Thiếu hụt vi chất dinh dưỡng là một tình trạng phổ biến nhưng thường bị bỏ qua, đặc biệt là ở người trưởng thành. Trong đó, thiếu kẽm và vitamin C cùng lúc có thể dẫn đến nhiều rối loạn nghiêm trọng, ảnh hưởng đến miễn dịch, phục hồi mô, và quá trình trao đổi chất. Vậy kẽm và vitamin C có tác dụng gì? Thiếu cả hai sẽ ảnh hưởng ra sao? Hãy cùng phân tích sâu, đa chiều và toàn diện trong bài viết dưới đây.
1. Kẽm và vitamin C có tác dụng gì?
1.1. Tác dụng của kẽm
Kẽm là một khoáng chất thiết yếu tham gia vào hơn 300 enzym trong cơ thể, đóng vai trò trong:
- Tăng cường miễn dịch: Kẽm hỗ trợ hoạt động của tế bào lympho T và đại thực bào chống lại tác nhân gây bệnh.
- Phục hồi vết thương: Cần thiết cho tổng hợp collagen, tái tạo mô và làm lành da.
- Duy trì vị giác, khứu giác: Thiếu kẽm là nguyên nhân phổ biến gây giảm vị giác và mất khứu giác.
- Hỗ trợ sinh sản: Ở nam giới, kẽm giúp cải thiện chất lượng tinh trùng.
Theo NIH (National Institutes of Health, 2023), thiếu kẽm có liên quan đến suy giảm miễn dịch, tiêu chảy mãn tính và chậm lành vết thương. NIH – Zinc Fact Sheet
1.2. Tác dụng của vitamin C
Vitamin C (axit ascorbic) là một chất chống oxy hóa mạnh, với vai trò:
- Tăng miễn dịch tự nhiên: Hỗ trợ hoạt động của bạch cầu trung tính và tế bào lympho.
- Tổng hợp collagen: Là yếu tố đồng vận trong tổng hợp collagen, giúp duy trì tính đàn hồi của da, mạch máu và mô liên kết.
- Hấp thụ sắt: Giúp chuyển sắt hóa trị 3 sang hóa trị 2 để dễ hấp thụ hơn trong ruột.
- Chống oxy hóa, bảo vệ tế bào: Giảm stress oxy hóa và ngăn ngừa tổn thương tế bào.
Một nghiên cứu tổng quan đăng trên Nutrients (Carr & Maggini, 2017) chỉ ra vitamin C giúp rút ngắn thời gian nhiễm trùng hô hấp và cải thiện miễn dịch tế bào. Carr & Maggini, 2017 – Nutrients.
2. Thiếu kẽm và vitamin C cùng lúc: Tác hại cộng hưởng nghiêm trọng
Khi thiếu cùng lúc kẽm và vitamin C, các hệ thống sinh học trong cơ thể bị ảnh hưởng theo hướng cộng hưởng tiêu cực, gây ra:
2.1. Hệ miễn dịch suy yếu trầm trọng
Kẽm và vitamin C đều hỗ trợ miễn dịch, nhưng theo hai cơ chế khác nhau. Thiếu cả hai khiến:
- Suy giảm hoạt động của bạch cầu (kẽm) và yếu tố chống oxy hóa (vitamin C).
- Tăng nguy cơ nhiễm trùng hô hấp, tiêu hóa, thậm chí là các bệnh cơ hội ở người lớn tuổi hoặc người có bệnh nền.
Một nghiên cứu đăng trên Journal of International Medical Research (2020) cho thấy việc bổ sung đồng thời vitamin C và kẽm giúp rút ngắn thời gian nhiễm virus và làm giảm mức độ nghiêm trọng của triệu chứng. Hemmati et al., 2020
2.2. Làm chậm lành vết thương và hư tổn mô
Cả hai vi chất đều cần thiết cho tổng hợp collagen và tái tạo mô. Thiếu đồng thời gây:
- Kéo dài thời gian phục hồi sau phẫu thuật hoặc chấn thương.
- Làm tăng nguy cơ loét da, nhiễm trùng mô mềm, đặc biệt ở người cao tuổi và tiểu đường.
2.3. Rối loạn chức năng tế bào và oxy hóa tăng cao
Vitamin C giúp tái tạo glutathione nội sinh – một chất chống oxy hóa mạnh. Kẽm bảo vệ cấu trúc DNA và lipid khỏi peroxid hóa. Thiếu đồng thời:
- Làm tăng stress oxy hóa nội sinh.
- Góp phần vào quá trình lão hóa sớm, suy giảm chức năng tế bào thần kinh và nội mô mạch máu.
3. Những nhóm người dễ thiếu kẽm và vitamin C đồng thời
- Người cao tuổi: Giảm hấp thu vi chất, khẩu phần ăn nghèo dưỡng chất.
- Người ăn chay nghiêm ngặt: Thiếu kẽm từ nguồn động vật và vitamin C nếu không ăn trái cây.
- Người hút thuốc, uống rượu: Tăng nhu cầu vitamin C, giảm dự trữ kẽm.
- Người bị rối loạn tiêu hóa mạn tính: Viêm ruột, loét dạ dày, tiêu chảy làm mất kẽm và giảm hấp thu vitamin C.
4. Vitamin C và kẽm cho người lớn: Cách bổ sung hợp lý
4.1. Kẽm và vitamin C dùng chung được không?
Hoàn toàn có thể và nên dùng chung. Các sản phẩm kết hợp vitamin C và kẽm cho người lớn đang phổ biến trên thị trường vì:
- Tác dụng hiệp đồng trong hỗ trợ miễn dịch.
- Không xảy ra tương tác tiêu cực giữa hai vi chất này.
- Dễ sử dụng dưới dạng viên nén, sủi hoặc viên ngậm.
4.2. Liều khuyến nghị kẽm và vitamin C hàng ngày (RDA) cho người lớn
- Kẽm: Nam: 11 mg, Nữ: 8 mg
- Vitamin C: Nam: 90 mg, Nữ: 75 mg
5. Làm sao biết mình đang thiếu cả kẽm và vitamin C?
Một số dấu hiệu cảnh báo:
- Thường xuyên bị cảm lạnh, nhiễm trùng dai dẳng.
- Chậm lành vết thương, dễ bầm tím.
- Da khô, dễ bong tróc, chảy máu chân răng.
- Mệt mỏi kéo dài, mất vị giác hoặc khứu giác.
- Loét miệng tái phát, rụng tóc nhiều.
Nếu có các biểu hiện trên, bạn nên đi xét nghiệm vi chất để đánh giá tình trạng thiếu hụt.
Hiện phòng khám Drip Hydration cung cấp dịch vụ khám, xét nghiệm đánh giá tình trạng thiếu vitamin C và có các sản phẩm bổ sung vitamin dạng truyền (tĩnh mạch – IV vitamin). Để được hướng dẫn khám và truyền vitamin C tăng cường sức khỏe cho cơ thể, hãy đặt hẹn với chuyên gia của Drip Hydration qua hotline hoặc đăng ký tư vấn miễn phí tại đây:
Tài liệu tham khảo:
- 1. National Institutes of Health (NIH) – Office of Dietary Supplements
Zinc – Fact Sheet for Health Professionals
https://ods.od.nih.gov/factsheets/Zinc-HealthProfessional/
Vitamin C – Fact Sheet for Health Professionals
https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminC-HealthProfessional/
- 2. Carr AC & Maggini S. (2017)
Vitamin C and Immune Function – Nutrients
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5707683/
- 3. Hemmati A. et al. (2020)
The impact of vitamin C and zinc on the duration and severity of common cold – Journal of International Medical Research
https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/0300060520926130
- 4. Mocchegiani E. et al. (2006)
Zinc: dietary intake and impact of supplementation on immune function in elderly – Ageing Research Reviews
https://doi.org/10.1016/j.arr.2006.03.003
- 5. Wintergerst ES, Maggini S, Hornig DH. (2006)
Immune-enhancing role of vitamin C and zinc and effect on clinical conditions – Annals of Nutrition & Metabolism
https://doi.org/10.1159/000090495
Bài viết của: Biên tập viên Drip Hydration
Chia sẻ bài viết:
- On Facebook
- On LinkedIn
- On Twitter
- On Pinterest
