Tự nặn mụn: Thói quen tưởng nhỏ, hậu quả lớn cho làn da

Tự nặn mụn tưởng chừng là cách nhanh gọn để loại bỏ những nốt mụn khó chịu, nhưng thực tế nhiều người không biết rằng hành động này có thể gây tổn thương da, để lại sẹo và viêm nhiễm. Bài viết dưới đây sẽ giải thích rõ lý do tại sao tự nặn mụn lại tiềm ẩn rủi ro và chỉ ra những sai lầm phổ biến cần tránh để chăm sóc da đúng cách.

Tự nặn mụn có bị sao không? 

Thực tế, tự nặn mụn nếu không đúng cách có thể gây ra nhiều hậu quả cho làn da. Khi bạn dùng tay hoặc các dụng cụ không vệ sinh để nặn mụn, vi khuẩn từ tay, móng hay dụng cụ có thể xâm nhập vào lỗ chân lông, gây viêm nhiễm. Theo American Academy of Dermatology (AAD), khoảng 80% các trường hợp mụn viêm trở nên nặng hơn hoặc để lại sẹo đều liên quan đến việc tự nặn mụn sai cách.

Một trong những rủi ro phổ biến khi tự nặn mụn là mụn lan rộng và viêm nặng hơn. Khi mụn bị ép hoặc cạy mạnh, vi khuẩn và bã nhờn bên trong có thể lan sang các vùng da xung quanh. Nghiên cứu đăng trên Journal of Clinical and Aesthetic Dermatology (2017) chỉ ra rằng, mụn bị nặn thủ công có nguy cơ viêm nặng gấp 2–3 lần so với mụn được điều trị đúng cách. Vì vậy, việc tự nặn mụn không những không giúp da nhanh hết mụn mà còn có thể khiến tình trạng mụn tệ hơn.

Ngoài ra, một hậu quả thường gặp khi tự nặn mụn là hình thành sẹo và vết thâm. Khi da bị tổn thương, vùng da xung quanh nốt mụn rất dễ để lại sẹo rỗ hoặc thâm kéo dài. Khoảng 95% trường hợp tự nặn mụn ở tuổi thanh thiếu niên để lại thâm trong vòng 6–12 tháng nếu không chăm sóc đúng cách. Điều này chứng tỏ việc tự nặn mụn không đơn giản chỉ là “lấy mụn ra” mà còn có thể để lại hậu quả lâu dài.

Ngoài viêm và sẹo, việc tự nặn mụn còn làm chậm quá trình hồi phục của da. Khi cấu trúc da bị phá vỡ, quá trình tái tạo tự nhiên bị gián đoạn, khiến nốt mụn lâu lành hơn. Thay vì mất khoảng 3–7 ngày để mụn tự lành, nặn mụn sai cách có thể kéo dài thời gian phục hồi lên 2–3 tuần, đồng thời làm da yếu, dễ kích ứng và nhạy cảm hơn với môi trường, mỹ phẩm hay vi khuẩn.

Bạn chỉ nên nặn mụn đầu trắng hoặc mụn mủ khi mụn đã chín, và nên dùng dụng cụ vô trùng hoặc nhờ bác sĩ da liễu thực hiện. Sau khi nặn, cần vệ sinh kỹ vùng da, bôi sản phẩm kháng viêm và dưỡng ẩm để hạn chế tổn thương và thâm sẹo.

Dấu hiệu mụn đã “chín” – Khi bạn có thể nặn an toàn

Không phải nốt mụn nào cũng có thể nặn được ngay. Việc nhận biết dấu hiệu mụn đã “chín” rất quan trọng để giảm nguy cơ viêm nhiễm, sẹo và thâm. Một số dấu hiệu dễ nhận biết gồm:

• Mụn đầu trắng hoặc mụn mủ nổi rõ: Khi nốt mụn có đỉnh màu trắng hoặc vàng, chứa mủ, nghĩa là nhân mụn đã tích tụ đủ và có thể được lấy ra mà ít gây tổn thương cho da xung quanh.
• Da xung quanh không quá đỏ, không đau nhức nhiều: Nếu vùng da quanh mụn bị sưng đỏ hoặc đau, mụn chưa chín và việc nặn có thể làm viêm nặng hơn.
• Nhân mụn mềm và dễ lấy ra bằng dụng cụ vô trùng: Mụn đã “chín” thường mềm hơn khi ấn nhẹ bằng dụng cụ sạch, dễ được loại bỏ mà không cần dùng lực mạnh.
• Không có dấu hiệu lan rộng hoặc viêm nghiêm trọng: Trước khi nặn, cần đảm bảo mụn chỉ khu trú tại một điểm và chưa có dấu hiệu lây lan, tránh nguy cơ viêm da diện rộng.

Chỉ khi mụn đáp ứng đầy đủ các dấu hiệu trên mới nên nặn, và nên sử dụng dụng cụ vô trùng hoặc nhờ bác sĩ da liễu để đảm bảo an toàn, tránh để lại sẹo và thâm lâu dài.

Những sai lầm phổ biến khi nặn mụn

Nhiều người nghĩ rằng tự nặn mụn là cách nhanh gọn để loại bỏ mụn, nhưng thực tế có rất nhiều sai lầm dễ gặp khiến tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn. Khi tìm hiểu có nên tự nặn mụn ở nhà, bạn cần biết những lỗi phổ biến sau:

• Nặn mụn quá sớm: Một trong những sai lầm lớn nhất là cố nặn mụn khi nhân mụn chưa “chín”. Khi tự nặn mụn ở giai đoạn này, bạn dễ làm vỡ nang mụn chưa hình thành đầy đủ, khiến vi khuẩn lan sang các vùng da xung quanh và tăng nguy cơ viêm nhiễm. Đây là lý do tại sao nhiều chuyên gia khuyên bạn nên cân nhắc có nên tự nặn mụn ở nhà hay nhờ bác sĩ thực hiện.
• Sử dụng tay hoặc dụng cụ bẩn: Dùng tay chưa rửa sạch hoặc các dụng cụ không vô trùng là nguyên nhân chính gây viêm nhiễm và lây lan mụn. Vi khuẩn từ tay, móng hoặc dụng cụ có thể xâm nhập vào lỗ chân lông, khiến mụn sưng đỏ, đau nhức và khó lành hơn.
• Dùng lực quá mạnh: Ép hoặc cạy mụn quá mạnh sẽ làm tổn thương da, gây rách mô và để lại sẹo rỗ. Thậm chí, nhân mụn có thể bị đẩy sâu vào bên trong da, làm tình trạng mụn nặng hơn.
• Không chăm sóc da sau khi nặn: Sau khi nặn mụn, vùng da trở nên nhạy cảm, dễ nhiễm khuẩn và hình thành thâm, sẹo. Không vệ sinh kỹ hoặc không dùng sản phẩm kháng viêm, dưỡng ẩm là một sai lầm phổ biến khiến da khó phục hồi.
• Nặn mụn quá thường xuyên: Việc tự nặn mụn liên tục không chỉ khiến da tổn thương nhiều lần mà còn làm tăng nguy cơ sẹo và thâm, đồng thời làm chậm quá trình hồi phục tự nhiên của da.

Khi cân nhắc có nên tự nặn mụn ở nhà, hãy nhớ rằng việc nặn mụn không đúng cách có thể để lại sẹo, thâm và viêm nhiễm. Tránh những sai lầm trên sẽ giúp bạn nặn mụn an toàn hơn và duy trì làn da khỏe mạnh.

Quy trình nặn mụn chuẩn không gây tổn thương cho da

Để tự nặn mụn an toàn và tránh làm tổn thương da, bạn cần thực hiện theo quy trình chuẩn, từng bước:

• Rửa tay và khử trùng dụng cụ: Trước khi nặn mụn, hãy rửa tay sạch sẽ với xà phòng và khử trùng các dụng cụ như kim nặn mụn hoặc bông gòn bằng cồn 70%. Việc này giúp hạn chế vi khuẩn xâm nhập vào lỗ chân lông.
• Làm sạch da mặt và làm mềm mụn: Rửa mặt với sữa rửa mặt dịu nhẹ và xông hơi hoặc đắp khăn ấm 3–5 phút để làm mềm nhân mụn, giúp việc lấy nhân mụn dễ dàng hơn mà không cần lực mạnh.
• Xác định mụn đã chín: Chỉ nặn những mụn có đầu trắng hoặc vàng, da xung quanh giảm sưng đỏ và mụn mềm khi ấn nhẹ. Tránh nặn mụn viêm đỏ hoặc chưa chín để hạn chế viêm lan.
• Thao tác nhẹ nhàng: Dùng tay hoặc dụng cụ nặn mụn ép nhẹ quanh nhân mụn để lấy ra, tránh dùng lực mạnh. Nếu mụn chưa ra dễ dàng, hãy dừng lại và đợi mụn chín hẳn.
• Sát khuẩn và dưỡng da sau khi nặn: Sau khi lấy nhân mụn, dùng bông gòn thấm dung dịch sát khuẩn hoặc toner nhẹ để làm sạch vùng da vừa nặn. Tiếp theo, thoa kem dưỡng hoặc gel phục hồi để giúp da nhanh lành và hạn chế thâm.
• Hạn chế tác động lên vùng da vừa nặn: Tránh trang điểm hoặc cọ xát mạnh lên vùng da vừa nặn trong 24 giờ đầu để da kịp hồi phục.

Thực hiện đúng quy trình này, việc tự nặn mụn sẽ hiệu quả mà vẫn bảo vệ làn da, giảm nguy cơ viêm, thâm và sẹo.

Chăm sóc da ngay sau khi nặn mụn

Sau khi tự nặn mụn, bước chăm sóc da là rất quan trọng để da nhanh hồi phục và hạn chế thâm, sẹo. Bạn có thể thực hiện theo các bước sau:

• Sát khuẩn nhẹ nhàng: Dùng bông gòn thấm dung dịch sát khuẩn hoặc toner dịu nhẹ lau vùng da vừa nặn để ngăn vi khuẩn xâm nhập và giảm nguy cơ viêm.
• Dưỡng ẩm và phục hồi da: Thoa kem dưỡng hoặc gel phục hồi da chứa thành phần dịu nhẹ như nha đam, panthenol giúp làm dịu, giữ ẩm và thúc đẩy quá trình lành da.
• Tránh tác động mạnh lên vùng da vừa nặn: Không chà xát, gãi hay trang điểm lên vùng da vừa nặn trong ít nhất 24 giờ. Da lúc này rất nhạy cảm và dễ bị kích ứng.
• Chống nắng đầy đủ: Khi ra ngoài, hãy dùng kem chống nắng dịu nhẹ, không gây bít tắc lỗ chân lông, để hạn chế thâm sau mụn.
• Kiên nhẫn theo dõi và chăm sóc thêm nếu cần: Nếu da vẫn đỏ hoặc sưng nhẹ, bạn có thể chườm lạnh 5–10 phút để giảm viêm. Hạn chế nặn mụn tiếp theo cho đến khi da hoàn toàn hồi phục.

Thực hiện các bước chăm    sóc này sau khi tự nặn mụn sẽ giúp da hồi phục nhanh, giảm nguy cơ viêm và thâm, đồng thời giữ cho làn da khỏe đẹp lâu dài.

Nhìn chung, việc tự nặn mụn có thể để lại nhiều hậu quả không mong muốn nếu không thực hiện đúng cách. Thay vì tự xử lý, bạn nên cân nhắc các phương pháp chăm sóc da an toàn hoặc nhờ đến sự hỗ trợ của chuyên gia da liễu. Hãy nhớ rằng bảo vệ làn da và ngăn ngừa tổn thương luôn quan trọng hơn việc cố gắng loại bỏ mụn ngay lập tức.

Tài liệu tham khảo:

• https://teamdermatologymd.com/blog/should-you-get-acne-extraction-treatment
• https://wedoskinclinic.com/en/mistakes-acne-never-go-away 
• https://www.acne.org/picking-at-pimples-leads-to-scars