Vì sao trầm cảm gây giảm ham muốn tình dục?

Trầm cảm không chỉ là tình trạng tinh thần buồn chán, mất hứng thú mà còn ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của cuộc sống, bao gồm cả ham muốn tình dục. Điều này gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống của nhiều người và qua đó làm trầm trọng thêm vấn đề trầm cảm. Vậy vì sao trầm cảm gây giảm ham muốn tình dục và cách để cải thiện vấn đề này như thế nào?

Mối liên hệ giữa khả năng quan hệ tình dục và bệnh trầm cảm

Có một mối quan hệ đáng kể giữa khả năng tình dục và trầm cảm, trầm cảm thường có tác động tiêu cực đến chức năng tình dục và sự hài lòng. Sự tương tác phức tạp này có thể được quy cho các yếu tố tâm lý, sinh học và xã hội khác nhau.

Bản thân trầm cảm có thể có tác động đáng kể đến chức năng tình dục của một cá nhân. Các triệu chứng như giảm ham muốn tình dục, khó đạt khoái cảm và mệt mỏi có thể ảnh hưởng đến ham muốn và hiệu suất tình dục. Ngoài ra, những suy nghĩ tiêu cực, lòng tự trọng thấp và các vấn đề về hình ảnh cơ thể thường liên quan đến trầm cảm cũng có thể ảnh hưởng đến sự tự tin và thỏa mãn trong tình dục.

Trầm cảm có thể ảnh hưởng đến chất lượng các mối quan hệ, bao gồm cả quan hệ tình dục. Những người bị trầm cảm có thể gặp khó khăn trong việc thân mật, giao tiếp và kết nối cảm xúc, điều này có thể dẫn đến không thỏa mãn về mặt tình dục. Những hiểu lầm, giảm ham muốn và gia tăng căng thẳng trong mối quan hệ có thể góp phần làm suy giảm khả năng tình dục và sự hài lòng chung về mối quan hệ.

Vậy những người trầm cảm có quan hệ được không? Câu trả lời là có, những người bị trầm cảm có thể tham gia vào các hoạt động tình dục. Trầm cảm không nhất thiết có nghĩa là ai đó không thể quan hệ tình dục hoặc trải nghiệm khoái cảm tình dục. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải hiểu rằng trầm cảm có thể ảnh hưởng đến ham muốn tình dục, hoạt động tình dục và sự hứng thú chung của một cá nhân khi tham gia vào các hoạt động tình dục

Điều quan trọng cần nhớ là trầm cảm ảnh hưởng đến mỗi cá nhân một cách khác nhau và tác động đến khả năng cũng như trải nghiệm tình dục có thể khác nhau. Một số cá nhân có thể thấy rằng ham muốn và chức năng tình dục của họ tương đối không thay đổi, trong khi những người khác có thể gặp phải những thách thức đáng kể. Cũng cần lưu ý rằng trầm cảm là một tình trạng có thể điều trị được và việc tìm kiếm sự trợ giúp chuyên môn phù hợp có thể làm giảm các triệu chứng và cải thiện sức khỏe tổng thể, bao gồm cả sức khỏe tình dục.

Vì sao trầm cảm gây giảm ham muốn?

Tiếp theo hãy cùng tìm hiểu vì sao stress giảm ham muốn tình dục hay cụ thể hơn là việc sử dụng thuốc trầm cảm làm giảm ham muốn như thế nào? 

Trầm cảm có thể dẫn đến giảm cả nhu cầu (ham muốn tình dục) và khả năng (chức năng tình dục) tham gia vào các hoạt động tình dục do sự kết hợp của các yếu tố tâm lý, sinh học và xã hội. Đây là lời giải thích chi tiết về tình trạng stress giảm ham muốn:

Yếu tố tâm lý

• • Các vấn đề sự tự tin và hình ảnh cơ thể: Trầm cảm có thể khiến các cá nhân có nhận thức tiêu cực về bản thân, dẫn đến cảm giác kém cỏi, kém hấp dẫn và kém tự tin, có thể làm giảm ham muốn và hiệu suất tình dục.
  • Đau khổ về cảm xúc: Nỗi buồn, sự tuyệt vọng và lo lắng tột độ liên quan đến trầm cảm có thể khiến bạn khó đạt được khoái cảm hoặc hưng phấn khi hoạt động tình dục.

• Biến dạng nhận thức: Các kiểu suy nghĩ tiêu cực, chẳng hạn như suy nghĩ trầm ngâm và bi quan, có thể cản trở khả năng thư giãn và bị kích thích trong các tình huống thân mật.

Yếu tố sinh học

• Mất cân bằng chất dẫn truyền thần kinh: Trầm cảm thường liên quan đến sự mất cân bằng các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin, dopamine và norepinephrine, những chất này đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh ham muốn tình dục, hưng phấn và cực khoái.
• Thay đổi nội tiết tố: Sự dao động nội tiết tố, đặc biệt là nồng độ testosterone và estrogen, có thể xảy ra trong thời gian trầm cảm và góp phần làm giảm ham muốn tình dục và rối loạn chức năng tình dục.

Tác dụng phụ của thuốc

Một số thuốc chống trầm cảm, đặc biệt là thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI), có thể gây ra tác dụng phụ về tình dục như giảm ham muốn tình dục, khó đạt cực khoái và rối loạn cương dương ở nam giới. Dưới đây là một số ví dụ về thuốc trầm cảm làm giảm ham muốn:

SSRI

• Fluoxetine 
• Sertralin 
• Paroxetin
• Citalopram 
• Escitalopram

SSRIs là loại thuốc trầm cảm làm giảm ham muốn thường gặp. SSRIs là một trong những loại thuốc chống trầm cảm được kê toa rộng rãi nhất và chúng hoạt động bằng cách tăng lượng serotonin sẵn có trong não. Tuy nhiên, sự gia tăng nồng độ serotonin này cũng có thể dẫn đến các tác dụng phụ về tình dục, bao gồm giảm ham muốn tình dục, khó đạt cực khoái và suy giảm hưng phấn tình dục. 

Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin-SNRI

• Duloxetine
• Venlafaxin
• Desvenlafaxine
• Levomilnacipran

SNRI hoạt động bằng cách tăng mức độ của cả serotonin và norepinephrine trong não. Mặc dù chúng có thể có hiệu quả trong điều trị trầm cảm nhưng chúng cũng có liên quan đến các tác dụng phụ về tình dục tương tự như SSRI, bao gồm giảm ham muốn tình dục và rối loạn chức năng tình dục. Do đó, SNRI cũng được xem là một thuốc trầm cảm làm giảm ham muốn

Các loại thuốc khác như thuốc chống trầm cảm ba vòng (TCA) và thuốc ức chế monoamine oxidase (MAOIs) cũng là những loại thuốc trầm cảm làm giảm ham muốn thông qua tác dụng phụ của chúng. Điều quan trọng cần lưu ý là mức độ nghiêm trọng của các tác dụng phụ về tình dục có thể khác nhau tùy theo từng người và một số cá nhân có thể gặp những tác động đáng kể hơn đến ham muốn và chức năng tình dục của họ so với những người khác. Ngoài ra, thời gian điều trị và liều lượng cụ thể của thuốc cũng có thể đóng vai trò trong việc xuất hiện và mức độ nghiêm trọng của các tác dụng phụ này.

Tác dụng sinh lý

• Mệt mỏi và thiếu năng lượng: Sự mệt mỏi sâu sắc và thiếu năng lượng liên quan đến trầm cảm có thể khiến việc tham gia và tận hưởng các hoạt động tình dục đòi hỏi năng lượng thể chất và tinh thần trở nên khó khăn.
• Rối loạn giấc ngủ: Trầm cảm thường làm gián đoạn giấc ngủ, dẫn đến mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều, có thể ảnh hưởng đến ham muốn và hiệu suất tình dục.
• Đau đớn và khó chịu: Trầm cảm có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng thể chất như căng cơ, đau đầu và các vấn đề về đường tiêu hóa, khiến hoạt động tình dục trở nên khó chịu hoặc không mong muốn.

Yếu tố tâm lý xã hội

• Vấn đề về mối quan hệ: Trầm cảm có thể làm căng thẳng mối quan hệ giữa các cá nhân, tạo ra rào cản giao tiếp, khoảng cách tình cảm và xung đột, có thể tác động tiêu cực đến sự thân mật và thỏa mãn tình dục.
• Sự cô lập với xã hội: Xu hướng rút lui khỏi xã hội và cô lập bản thân, phổ biến ở bệnh trầm cảm, có thể hạn chế cơ hội thân mật và trải nghiệm tình dục.
• Cơ chế đối phó không lành mạnh: Một số người bị trầm cảm có thể chuyển sang các cơ chế đối phó không lành mạnh, chẳng hạn như lạm dụng rượu hoặc chất gây nghiện, có thể làm suy giảm thêm chức năng tình dục.

Điều quan trọng cần lưu ý là mối quan hệ giữa trầm cảm và rối loạn chức năng tình dục là 2 chiều. Mặc dù trầm cảm có thể góp phần làm giảm ham muốn và khả năng tình dục, nhưng bản thân các vấn đề về tình dục cũng có thể làm trầm trọng thêm hoặc gây ra các triệu chứng trầm cảm, tạo ra một vòng luẩn quẩn.

Giải quyết những khó khăn về tình dục ở những người bị trầm cảm thường đòi hỏi một cách tiếp cận nhiều mặt, kết hợp liệu pháp tâm lý, quản lý thuốc (nếu cần thiết) và điều chỉnh lối sống.

Cách cải thiện tình trạng stress giảm ham muốn tình dục

Căng thẳng có thể tác động sâu sắc đến ham muốn và chức năng tình dục và đó là vấn đề phổ biến mà nhiều người phải đối mặt. Dưới đây là một số chiến lược hiệu quả giúp giảm bớt căng thẳng và cải thiện ham muốn tình dục:

Áp dụng các kỹ thuật quản lý căng thẳng

• Thiền chánh niệm: Phương pháp thực hành này bao gồm việc tập trung vào thời điểm hiện tại và buông bỏ những suy nghĩ xâm nhập, điều này có thể giúp giảm căng thẳng và lo lắng.
• Bài tập thở sâu: Hít thở chậm, sâu có thể kích hoạt phản ứng thư giãn của cơ thể và chống lại tác động của căng thẳng.
• Thư giãn cơ tiến bộ: Kỹ thuật này bao gồm việc căng và thư giãn các nhóm cơ khác nhau một cách có hệ thống, thúc đẩy trạng thái bình tĩnh và thư giãn.

Tham gia hoạt động thể chất thường xuyên

• Tập thể dục giải phóng endorphin, chất kích thích tâm trạng tự nhiên và có thể giúp giảm bớt căng thẳng và lo lắng.
• Các hoạt động như yoga, thái cực quyền hoặc giãn cơ nhẹ nhàng có thể đặc biệt có lợi trong việc giảm căng thẳng và cải thiện nhận thức và chánh niệm về cơ thể.

Ưu tiên việc tự chăm sóc bản thân

• Dành thời gian cho những sở thích và hoạt động mang lại cho bạn niềm vui và sự thư giãn, chẳng hạn như đọc sách, nghe nhạc hoặc tắm nước ấm.
• Thực hành vệ sinh giấc ngủ tốt bằng cách thiết lập thói quen ngủ phù hợp và tạo môi trường thuận lợi cho giấc ngủ.
• Tham gia vào những trải nghiệm thú vị về giác quan, chẳng hạn như liệu pháp mùi hương, mát-xa hoặc dành thời gian hòa mình vào thiên nhiên.

Cải thiện giao tiếp và sự thân mật

• Giao tiếp cởi mở và trung thực với đối phương về mức độ căng thẳng, mối quan tâm và ham muốn thân mật của bạn có thể giúp tăng cường sự thân mật về mặt cảm xúc và giảm căng thẳng.
• Tham gia vào các hoạt động thân mật phi tình dục, chẳng hạn như âu yếm, nắm tay hoặc xoa bóp nhẹ nhàng để nuôi dưỡng cảm giác gần gũi và thư giãn.

Xem xét tư vấn hoặc trị liệu

• Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) có thể giúp xác định và sửa đổi các kiểu suy nghĩ và hành vi tiêu cực góp phần gây căng thẳng và lo lắng.
• Liệu pháp tình dục hoặc tư vấn cho các cặp đôi có thể giải quyết các vấn đề cụ thể liên quan đến ham muốn tình dục, sự thân mật và động lực trong mối quan hệ.

Đánh giá các yếu tố lối sống

• Uống quá nhiều rượu, hút thuốc và thói quen ăn kiêng kém có thể làm trầm trọng thêm mức độ căng thẳng và tác động tiêu cực đến chức năng tình dục.
• Ưu tiên một chế độ ăn uống cân bằng, giàu thực phẩm nguyên chất, bao gồm các loại thực phẩm được biết là có tác dụng thúc đẩy ham muốn tình dục, chẳng hạn như bơ, các loại hạt và sô cô la đen.

Giải quyết các tình trạng bệnh lý tiềm ẩn

• Các vấn đề sức khỏe mãn tính, chẳng hạn như trầm cảm, rối loạn lo âu hoặc mất cân bằng nội tiết tố, có thể góp phần gây căng thẳng và giảm ham muốn tình dục.
• Tham khảo ý kiến ​​của các bác sĩ, chuyên gia tâm lý để quản lý mọi tình trạng tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tình dục của bạn.

Điều quan trọng cần nhớ là căng thẳng là một hiện tượng phức tạp và những gì có tác dụng với người này có thể không có tác dụng với người khác. Có thể cần một số thử nghiệm để tìm ra sự kết hợp phù hợp giữa các chiến lược giúp giảm căng thẳng và cải thiện ham muốn tình dục một cách hiệu quả. Ngoài ra, tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia chăm sóc sức khỏe hoặc nhà trị liệu có trình độ có thể cung cấp hướng dẫn có giá trị và các đề xuất được cá nhân hóa phù hợp với tình huống riêng của bạn.

Tóm lại, hiểu rõ vấn đề về tầm quan trọng của trạng thái tâm lý đối với ham muốn tình dục là bước quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe toàn diện. Bằng cách đối diện và xử lý tình trạng trầm cảm một cách chân thực và có hiểu biết, chúng ta có thể tìm đến giải pháp để cải thiện không chỉ tâm lý mà còn cả khía cạnh tình dục của bản thân.

Tài liệu tham khảo: Verywellmind.com, Health.harvard.edu, Ncbi.nlm.nih.gov, My.clevelandclinic.org