Dấu hiệu rụng trứng: Nhận biết dễ dàng để tăng cơ hội thụ thai

Nhận biết các dấu hiệu rụng trứng giúp bạn xác định thời điểm thụ thai lý tưởng. Những tín hiệu như đau bụng nhẹ một bên hông, dịch nhầy cổ tử cung thay đổi về độ dính và trong suốt, thân nhiệt cơ bản tăng nhẹ hay ham muốn tình dục tăng… đều là cách cơ thể thông báo trứng đang sẵn sàng rụng.

Tổng hợp những dấu hiệu rụng trứng phổ biến nhất

Dấu hiệu rụng trứng phản ánh những thay đổi sinh lý quan trọng của cơ thể nữ giới dưới tác động của hormone sinh sản. Việc nhận biết đúng và đầy đủ các dấu hiệu này giúp phụ nữ xác định thời điểm dễ thụ thai, theo dõi chu kỳ kinh nguyệt chính xác hơn và kịp thời phát hiện những bất thường cần can thiệp y tế.

Rụng trứng thường xảy ra vào giữa chu kỳ kinh nguyệt, nhưng thời điểm và biểu hiện có thể khác nhau giữa mỗi người. Nếu bạn đang băn khoăn ngày rụng trứng có biểu hiện gì thì câu trả lời chính là:

Thay đổi dịch nhầy cổ tử cung

Dưới tác động của estrogen tăng cao trước rụng trứng, dịch nhầy cổ tử cung trở nên trong, dai, trơn và có khả năng kéo sợi, tạo môi trường lý tưởng cho tinh trùng di chuyển và tồn tại lâu hơn. 

Nghiên cứu của Wilcox et al., 1995 – New England Journal of Medicine cho thấy khả năng thụ thai cao nhất trùng với giai đoạn dịch nhầy đạt chất lượng tối ưu. Đây là dấu hiệu trứng sắp rụng quan trọng và đáng tin cậy nhất để theo dõi khả năng sinh sản tự nhiên.

Thay đổi nhiệt độ cơ thể

Sau khi trứng được phóng thích, hoàng thể bắt đầu tiết progesterone – hormone có tác dụng sinh nhiệt. Điều này khiến nhiệt độ cơ thể cơ bản tăng trung bình 0,3–0,5°C và duy trì đến cuối chu kỳ, đây là dấu hiệu đáng tin cậy để xác nhận rụng trứng đã xảy ra, nhưng không phù hợp để dự đoán rụng trứng trong cùng chu kỳ.

Nhiệt độ cần được đo vào mỗi buổi sáng ngay sau khi thức dậy, trước khi vận động, để hạn chế sai lệch do giấc ngủ, căng thẳng hoặc bệnh lý.

Đau bụng dưới hoặc vùng chậu

Đau rụng trứng (Mittelschmerz) là hiện tượng sinh lý xảy ra khi nang noãn vỡ, giải phóng trứng và một lượng nhỏ dịch vào ổ bụng. Theo Cleveland Clinic, khoảng 20–40% phụ nữ có thể cảm nhận đau nhẹ, căng tức hoặc nhói thoáng qua ở một bên bụng dưới.

Cơn đau thường xuất hiện trong vòng vài giờ đến tối đa 1 – 2 ngày và tự biến mất. Nếu đau dữ dội, kéo dài hoặc kèm sốt, đây không còn là đau rụng trứng sinh lý và cần được đánh giá y tế.

Tăng ham muốn tình dục

Sự gia tăng estrogen quanh thời điểm rụng trứng không chỉ ảnh hưởng đến sinh lý mà còn tác động đến hành vi. Nghiên cứu đăng trên Hormones and Behavior cho thấy phụ nữ có xu hướng tăng ham muốn tình dục và mức độ hấp dẫn tự nhiên trong giai đoạn rụng trứng.

Đây cũng là một dấu hiệu trứng sắp rụng theo cơ chế tiến hóa để tối ưu khả năng sinh sản.. Ngoài ham muốn, nhiều phụ nữ còn cảm nhận rõ sự tự tin, năng lượng và cảm xúc tích cực hơn trong những ngày này.

Căng tức ngực hoặc đau vú

Căng tức hoặc đau vú quanh thời điểm rụng trứng liên quan đến sự dao động của estrogen và progesterone, khiến mô tuyến vú giữ nước nhiều hơn và tăng nhạy cảm, triệu chứng này thường nhẹ và phổ biến hơn ở những người nhạy cảm với hormone.

Cảm giác căng tức thường giảm dần sau khi cơ thể thích nghi với progesterone ở nửa sau chu kỳ. Nếu đau vú kéo dài, tăng dần hoặc kèm khối bất thường, cần được thăm khám để loại trừ bệnh lý tuyến vú.

Xuất hiện đốm máu nhẹ

Ra máu báo rụng trứng là hiện tượng chỉ gặp ở một số ít phụ nữ. Máu thường rất ít, màu hồng nhạt hoặc nâu, kéo dài không quá 1 – 2 ngày. Hiện tượng này được cho là liên quan đến sự sụt giảm estrogen đột ngột ngay trước khi trứng được phóng thích. Đây không phải là dấu hiệu bắt buộc và không phải ai cũng gặp.

Thay đổi ở cổ tử cung

Trong giai đoạn rụng trứng, cổ tử cung thường mềm hơn, nâng cao và mở nhẹ, giúp tinh trùng dễ dàng đi vào buồng tử cung. Theo ACOG, 2020 – American College of Obstetricians and Gynecologists, sự thay đổi này là phản ứng sinh lý bình thường dưới ảnh hưởng của estrogen. Tuy nhiên, dấu hiệu này khó tự nhận biết nếu không có kinh nghiệm, thường được dùng kết hợp với các phương pháp theo dõi sinh sản chuyên sâu.

Đau đầu, đau nửa đầu hoặc buồn nôn

Sự dao động hormone có thể gây đau đầu, buồn nôn nhẹ, tăng nhạy cảm với mùi và các giác quan khác. Đây cũng là dấu hiệu của rụng trứng ở phụ nữ, nhưng mức độ khác nhau giữa mỗi người. 

Theo MacGregor et al., 2006 – International Headache Society, migraine liên quan hormone không chỉ xảy ra trước kỳ kinh mà còn có thể xuất hiện quanh rụng trứng. Nếu triệu chứng nặng hoặc kèm rối loạn thị giác, cần được đánh giá y tế.

Các giác quan nhạy cảm hơn

Estrogen có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, làm tăng độ nhạy khứu giác và cảm nhận giác quan trong giai đoạn rụng trứng, phụ nữ có khả năng nhận biết mùi tốt hơn quanh thời điểm rụng trứng. Ngoài ra, tăng lưu lượng máu vùng chậu có thể gây sưng nhẹ âm đạo hoặc âm hộ, là phản ứng sinh lý bình thường.

Đầy hơi và thay đổi tâm trạng

Một số phụ nữ có thể cảm thấy đầy hơi, dễ xúc động hoặc thay đổi tâm trạng quanh rụng trứng. So với hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS), các biểu hiện này thường nhẹ hơn nhưng vẫn là một dấu hiệu rụng trứng nhận biết được.

Khi nào dấu hiệu rụng trứng là bất thường và cần đi khám?

Dấu hiệu rụng trứng là những thay đổi sinh lý tự nhiên giúp phụ nữ nhận biết thời điểm dễ thụ thai. Tuy nhiên, không phải tất cả các biểu hiện quanh chu kỳ đều bình thường. Một số dấu hiệu rụng trứng bất thường có thể là tín hiệu cảnh báo rối loạn nội tiết hoặc bệnh lý phụ khoa, cần được thăm khám kịp thời để bảo vệ sức khỏe sinh sản.

Nếu bạn thấy đau bụng dưới dữ dội, cơn đau tăng dần hoặc kéo dài hơn 2–3 ngày, kèm theo buồn nôn, sốt hoặc chóng mặt, đây không còn là dấu hiệu trứng sắp rụng bình thường. Những triệu chứng này có thể liên quan đến u nang buồng trứng, xoắn buồng trứng hoặc viêm vùng chậu.

Ra máu giữa chu kỳ chỉ được xem là bình thường khi lượng rất ít và tự hết nhanh. Ngược lại, nếu ra máu nhiều, kéo dài hoặc lặp lại nhiều chu kỳ, đây là dấu hiệu bất thường, có thể do rối loạn hormone estrogen–progesterone, polyp tử cung hoặc tổn thương cổ tử cung.

Một dấu hiệu khác cần chú ý là chu kỳ kinh nguyệt không đều, kéo dài hoặc không xuất hiện các dấu hiệu của rụng trứng ở phụ nữ trong nhiều tháng liên tiếp. Tình trạng này thường gặp ở hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), rối loạn chức năng tuyến giáp hoặc suy buồng trứng sớm.

Nếu bạn theo dõi nhiệt độ cơ thể và dịch nhầy cổ tử cung nhưng không thấy sự thay đổi đặc trưng, khả năng cao chu kỳ đang không phóng noãn. Việc không rụng trứng kéo dài có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thụ thai nếu không được can thiệp sớm.

Ngoài ra, đau đầu dữ dội, đau nửa đầu kèm rối loạn thị giác hoặc buồn nôn nặng quanh thời điểm rụng trứng cũng cần được đánh giá y tế, đặc biệt với những người có tiền sử migraine liên quan hormone.

Phụ nữ đang cố gắng mang thai nên đi khám nếu sau 6–12 tháng quan hệ đều đặn, không tránh thai mà vẫn chưa thụ thai, đặc biệt khi kèm theo các dấu hiệu rụng trứng bất thường hoặc chu kỳ không ổn định.

Tóm lại,  dấu hiệu rụng trứng là những tín hiệu quan trọng giúp phụ nữ theo dõi chu kỳ sinh lý và khả năng thụ thai của mình. Việc nhận biết đúng các dấu hiệu này không chỉ hỗ trợ kế hoạch mang thai mà còn giúp phát hiện sớm những bất thường về sức khỏe sinh sản. Vì vậy, chị em nên chú ý quan sát cơ thể, ghi lại các thay đổi và khi cần thiết, tham khảo ý kiến bác sĩ để bảo vệ sức khỏe một cách toàn diện.

Tài liệu tham khảo:

• https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJM199512073332301
  
• https://www.acog.org/womens-health/faqs/ovulation-and-the-menstrual-cycle https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/getting-pregnant/in-depth/ovulation/art-20046019
  
• https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9134-mittelschmerz
  
• https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1468-2982.2006.01164.x
  
• https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0018506X09000567
  
• https://www.liebertpub.com/doi/10.1089/jwh.2007.0535