi (khả năng hấp thu kẽm giảm theo tuổi).
- Người ăn chay hoặc ăn kiêng thiếu thịt đỏ.
- Người stress kéo dài hoặc có dấu hiệu thiếu kẽm như: rụng tóc, vết thương lâu lành, mất vị giác.
4.2. Lưu ý khi bổ sung kẽm
- Liều lượng an toàn: 8-11 mg/ngày với người trưởng thành (theo NIH).
- Tránh dùng quá 40 mg/ngày vì có thể gây buồn nôn, rối loạn miễn dịch và giảm hấp thu đồng.
- Nên bổ sung dưới sự hướng dẫn của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ, đặc biệt nếu dùng kéo dài.
Với câu hỏi “Kẽm có giúp ngủ ngon không?”, câu trả lời là CÓ, với điều kiện bạn bị thiếu kẽm hoặc rối loạn liên quan đến dẫn truyền thần kinh. Việc bổ sung kẽm đúng cách có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ thông qua các cơ chế sinh học liên quan đến GABA, melatonin và stress oxy hóa.
Tuy nhiên, kẽm không phải là “thuốc ngủ”, và không nên lạm dụng như một biện pháp duy nhất. Nếu bạn thường xuyên mất ngủ, hãy xem xét tổng thể lối sống, dinh dưỡng, stress và thói quen ngủ trước khi quyết định bổ sung vi khoáng.
5. Có nên dùng kẽm đường truyền (IV) để cải thiện giấc ngủ?
Truyền kẽm qua đường tĩnh mạch (IV zinc therapy) hiện chưa được khuyến nghị phổ biến để điều trị mất ngủ đơn thuần. Tuy nhiên, một số trung tâm y tế tại Mỹ có sử dụng IV zinc như một phần trong phác đồ truyền khoáng tổng hợp (IV nutrient therapy) để giảm stress, cải thiện miễn dịch và hỗ trợ giấc ngủ. Nghiên cứu lâm sàng về hiệu quả cụ thể của phương pháp này còn đang được tiếp tục thực hiện.
Để được hướng dẫn truyền vitamin, bổ sung kẽm cải thiện giấc ngủ, hãy đặt hẹn với chuyên gia của Drip Hydration qua hotline 0901885088 hoặc đăng ký tư vấn miễn phí tại đây
Drip Hydration Việt Nam thiết kế sản phẩm thẻ truyền Vitamin Drip Membership giúp khách hàng thuận lợi và tối ưu khi sử dụng dịch vụ bổ sung vitamin qua đường truyền (tĩnh mạch). Tham khảo thông tin về thẻ truyền Vitamin Drip Membership TẠI ĐÂY.
Tài liệu tham khảo:
- https://ods.od.nih.gov/factsheets/Zinc-HealthProfessional/
- https://link.springer.com/article/10.1007/s12011-017-0966-2
Đọc thêm:
Tags: kẽm, ngủ ngon, truyền vitamin
Bài viết của: Biên tập viên Drip Hydration