Rối loạn tiêu hoá nên ăn uống gì? Hết khó chịu nhờ 3 nhóm thực phẩm này!

Rối loạn tiêu hoá khiến cơ thể mệt mỏi, đầy bụng, khó tiêu và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Chế độ ăn uống đúng cách là chìa khóa giúp cân bằng hệ tiêu hoá, giảm triệu chứng khó chịu và cải thiện sức khỏe đường ruột. Hãy cùng khám phá rối loạn tiêu hoá nên ăn uống gì để chăm sóc hệ tiêu hoá một cách thông minh.

Rối loạn tiêu hóa là gì? Dấu hiệu nhận biết và ảnh hưởng đến sức khỏe

Rối loạn tiêu hóa là tình trạng hệ tiêu hóa hoạt động không bình thường, dẫn đến việc thức ăn khó tiêu, đầy bụng, khó chịu hoặc đau quặn ở bụng. Đây là vấn đề phổ biến, có thể xảy ra ở bất kỳ ai và thường liên quan đến thói quen ăn uống, stress hoặc các bệnh lý về đường tiêu hóa như viêm dạ dày, hội chứng ruột kích thích. Nếu không được kiểm soát, rối loạn tiêu hóa có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng

Người bị rối loạn tiêu hóa thường gặp các triệu chứng như: Đầy hơi, chướng bụng, ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài. Ngoài ra, cơ thể có thể cảm thấy mệt mỏi, suy nhược do hấp thu dưỡng chất kém. Nhận biết sớm các dấu hiệu này giúp bạn chủ động thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt để giảm thiểu tình trạng khó chịu.

Khi tình trạng rối loạn tiêu hóa kéo dài, cơ thể sẽ gặp khó khăn trong việc hấp thu vitamin, khoáng chất và năng lượng cần thiết, dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng, sút cân hoặc suy nhược. Ngoài ra, các vấn đề tiêu hóa kéo dài còn làm tăng nguy cơ viêm loét dạ dày, trào ngược thực quản và các bệnh lý đường ruột khác. Vì vậy, việc chăm sóc hệ tiêu hóa đúng cách là vô cùng quan trọng.

Thực phẩm nên bổ sung khi bị rối loạn tiêu hóa

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe đường tiêu hóa. Biết rối loạn tiêu hoá nên ăn uống gì sẽ giúp giảm triệu chứng khó chịu, cân bằng hệ vi sinh và hỗ trợ quá trình tiêu hóa diễn ra hiệu quả hơn. Dưới đây là những nhóm thực phẩm nên bổ sung:

Thực phẩm giàu chất xơ hòa tan

Chất xơ hòa tan giúp làm mềm phân, hỗ trợ tiêu hóa và nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi trong ruột. Những thực phẩm giàu chất xơ hòa tan bao gồm yến mạch, chuối, táo, cà rốt, khoai lang và đậu lăng. Ăn đủ chất xơ hòa tan giúp giảm tình trạng táo bón, cải thiện chức năng ruột và hạn chế đầy hơi. Đây là nhóm thực phẩm quan trọng mà người bị rối loạn tiêu hóa nên bổ sung đều đặn.

Thực phẩm chứa lợi khuẩn và enzyme tự nhiên

Lợi khuẩn (probiotics) và enzyme tự nhiên giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa thức ăn và tăng cường miễn dịch. Một số thực phẩm giàu lợi khuẩn và enzyme bạn có thể bổ sung là sữa chua, kefir, dưa muối, kim chi hoặc miso. Việc duy trì lượng lợi khuẩn ổn định trong ruột giúp giảm triệu chứng tiêu chảy, đầy bụng và khó tiêu – điều mà người quan tâm rối loạn tiêu hoá nên ăn uống gì không nên bỏ qua.

Thực phẩm dễ tiêu hóa, ít gây kích ứng

Các món ăn nấu chín kỹ, mềm, ít dầu mỡ và ít gia vị cay nóng sẽ giúp hệ tiêu hóa hoạt động nhẹ nhàng hơn. Một số lựa chọn phù hợp gồm cơm, cháo, mì ống, thịt gà, cá hấp hoặc luộc, trứng luộc mềm, khoai tây, bí đỏ. Khi gặp tình trạng rối loạn tiêu hóa, việc ưu tiên thực phẩm dễ tiêu hóa không chỉ giảm áp lực lên dạ dày mà còn hỗ trợ cơ thể hấp thu dưỡng chất hiệu quả hơn.

Thực phẩm cần kiêng khi bị rối loạn tiêu hóa

Ngoài việc bổ sung các thực phẩm tốt cho hệ tiêu hóa, việc tránh những thực phẩm có khả năng kích thích dạ dày, gây khó tiêu hay làm trầm trọng triệu chứng cũng rất quan trọng. 

• Thực phẩm nhiều dầu mỡ và chiên rán: Các món chiên, rán hoặc chứa nhiều dầu mỡ sẽ làm dạ dày và ruột hoạt động quá mức, gây đầy bụng, khó tiêu và đôi khi là tiêu chảy. Người bị rối loạn tiêu hóa nên hạn chế các món như khoai tây chiên, gà rán, thịt nhiều mỡ và các món xào nhiều dầu.
• Thực phẩm cay, nóng và nhiều gia vị mạnh: Gia vị cay, nóng như ớt, tiêu, tỏi nhiều, mù tạt hay các loại nước sốt cay có thể kích thích niêm mạc dạ dày, làm tình trạng rối loạn tiêu hóa nặng hơn. Đây là nhóm thực phẩm mà người quan tâm rối loạn tiêu hoá nên ăn uống gì cần tuyệt đối hạn chế.
• Thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt và đồ uống có ga: Đồ hộp, thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều chất bảo quản, muối, đường và chất béo chuyển hóa, dễ gây rối loạn cân bằng vi sinh đường ruột. Đồ ngọt, bánh kẹo và nước có gas cũng có thể làm tiêu chảy hoặc đầy hơi, khiến hệ tiêu hóa thêm mệt mỏi.
• Thực phẩm chứa nhiều lactose: Một số người bị rối loạn tiêu hóa còn nhạy cảm với sữa và các sản phẩm từ sữa chứa lactose, có thể gây tiêu chảy, đầy bụng hoặc đau bụng. Nếu thuộc nhóm này, bạn nên chọn sữa không lactose hoặc sữa lên men như sữa chua để vừa bổ sung dưỡng chất vừa tránh kích ứng đường tiêu hóa.

Thực đơn mẫu cho người bị rối loạn tiêu hóa

Sau khi đã biết rối loạn tiêu hoá nên ăn uống gì, việc áp dụng chính xác thực phẩm đó vào thực đơn hàng ngày mới giúp hệ tiêu hóa phục hồi hiệu quả. Dưới đây là gợi ý thực đơn mẫu 1 ngày, vừa dễ tiêu hóa, vừa đầy đủ dinh dưỡng mà bạn có thể tham khảo:

Bữa sáng:

• Cháo yến mạch hoặc cháo gạo nấu nhuyễn, có thể thêm chuối chín hoặc một ít hạt chia.
• Trứng luộc mềm hoặc sữa chua không đường để bổ sung lợi khuẩn.
• Uống 1 cốc nước ấm hoặc trà thảo mộc nhẹ nhàng.

Bữa phụ sáng:

• Một quả táo hoặc vài lát lê nướng.
• Một ít hạt điều hoặc hạnh nhân (nếu cơ thể không bị khó tiêu với hạt).

Bữa trưa:

• Cơm mềm hoặc khoai lang luộc.
• Thịt gà, cá hấp hoặc luộc, nấu mềm để dễ tiêu hóa.
• Rau củ luộc hoặc hấp như cà rốt, bí đỏ, bông cải xanh.

Bữa phụ chiều:

• Sữa chua lên men hoặc kefir để bổ sung lợi khuẩn, hỗ trợ tiêu hóa.
• Một ít chuối hoặc đu đủ chín.

Bữa tối:

• Cháo trắng hoặc cơm mềm kèm rau củ nấu nhuyễn.
• Cá hấp hoặc thịt gà hầm mềm, tránh dầu mỡ và gia vị cay.
• Uống nước ấm, tránh nước lạnh hoặc nước có gas.

Lưu ý trong chế độ ăn uống hàng ngày

Đối với người bị rối loạn tiêu hóa, việc duy trì thói quen ăn uống khoa học hằng ngày quan trọng không kém việc chọn thực phẩm phù hợp. Hiểu rối loạn tiêu hoá nên ăn uống gì thôi chưa đủ, bạn cũng cần áp dụng các nguyên tắc ăn uống để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa và hỗ trợ cơ thể hấp thu dưỡng chất tốt hơn.

• Ăn đúng giờ, chia nhỏ bữa: Thay vì ăn 2 – 3 bữa lớn, nên chia thành 4 – 5 bữa nhỏ trong ngày. Điều này giúp dạ dày không phải hoạt động quá tải, giảm nguy cơ đầy hơi, khó tiêu hoặc trào ngược.
• Ăn chậm, nhai kỹ: Nhai kỹ giúp thức ăn được nghiền nát, trộn đều với enzyme tiêu hóa trong miệng, hỗ trợ hệ tiêu hóa làm việc nhẹ nhàng hơn. Thói quen này rất quan trọng nếu bạn muốn điều trị rối loạn tiêu hoá một cách hiệu quả.
• Uống đủ nước, hạn chế đồ uống kích thích: Nước giúp tiêu hóa và hấp thu dưỡng chất tốt hơn, đồng thời ngăn ngừa táo bón. Bạn cần tránh các đồ uống có cồn, caffein, nước ngọt có gas hoặc đồ uống quá lạnh, vì chúng có thể làm tình trạng rối loạn tiêu hóa trở nên nghiêm trọng.
• Theo dõi phản ứng của cơ thể: Mỗi người có cơ địa khác nhau. Bạn nên quan sát phản ứng của cơ thể với từng loại thực phẩm. Khi nhận thấy triệu chứng đầy bụng, tiêu chảy hay khó tiêu xuất hiện, bạn cần điều chỉnh chế độ ăn tương ứng. 
• Kết hợp lối sống lành mạnh: Ngoài chế độ ăn, duy trì ngủ đủ giấc, giảm stress, tập thể dục nhẹ nhàng cũng hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn. Chế độ ăn uống và lối sống khoa học kết hợp sẽ giúp cải thiện sức khỏe đường ruột lâu dài.

Chăm sóc hệ tiêu hóa không chỉ là điều trị triệu chứng mà còn là duy trì thói quen ăn uống và lối sống lành mạnh hàng ngày. Việc nắm rõ rối loạn tiêu hoá nên ăn uống gì sẽ giúp bạn lựa chọn thực phẩm phù hợp, giảm tình trạng đầy bụng, khó tiêu và tiêu chảy, đồng thời hỗ trợ cơ thể hấp thu dưỡng chất tốt hơn.